Dla nauczyciela
Autor: Anna Juwan
Przedmiot: biologia
Temat: Morfologia korzenia
Grupa docelowa: uczniowie III etapu edukacyjnego – kształcenie w zakresie rozszerzonym
Podstawa programowa:
Kształtowane kompetencje kluczowe:
kompetencje cyfrowe;
kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;
kompetencje matematyczne oraz kompetencje w zakresie nauk przyrodniczych, technologii i inżynierii.
Cele operacyjne (językiem ucznia):
Omówisz rodzaje systemów korzeniowych.
Przeanalizujesz budowę zewnętrzną korzenia.
Wskażesz znaczenie poszczególnych stref korzeniowych.
Strategie nauczania:
konstruktywizm;
konektywizm.
Metody i techniki nauczania:
z użyciem komputera;
rozmowa kierowana;
ćwiczenia interaktywne;
analiza grafiki interaktywnej;
tworzenie plakatu;
metoda kuli śniegowej.
Formy pracy:
praca indywidualna;
praca w parach;
praca w grupach;
praca całego zespołu klasowego.
Środki dydaktyczne:
komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do internetu;
zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;
tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda;
arkusze papieru, flamastry.
Przebieg lekcji
Faza wstępna:
Nauczyciel wyświetla na tablicy lub za pomocą rzutnika zawartość sekcji „Wprowadzenie”. Uczniowie wspólnie z nauczycielem omawiają cele lekcji i określają kryteria sukcesu.
Odwołanie do wcześniejszej wiedzy. Nauczyciel pokazuje okazy przykładowych roślin (trzy lub cztery) wraz z korzeniami różnego typu i prosi o rozpoznanie systemów korzeniowych. Następnie zadaje pytania:
– Jakie są wspólne cechy wszystkich korzeni?
– Jakie znacie rodzaje systemów korzeniowych? U jakich roślin występują te typy korzeni?
Uczniowie indywidualnie udzielają odpowiedzi na kartkach, następnie tworzą pary, a potem pary łączą się w czwórki – za każdym razem uczniowie ustalają wspólną odpowiedź. Nauczyciel weryfikuje i uzupełnia odpowiedzi uczniów.
Faza realizacyjna:
Praca z modelem 3D pt. „Model 3D drzewa”. Nauczyciel omawia budowę korzenia na podstawie modelu 3D wyświetlonego na tablicy interaktywnej. Następnie uczniowie zapoznają się z tekstem w sekcji „Przeczytaj” i indywidualnie zapisują pięć najważniejszych ich zdaniem kwestii poruszanych w tekście. Następnie w parach porównują swoje wybory. Nauczyciel prosi wybrane pary o podsumowanie swojej pracy.
Praca w grupach – plakaty. Nauczyciel dzieli uczniów na kilka zespołów. Każda z grup ma za zadanie przygotować plakat przedstawiający rysunki poznanych systemów korzeniowych uzupełnione opisem ich morfologii i funkcji. Uczniowie mogą przedstawić ten opis za pomocą symboli, rysunków. Podczas pracy nie mogą korzystać z e‑materiału. Po wykonaniu zadania wybrana osoba z grupy prezentuje swój plakat. Nauczyciel w razie potrzeby uzupełnia informacje.
Utrwalanie wiedzy i umiejętności. Uczniowie dobierają się w pary i wykonują ćwiczenia nr 7 i 8 w sekcji „Sprawdź się”. Następnie konsultują swoje rozwiązania z inną parą uczniów i ustalają jedną wersję odpowiedzi.
Faza podsumowująca:
Uczniowie, pracując w parach, przygotowują odpowiedzi na następujące pytania:
– Jakie trzy funkcje pełni korzeń w roślinie?
– Czym różnią się merystemy wierzchołkowe korzenia i pędu?
Chętne pary przedstawiają wyniki swojej pracy. Następuje ich omówienie na forum klasy.Na koniec zajęć nauczyciel raz jeszcze wyświetla na tablicy interaktywnej lub przy użyciu rzutnika temat lekcji i cele zawarte w sekcji „Wprowadzenie”. W kontekście wyświetlonych treści prosi uczniów o rozwinięcie zdania: „Na dzisiejszej lekcji nauczyłem/nauczyłam się...”.
Praca domowa:
Wykonaj ćwiczenia od 1 do 6 z sekcji „Sprawdź się”.
Materiały pomocnicze:
Jane B. Reece i in., „Biologia Campbella”, tłum. K. Stobrawa i in., Dom Wydawniczy REBIS, Poznań 2021.
„Encyklopedia szkolna. Biologia”, red. Marta Stęplewska, Robert Mitoraj, Wydawnictwo Zielona Sowa, Kraków 2006.
Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania modelu 3D:
Uczniowie zapoznają się z modelem 3D i przygotowują do niego pytania. Następnie zadają je sobie nawzajem, sprawdzając stopień przyswojenia jego treści.