Autor: Jarosław Dyrda

Przedmiot: wiedza o społeczeństwie

Temat: Czym jest naród?

Grupa docelowa: III etap edukacyjny, liceum, technikum, zakres rozszerzony

Podstawa programowa:

Zakres rozszerzony

IV. Aspekty etniczne życia społecznego.

Uczeń:

1) przedstawia różne koncepcje narodu (polityczną i etniczno‑kulturową); charakteryzuje czynniki narodotwórcze i sprzyjające zachowaniu tożsamości narodowej.

Kształtowane kompetencje kluczowe:

• kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji;

• kompetencje cyfrowe;

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;

• kompetencje obywatelskie.

Cele operacyjne:

Uczeń:

• przedstawia genezę narodu;

• omawia poszczególne koncepcje narodu;

• analizuje czynniki narodowotwórcze;

• charakteryzuje, czym jest tożsamość narodowa, a czym – świadomość narodowa;

• ocenia postawy względem narodu;

• definiuje pojęcie mniejszości narodowej i etnicznej w aspekcie narodu.

Strategie nauczania:

• konstruktywizm.

Metody i techniki nauczania:

• burza mózgów;

• rozmowa nauczająca;

• praca z audiobookiem.

Formy zajęć:

• praca indywidualna;

• praca w grupach;

• praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne:

• komputery z głośnikami i dostępem do internetu, słuchawki;

• zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;

• tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda.

Przebieg zajęć:

Faza wstępna

1. Przedstawienie tematu i celów zajęć.

2. Krótkie wprowadzenie o tym, czym jest naród.

Faza realizacyjna

1. Burza mózgów – jak powstaje naród, jakie są koncepcje narodotwórcze. Klasa przedstawia swoje propozycje, które są zapisywane na tablicy. Po weryfikacji przez nauczyciela będzie to część notatki z lekcji, w której pojawią się koncepcje:

– antropologiczna;
– politologiczna;
– ekonomiczna.

2. Omówienie przez nauczyciela w rozmowie nauczającej podstawowych czynników narodotwórczych:

– języka narodowego (ojczystego);
– kultury narodowej i tradycji narodowych;
– terytorium zamieszkania;
– świadomości narodowej;
– tożsamości narodowej;
– cech narodowych;
– symboli narodowych;
– organizacji państwowej i ekonomicznej;
– wspólnego pochodzenia etnicznego.

Omówienie także innych czynników, zwanych subiektywnymi i obiektywnymi dla powstania narodu.

3. Przedstawienie znaczenia świadomości narodowej dla istnienia narodu, wskazanie, czym jest tożsamość narodowa.

4. Zespół klasowy zastanawia się nad znaczeniem pojęć mniejszość narodowa i mniejszość etniczna. Uczniowie w grupach z pomocą internetu i urządzeń mobilnych próbują zdefiniować te pojęcia. Na tablicy zostają wypisane wszystkie występujące w Polsce mniejszości narodowe i etniczne.

5. Praca z audiobookiem o rozumieniu patriotyzmu. Następnie klasa rozwiązuje ćwiczenia zamieszczone po medium bazowym.

Faza podsumowująca

1. Wykonanie ćwiczeń 1–4 z sekcji „Sprawdź się”.

2. Dokończenie notatki z lekcji.

Praca domowa:

Wykonanie pozostałych ćwiczeń z modułu „Sprawdź się”.

Materiały pomocnicze:

Norman Davis, Boże igrzysko. Historia Polski, Kraków 1989.

Grzegorz Rzeczkowski, Ks. Lemański o tym, co myślą o Żydach polscy duchowni, polityka.pl.

Putin żałuje, że już nie ma takiego określenia jak „naród radziecki”, wiadomosci.onet.pl.

Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania multimedium:

Audiobook może zostać wykorzystany jako inspiracja do stworzenia plakatów o współczesnym rozumieniu patriotyzmu.