SCENARIUSZ LEKCJI

Imię i nazwisko autora: Jerzy Lechnio

Przedmiot: geografia

Temat zajęć: Interpolacja polowa w praktyce

Grupa docelowa: III etap edukacyjny, liceum i technikum, zakres rozszerzony, klasa I

Podstawa programowa

Cele kształcenia – wymagania ogólne

I. Wiedza geograficzna.

1. Rozumienie specjalistycznych pojęć i posługiwanie się terminami geograficznymi.

2. Rozszerzenie wiedzy niezbędnej do zrozumienia istoty zjawisk oraz charakteru i dynamiki procesów zachodzących w środowisku geograficznym w skali lokalnej, regionalnej, krajowej i globalnej.

5. Rozumienie możliwości wykorzystania technologii geoinformacyjnych w poznawaniu świata i identyfikowaniu złożonych problemów środowiska geograficznego.

IL Umiejętności i stosowanie wiedzy w praktyce.

1. Prowadzenie obserwacji i pomiarów w terenie, opracowanie i prezentacja wyników, analizowanie pozyskanych danych oraz formułowanie wniosków na ich podstawie.

2. Analizowanie i wyjaśnianie zjawisk i procesów geograficznych oraz zróżnicowania przyrodniczego, społeczno‑gospodarczego i kulturowego świata.

3. Wykonywanie podstawowych map z wykorzystaniem narzędzi GIS.

III. Kształtowanie postaw.

1. Rozwijanie dociekliwości poznawczej, ukierunkowanej na poszukiwanie prawdy, dobra i piękna.

Treści nauczania:

I. Metody badań geograficznych i technologie geoinformacyjne: wywiady, badania ankietowe, analiza źródeł kartograficznych, wykorzystanie technologii informacyjno‑komunikacyjnych i geoinformacyjnych do pozyskania, tworzenia zbiorów, analizy i prezentacji danych przestrzennych.

Uczeń:

3) stosuje wybrane metody kartograficzne do prezentacji cech ilościowych i jakościowych środowiska geograficznego i ich analizy z użyciem narzędzi GIS.

Kształtowane kompetencje kluczowe:

• kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji,

• kompetencje matematyczne oraz kompetencje w zakresie nauk przyrodniczych, technologii i inżynierii,

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się.

Cele operacyjne:

Uczeń:

• dowiaduje się, jakie typy danych wykorzystywane są do prezentacji kartograficznej zjawisk,

• poznaje podstawowe pojęcia i założenia metodyczne interpolacji,

• rozpoznaje typy danych i potrafi określić ich wpływ na przebieg interpolacji,

• wykonuje samodzielnie interpolację metodą polową.

Strategie nauczania: flipped classroom, asocjacyjna, problemowa, operacyjna

Metody i techniki nauczania: blended learning, IBSE, praca z instrukcją

Formy zajęć: praca indywidualna / praca z klasą

Środki dydaktyczne: e‑materiał, atlas, komputer, projektor multimedialny, tablety, kalkulator, mapa pomiarów batymetrycznych, przybory kreślarskie, zeszyt przedmiotowy, kalka techniczna.

Materiały pomocnicze:

L. Ratajski, Metodyka kartografii społeczno‑gospodarczej, PPWK, Warszawa 1973.

M. Pieniążek, B. Szejgiec, M. Zych, A. Ajdyn, G. Nowakowska, Graficzna prezentacja danych statystycznych. Wykresy, mapy, GIS. GUS, Warszawa 2014.

PRZEBIEG LEKCJI

Faza wprowadzająca

• Przedstawienie celów lekcji.

• Wprowadzenie do tematu lekcji – krótkie omówienie (przypomnienie) tematyki w zakresie typów danych, metod i technik prezentacji danych ciągłych i zastosowań interpolacji – rozmowa i dyskusja; uczniowie sygnalizują problemy i kwestie niezrozumiałe, jakie napotkali, studiując e‑materiał, stawiają pytania, nauczyciel wyjaśnia kwestie problematyczne, stawia pytania sprawdzające, czy uczniowie zrozumieli ideę interpolacji.

Faza realizacyjna

• Omówienie zasad wykonania zadania; zadaniem uczniów jest samodzielne opracowanie mapy batymetrycznej jeziora wg schematu opisanego w grafice interaktywnej.

• Prezentacja uczniom grafiki interaktywnej i/lub filmu samouczka w celu zapoznania uczniów z zasadami i przebiegiem interpolacji polowej – uczniowie wykonują polecenia do grafiki interaktywnej; nauczyciel weryfikuje poprawność odpowiedzi.

• Indywidualna praca, podczas której uczniowie opracowują plan batymetryczny jeziora z wykorzystaniem metody interpolacji polowej (nauczyciel może udostępniać częściowo opracowane materiały odpowiadające kolejnym etapom wykonywania interpolacji tak, aby dostosować tempo dojścia do wyniku końcowego i realizowanego scenariusza lekcji, możliwe jest przygotowanie przez nauczyciela innego, mniej czasochłonnego zestawu materiałów do ćwiczenia) – załącznik.

• Wyświetlenie na ekranie opracowanej wersji „wzorcowego” planu batymetrycznego, omówienie różnic i poprawności wyników opracowań uczniów, próba wyjaśnienia przyczyn występujących różnic rysunku batymetrii.

• Podsumowanie mające na celu wskazanie najistotniejszych cech interpolacji polowej i jej zastosowań.

• Sporządzenie notatki w zeszycie zawierającej syntetyczne podsumowanie przeprowadzonej dyskusji i prezentacji.

• Prośba nauczyciela o wykonanie kilku wskazanych ćwiczeń z e‑materiału i przedstawienie rezultatów.

Faza podsumowująca

• Podsumowanie i utrwalenie nowej wiedzy poprzez zadawanie pytań przez nauczyciela i odpowiedzi uczniów.

• Ocena aktywności i przypomnienie celów zajęć.

Praca domowa:

• Dokończenie ćwiczeń zawartych w e‑materiale (np. ćwiczenie 8).

• Zapoznanie się z pozostałymi informacjami z e‑materiału.

• Praca pisemna na temat: „Zastosowania interpolacji polowej do prezentacji zjawisk geograficznych na przykładzie map z atlasu geograficznego” – uczeń na podstawie atlasu geograficznego i informacji z różnych źródeł identyfikuje mapy opracowane z wykorzystaniem metody interpolacji polowej, a następnie próbuje sformułować generalne wnioski dotyczące zakresu zastosowania metody.

Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania danego multimedium:

• zawarta w e‑materiale grafika interaktywna i film samouczek mogą być wykorzystane do samodzielnego rozszerzania i pogłębiania wiedzy przez ucznia w domu i w czasie lekcji mającej na celu powtórzenie materiału z bloku tematycznego dotyczącego metod kartograficznych i geoinformacyjnych.

• metoda może być wykorzystana do samodzielnego, kartograficznego opracowania przez uczniów materiałów w formie danych wykorzystywanych na innych lekcjach.