Autor: Martyna Wojtowicz

Temat: Wojna secesyjna

Grupa docelowa:

Szkoła ponadpodstawowa, liceum ogólnokształcące, technikum

Podstawa programowa:

Kształtowane kompetencje kluczowe:

• kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji;

• kompetencje cyfrowe;

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;

• kompetencje obywatelskie.

Cele operacyjne:

Uczeń:

• charakteryzuje społeczeństwo i gospodarkę Stanów Zjednoczonych w połowie XIX w.;

• wyjaśnia znaczenie takich terminów jak: secesja, ruch abolicjonistyczny, Skonfederowane Stany Ameryki, Konfederacja i Unia;

• przedstawia przyczyny, przebieg i skutki wojny secesyjnej.

Strategie nauczania:

• konstruktywizm;

• konektywizm.

Metody i techniki nauczania:

• rozmowa nauczająca z wykorzystaniem ćwiczeń interaktywnych;

• analiza materiału źródłowego (porównawcza);

• dyskusja;

• mapa myśli.

Formy pracy:

• praca indywidualna;

• praca w parach;

• praca w grupach;

• praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne:

• komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do internetu;

• zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;

• tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda;

• telefony z dostępem do internetu.

Przebieg lekcji

Przed lekcją:

1. Nauczyciel prosi, aby uczniowie przypomnieli sobie powstanie Stanów Zjednoczonych oraz ich rozwój.

2. Wskazani uczniowie (albo ochotnicy) przygotowują prezentację na temat Stanów Zjednoczonych w połowie XIX w. – różnic społecznych, gospodarczych i politycznych między stanami południowymi a północnymi. Mogą wykorzystać do tego m.in. treść sekcji „Przeczytaj” oraz pierwszy z filmów z sekcji „Film + Sprawdź się”. Mogą także podzielić się zagadnieniami (np. jedna osoba skupia się na części południowej Stanów Zjednoczonych, a druga – na północnej).

Faza wstępna:

1. Prowadzący lekcję określa cel zajęć i informuje uczniów o ich planowanym przebiegu. Wyświetla na tablicy temat lekcji.

2. Prowadzący zadaje uczniom pytanie o umiejscowienie tematu lekcji w czasie. Pyta: W jakim okresie się znajdujemy? Co ważnego działo się wcześniej? Uczniowie powinni przypomnieć okoliczności powstania Stanów Zjednoczonych, ich ustrój oraz rozwój państwa.

Faza realizacyjna:

1. Prezentacje uczniów. Część właściwa lekcji zaczyna się od prezentacji efektów pracy w domu wybranych uczniów poświęconych dualizmowi społeczno‑gospodarczemu Stanów Zjednoczonych. Nauczyciel weryfikuje poprawność pracy, pozostali uczniowie notują najważniejsze informacje, mogą zadawać pytania prezentującym.

2. Nauczyciel podkreśla, że różnice między stanami oraz kwestia abolicjonizmu były przyczynami wybuchu wojny secesyjnej. Omawia wybór Lincolna na prezydenta oraz secesję stanów południowych.

3. Praca z pierwszym multimedium („Mapa interaktywna”). Nauczyciel wyświetla na tablicy interaktywnej lub za pomocą rzutnika mapę. Uczniowie odczytują polecenie 2, a następnie wykonują je indywidualnie: wymieniają stany wchodzące w skład do Unii oraz Konfederacji. Wybrana osoba wskazuje je na mapie.

4. Kolejne polecenia uczniowie wykonują w parach. Wyjaśniają, w jaki sposób proklamacja Lincolna o zniesieniu niewolnictwa mogła przyczynić się do zwycięstwa Północy w wojnie secesyjnej oraz jaki wpływ na ostateczny wynik wojny secesyjnej mogły mieć gospodarcze różnice między Północą a Południem. Następnie dzielą się swoimi odpowiedziami na forum klasy i wspólnie je omawiają.

5. Praca z drugim multimedium („Film + Sprawdź się”). Nauczyciel odtwarza drugi z filmów, a po jego zakończeniu prosi, aby uczniowie przedstawili konsekwencje wygrania wojny secesyjnej przez siły Unii (polecenie 5). Wskazana osoba lub ochotnik udziela odpowiedzi, pozostali uczniowie mogą ją uzupełniać.

Faza podsumowująca:

1. Uczniowie podsumowują swoją wiedzę z wykorzystaniem mapy myśli. Nauczyciel dzieli uczniów na grupy do czterech uczniów. Każda grupa na środku kartki A4 wpisuje główne hasło „Wojna secesyjna” i rysuje gałęzie mapy. Powinny rozchodzić się promieniście i rozdzielać na kolejne gałęzie. Słowa, które zostaną umieszczone nad gałęziami, powinny być słowami kluczami, które wyrażają istotę myśli lub zagadnienia. Po wykonaniu pracy nauczyciel prosi o omówienie mapy myśli przedstawicieli wybranych grup.

2. Nauczyciel omawia przebieg zajęć, może ocenić pracę uczniowskich grup.

Praca domowa:

1. Wykonaj ćwiczenia 1, 2 i 3 z sekcji „Film + Sprawdź się”.

2. (Dla uczniów chętnych) Obejrzyj filmy w sekcji „Film + Sprawdź się” i wykonaj dołączone do nich polecenia.

Materiały pomocnicze:

A.I.P. Smith, Wojna secesyjna, tłum. T. Tesznar, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków 2012.

L. Korusiewicz, Przyczyny wojny secesyjnej w Ameryce, Warszawa 1983.

L. Korusiewicz, Wojna secesyjna 1860–1865, Warszawa 1985.

P. Derengowski, Polacy w wojnie secesyjnej 1861–1865, Oświęcim 2015.

Wskazówki metodyczne:

• Uczniowie na podstawie sekcji „Mapa interaktywna” przygotowują prezentację multimedialną będącą podsumowaniem lekcji.