Autor: Martyna Wojtowicz

Temat: Europa Zachodnia w IX–X w. Podsumowanie

Grupa docelowa:

Szkoła ponadpodstawowa, liceum ogólnokształcące, technikum

Podstawa programowa:

Kształtowane kompetencje kluczowe:

• kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji;

• kompetencje cyfrowe;

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;

• kompetencje obywatelskie.

Cele operacyjne:

Uczeń:

• charakteryzuje sytuację polityczną w Europie Zachodniej w wiekach IX i X;

• analizuje przyczyny wielkości państwa Franków na początku IX w., a następnie jego szybkiego rozpadu na mniejsze kraje;

• opisuje proces powstania Świętego Cesarstwa Rzymskiego;

• weryfikuje swój stan wiedzy dotyczący wydarzeń w Europie Zachodniej w IX i X w., wykonując zestaw ćwiczeń.

Strategie nauczania:

• konstruktywizm;

• konektywizm.

Metody i techniki nauczania:

• rozmowa nauczająca z wykorzystaniem ćwiczeń interaktywnych;

• analiza materiału źródłowego (porównawcza);

• dyskusja.

Formy pracy:

• praca indywidualna;

• praca w parach;

• praca w grupach;

• praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne:

• komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do internetu;

• zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;

• tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda.

Przebieg lekcji

Przed lekcją:

Nauczyciel poleca uczniom, aby powtórzyli wiadomości obejmujące wieki IX i X w Europie Zachodniej. Mogą wykorzystać do tego e‑materiał (bez multimedium i zestawu ćwiczeń).

Faza wstępna:

1. Nauczyciel wyświetla temat zajęć i poleca, by na jego podstawie uczniowie sformułowali cel lekcji oraz kryteria sukcesu.

2. Raport z przygotowań. Zalogowany na platformie nauczyciel, przy użyciu raportu, kontroluje przygotowanie uczniów do lekcji: weryfikuje, którzy uczniowie zapoznali się z udostępnionym e‑materiałem.

Nauczyciel poleca, aby uczniowie w parach opracowali mapy myśli związane z tematem. Na mapie myśli powinny pojawić się słowa kluczowe - nazwy poszczególnych państw, i odchodzące od nich gałęzie z wydarzeniami związanymi z poszczególnymi państwami i ich władcami. Kolejne słowo kluczowe to – Chrystianizacja Europy. Wybrana osoba z danej pary przedstawia przygotowane propozycje, a ochotnik zapisuje je na tablicy. Pozostali uczniowie się do nich odnoszą i uzupełniają je o swoje propozycje.

Faza realizacyjna:

1. Nauczyciel prosi uczniów, by wykonali sześć wybranych ćwiczeń z podręcznika, np. ćwiczenia od 1 do 4 i ćwiczenia 6 i 7, celem przypomnienia sobie faktów dotyczących wydarzeń w Europie Zachodniej w IX–X w. (rozkwit i rozpad państwa Franków, powstanie i idea Świętego Cesarstwa Rzymskiego, podboje Normanów, chrystianizacja Europy, schizma wschodnia) i uporządkowania wiedzy. Pomoże to w scharakteryzowaniu sytuacji politycznej w Europie Zachodniej w wiekach IX i X. Nauczyciel weryfikuje wspólnie z uczniami poprawność odpowiedzi i udziela informacji zwrotnej.

2. Następnie dzieli uczniów na czteroosobowe grupy i zapowiada, że zagrają w grę interaktywną sprawdzającą ich wiedzę. Będzie to quiz na wzór Milionerów, ale z ograniczeniem czasowym na udzielenie odpowiedzi. Prosi, aby grupy wyłoniły liderów, którzy będą odpowiadali na pytania. Pozostałe osoby odgrywają rolę publiczności, która może udzielać podpowiedzi. Zwycięża ta grupa, która najszybciej odpowie poprawnie na wszystkie pytania.

3. Uczniowie grają w grę interaktywną. Grupy rywalizują ze sobą i ta, która najszybciej rozwiąże quiz, zostaje nagrodzona np. oceną za aktywność.

4. Podsumowując quiz, nauczyciel odwołuje się do wiedzy uczniów i pyta: Które z pytań sprawiło wam największą trudność?

Faza podsumowująca:

1. Nauczyciel zadaje uczniom pytanie: Gdybyście mieli wybrać jedno wydarzenie z dziejów Europy Zachodniej w IX–X w., które waszym zdaniem wywarło największy wpływ na dalsze losy kontynentu, jakie byłoby to wydarzenie? I dlaczego? Wybrani uczniowie (lub ochotnicy) zgłaszają swoje propozycje i argumenty, pozostali uczniowie mogą przedstawiać swoje pomysły i je uzasadniać.

2. Na zakończenie nauczyciel ocenia pracę każdej grupy. Prosi o samoocenę uczniów dotyczącą współpracy w zespole oraz wykonanego zadania. Ocenia pracę wybranych uczniów.

Praca domowa:

1. Wykonaj ćwiczenia interaktywne nr 7 i 8. Przygotuj uzasadnienia poprawnych odpowiedzi.

Materiały pomocnicze:

H. Manikowska, J. Tazbirowa, Historia. Średniowiecze. Podręcznik dla szkół średnich klasy I liceum ogólnokształcącego, technikum i liceum zawodowego, Warszawa 1993.

Wielka historia świata. Tomy 1‑12 (praca pod patronatem Polskiej Akademii Umiejętności); Świat Książki 2004‑2006.

Wielka Historia Świata, t. 4. Kształtowanie średniowiecza, Warszawa 2005,

Historia. Źródła i materiały do nauczania historii, oprac. pod red. S. Sierpowskiego, Warszawa 1998, s. 61–62.

Roczniki fuldajskie, w: Wiek V–XV w źródłach. Wybór tekstów źródłowych z propozycjami metodycznymi dla nauczycieli historii i studentów, oprac. M. Sobańska‑Bondaruk, S.B. Lenard, PWN, Warszawa 1997.

Faber G., Merowingowie i Karolingowie, Warszawa 1994.

Marc Morris, Podbój normański, Wydawnictwo Astra, 2016.

Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania multimedium:

Gra interaktywna może być wykorzystana zarówno do sprawdzenia wiedzy indywidualnej uczniów podczas lekcji (każdy uczeń odpowiada samodzielnie), jak i do sprawdzenia wiedzy poza lekcją, np. przy powtórce wiadomości.