Autor: Anna Juwan

Przedmiot: biologia

Temat: Morfologia korzenia

Grupa docelowa: uczniowie III etapu edukacyjnego – kształcenie w zakresie rozszerzonym

Podstawa programowa:

Kształtowane kompetencje kluczowe:

• kompetencje cyfrowe;

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;

• kompetencje matematyczne oraz kompetencje w zakresie nauk przyrodniczych, technologii i inżynierii.

Cele operacyjne (językiem ucznia):

• Omówisz rodzaje systemów korzeniowych.

• Przeanalizujesz budowę zewnętrzną korzenia.

• Wskażesz znaczenie poszczególnych stref korzeniowych.

Strategie nauczania:

• konstruktywizm;

• konektywizm.

Metody i techniki nauczania:

• z użyciem komputera;

• rozmowa kierowana;

• ćwiczenia interaktywne;

• analiza grafiki interaktywnej;

• tworzenie plakatu;

• metoda kuli śniegowej.

Formy pracy:

• praca indywidualna;

• praca w parach;

• praca w grupach;

• praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne:

• komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do internetu;

• zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;

• tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda;

• arkusze papieru, flamastry.

Przebieg lekcji

Faza wstępna:

1. Nauczyciel wyświetla na tablicy lub za pomocą rzutnika zawartość sekcji „Wprowadzenie”. Uczniowie wspólnie z nauczycielem omawiają cele lekcji i określają kryteria sukcesu.

2. Odwołanie do wcześniejszej wiedzy. Nauczyciel pokazuje okazy przykładowych roślin (trzy lub cztery) wraz z korzeniami różnego typu i prosi o rozpoznanie systemów korzeniowych. Następnie zadaje pytania:
   – Jakie są wspólne cechy wszystkich korzeni?
   – Jakie znacie rodzaje systemów korzeniowych? U jakich roślin występują te typy korzeni?
   Uczniowie indywidualnie udzielają odpowiedzi na kartkach, następnie tworzą pary, a potem pary łączą się w czwórki – za każdym razem uczniowie ustalają wspólną odpowiedź. Nauczyciel weryfikuje i uzupełnia odpowiedzi uczniów.

Faza realizacyjna:

1. Praca z modelem 3D pt. „Model 3D drzewa”. Nauczyciel omawia budowę korzenia na podstawie modelu 3D wyświetlonego na tablicy interaktywnej. Następnie uczniowie zapoznają się z tekstem w sekcji „Przeczytaj” i indywidualnie zapisują pięć najważniejszych ich zdaniem kwestii poruszanych w tekście. Następnie w parach porównują swoje wybory. Nauczyciel prosi wybrane pary o podsumowanie swojej pracy.

2. Praca w grupach – plakaty. Nauczyciel dzieli uczniów na kilka zespołów. Każda z grup ma za zadanie przygotować plakat przedstawiający rysunki poznanych systemów korzeniowych uzupełnione opisem ich morfologii i funkcji. Uczniowie mogą przedstawić ten opis za pomocą symboli, rysunków. Podczas pracy nie mogą korzystać z e‑materiału. Po wykonaniu zadania wybrana osoba z grupy prezentuje swój plakat. Nauczyciel w razie potrzeby uzupełnia informacje.

3. Utrwalanie wiedzy i umiejętności. Uczniowie dobierają się w pary i wykonują ćwiczenia nr 7 i 8 w sekcji „Sprawdź się”. Następnie konsultują swoje rozwiązania z inną parą uczniów i ustalają jedną wersję odpowiedzi.

Faza podsumowująca:

1. Uczniowie, pracując w parach, przygotowują odpowiedzi na następujące pytania:
   – Jakie trzy funkcje pełni korzeń w roślinie?
   – Czym różnią się merystemy wierzchołkowe korzenia i pędu?
   Chętne pary przedstawiają wyniki swojej pracy. Następuje ich omówienie na forum klasy.

2. Na koniec zajęć nauczyciel raz jeszcze wyświetla na tablicy interaktywnej lub przy użyciu rzutnika temat lekcji i cele zawarte w sekcji „Wprowadzenie”. W kontekście wyświetlonych treści prosi uczniów o rozwinięcie zdania: „Na dzisiejszej lekcji nauczyłem/nauczyłam się...”.

Praca domowa:

1. Wykonaj ćwiczenia od 1 do 6 z sekcji „Sprawdź się”.

Materiały pomocnicze:

• Jane B. Reece i in., „Biologia Campbella”, tłum. K. Stobrawa i in., Dom Wydawniczy REBIS, Poznań 2021.

• „Encyklopedia szkolna. Biologia”, red. Marta Stęplewska, Robert Mitoraj, Wydawnictwo Zielona Sowa, Kraków 2006.

Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania modelu 3D:

• Uczniowie zapoznają się z modelem 3D i przygotowują do niego pytania. Następnie zadają je sobie nawzajem, sprawdzając stopień przyswojenia jego treści.