Autor: Anna Grabarczyk

Temat: O tym, jak ze słów powstaje obraz. Lalka w reż. Wojciecha Jerzego Hasa

Grupa docelowa:

Szkoła ponadpodstawowa, liceum ogólnokształcące, technikum, zakres podstawowy

Podstawa programowa:

Kształtowane kompetencje kluczowe:

• kompetencje w zakresie wielojęzyczności;

• kompetencje cyfrowe;

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;

• kompetencje obywatelskie;

• kompetencje w zakresie świadomości i ekspresji kulturalnej;

• kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji.

Cele operacyjne. Uczeń:

• zapoznaje się z filmem Lalka w reżyserii Wojciecha Jerzega Hasa;

• wyjaśnia, czym jest adaptacja filmowa;

• omawia wpływ obsady na odbiór adaptacji filmowej;

• uzasadnia, czy Wokulskiego można nazwać postacią tragiczną.

Strategie nauczania:

• konstruktywizm;

• konektywizm.

Metody i techniki nauczania:

• ćwiczeń przedmiotowych;

• z użyciem komputera.

Formy pracy:

• praca indywidualna;

• praca w parach;

• praca w grupach;

• praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne:

• komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do internetu;

• zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;

• tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda;

• Lalka Bolesława Prusa.

Przebieg lekcji

Przed lekcją:

1. Nauczyciel prosi uczniów o obejrzenie filmu Wojciecha Jerzego Hasa Lalka z 1968 r. Uczniowie w ramach ciekawostki mogą również zapoznać się ze zdjęciami części plenerów, które zrealizowano w specjalnie zbudowanych do tego celu drewnianych dekoracjach imitujących Warszawę w pobliżu ulicy Skarbowców we Wrocławiu, a niektóre wnętrza - w secesyjnych wnętrzach wrocławskiego Hotelu Monopol.

2. Nauczyciel prosi również o przyniesienie na lekcję Lalkę Bolesława Prusa.

Faza wprowadzająca:

1. Prowadzący przedstawia cele lekcji, podaje temat. Przypomina także najważniejsze zasady pracy grupowej i dzieli klasę na trzy zespoły.

2. Uczniowie zapoznają się z sekcją „Przeczytaj” i wysłuchują nagrania z sekcji „Audiobook”.

Faza realizacyjna:

1. Nauczyciel przydziela grupom zadania.
   - Zespół I - wyjaśnia na przykładzie Lalki w reżyserii Wojciecha Hasa, czym jest adaptacja filmowa dzieła literackiego i czym różni się od ekranizacji.
   - Zespół II - uzasadnia, czy wypadku tworzenia filmu na podstawie utworu literackiego, uważanego za kanoniczny, lepiej jest z wiernością wobec oryginału przenieść na ekran świat powieści w całym jego bogactwie, czy też – inspirując się pierwowzorem – poprowadzić opowieść w stronę autorskiej interpretacji dzieła.
   - Zespół III - omawia, jak na odbiór adaptacji filmowej dzieła literackiego wpływa dobranie obsady, której wygląd będzie zbliżony do opisów postaci zawartych w utworze; wymienia możliwe pozytywne i negatywne skutki takiej decyzji.
   Po zakończeniu uczniowie prezentują efekty swojej pracy. Podczas wystąpień poszczególnych grup pozostali robią notatki. Nauczyciel udziela informacji zwrotnej.

2. W dalszej części lekcji uczniowie pracują w parach. Zapoznają się z prezentacją multimedialną i wykonują polecenie 2. Ćwiczenia uczestnicy lekcji wykonują indywidualnie.

Faza podsumowująca:

1. Na zakończenie zajęć uczniowie pracują z lekturą. Wyjaśniają, co według Wojciecha Hasa czyni Wokulskiego postacią tragiczną. Odwołują się do powieści Prusa, przywołują odpowiednie cytaty i formułują argumenty, które potwierdzą dane stanowisko.

2. Nauczyciel prosi uczniów o podzielenie się wrażeniami na temat lekcji. Na tablicy umieszczona zostaje plansza, na środku której widnieje napis Lalka (można zastąpić go zdjęciem z filmu). Uczniowie zapisują swoje refleksje na małych kartkach, a następnie przyklejają je do planszy. Mogą także zamieścić symboliczne rysunki.
   Jeden z uczniów odczytuje teksty, można porozmawiać także na temat rysunków.

Praca domowa:

1. Na przykładzie sceny pojedynku Wokulskiego z baronem Krzeszowskim opisz, za pomocą jakich środków wyrazu Wojciech Has tworzy surrealistyczne dzieło.

Materiały pomocnicze:

• https://fotopolska.eu/Wroclaw/b15468,Dekoracje_do_filmu_Lalka_W_Hasa.html

• Wojciech Jerzy Has, Lalka z 1968 r.

Wskazówki metodyczne

• Uczniowie mogą przed lekcją zapoznać się z multimedium z sekcji „Audiobook”, aby aktywnie uczestniczyć w zajęciach i pogłębiać swoją wiedzę.