Dla nauczyciela
SCENARIUSZ LEKCJI
Imię i nazwisko autora: Jerzy Lechnio
Przedmiot: geografia
Temat zajęć: Interpolacja polowa w praktyce
Grupa docelowa: III etap edukacyjny, liceum i technikum, zakres rozszerzony, klasa I
Podstawa programowa
Cele kształcenia – wymagania ogólne
I. Wiedza geograficzna.
1. Rozumienie specjalistycznych pojęć i posługiwanie się terminami geograficznymi.
2. Rozszerzenie wiedzy niezbędnej do zrozumienia istoty zjawisk oraz charakteru i dynamiki procesów zachodzących w środowisku geograficznym w skali lokalnej, regionalnej, krajowej i globalnej.
5. Rozumienie możliwości wykorzystania technologii geoinformacyjnych w poznawaniu świata i identyfikowaniu złożonych problemów środowiska geograficznego.
IL Umiejętności i stosowanie wiedzy w praktyce.
1. Prowadzenie obserwacji i pomiarów w terenie, opracowanie i prezentacja wyników, analizowanie pozyskanych danych oraz formułowanie wniosków na ich podstawie.
2. Analizowanie i wyjaśnianie zjawisk i procesów geograficznych oraz zróżnicowania przyrodniczego, społeczno‑gospodarczego i kulturowego świata.
3. Wykonywanie podstawowych map z wykorzystaniem narzędzi GIS.
III. Kształtowanie postaw.
1. Rozwijanie dociekliwości poznawczej, ukierunkowanej na poszukiwanie prawdy, dobra i piękna.
Treści nauczania:
I. Metody badań geograficznych i technologie geoinformacyjne: wywiady, badania ankietowe, analiza źródeł kartograficznych, wykorzystanie technologii informacyjno‑komunikacyjnych i geoinformacyjnych do pozyskania, tworzenia zbiorów, analizy i prezentacji danych przestrzennych.
Uczeń:
3) stosuje wybrane metody kartograficzne do prezentacji cech ilościowych i jakościowych środowiska geograficznego i ich analizy z użyciem narzędzi GIS.
Kształtowane kompetencje kluczowe:
kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji,
kompetencje matematyczne oraz kompetencje w zakresie nauk przyrodniczych, technologii i inżynierii,
kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się.
Cele operacyjne:
Uczeń:
dowiaduje się, jakie typy danych wykorzystywane są do prezentacji kartograficznej zjawisk,
poznaje podstawowe pojęcia i założenia metodyczne interpolacji,
rozpoznaje typy danych i potrafi określić ich wpływ na przebieg interpolacji,
wykonuje samodzielnie interpolację metodą polową.
Strategie nauczania: flipped classroom, asocjacyjna, problemowa, operacyjna
Metody i techniki nauczania: blended learning, IBSE, praca z instrukcją
Formy zajęć: praca indywidualna / praca z klasą
Środki dydaktyczne: e‑materiał, atlas, komputer, projektor multimedialny, tablety, kalkulator, mapa pomiarów batymetrycznych, przybory kreślarskie, zeszyt przedmiotowy, kalka techniczna.
Materiały pomocnicze:
L. Ratajski, Metodyka kartografii społeczno‑gospodarczej, PPWK, Warszawa 1973.
M. Pieniążek, B. Szejgiec, M. Zych, A. Ajdyn, G. Nowakowska, Graficzna prezentacja danych statystycznych. Wykresy, mapy, GIS. GUS, Warszawa 2014.
PRZEBIEG LEKCJI
Faza wprowadzająca
Przedstawienie celów lekcji.
Wprowadzenie do tematu lekcji – krótkie omówienie (przypomnienie) tematyki w zakresie typów danych, metod i technik prezentacji danych ciągłych i zastosowań interpolacji – rozmowa i dyskusja; uczniowie sygnalizują problemy i kwestie niezrozumiałe, jakie napotkali, studiując e‑materiał, stawiają pytania, nauczyciel wyjaśnia kwestie problematyczne, stawia pytania sprawdzające, czy uczniowie zrozumieli ideę interpolacji.
Faza realizacyjna
Omówienie zasad wykonania zadania; zadaniem uczniów jest samodzielne opracowanie mapy batymetrycznej jeziora wg schematu opisanego w grafice interaktywnej.
Prezentacja uczniom grafiki interaktywnej i/lub filmu samouczka w celu zapoznania uczniów z zasadami i przebiegiem interpolacji polowej – uczniowie wykonują polecenia do grafiki interaktywnej; nauczyciel weryfikuje poprawność odpowiedzi.
Indywidualna praca, podczas której uczniowie opracowują plan batymetryczny jeziora z wykorzystaniem metody interpolacji polowej (nauczyciel może udostępniać częściowo opracowane materiały odpowiadające kolejnym etapom wykonywania interpolacji tak, aby dostosować tempo dojścia do wyniku końcowego i realizowanego scenariusza lekcji, możliwe jest przygotowanie przez nauczyciela innego, mniej czasochłonnego zestawu materiałów do ćwiczenia) – załącznik.
Wyświetlenie na ekranie opracowanej wersji „wzorcowego” planu batymetrycznego, omówienie różnic i poprawności wyników opracowań uczniów, próba wyjaśnienia przyczyn występujących różnic rysunku batymetrii.
Podsumowanie mające na celu wskazanie najistotniejszych cech interpolacji polowej i jej zastosowań.
Sporządzenie notatki w zeszycie zawierającej syntetyczne podsumowanie przeprowadzonej dyskusji i prezentacji.
Prośba nauczyciela o wykonanie kilku wskazanych ćwiczeń z e‑materiału i przedstawienie rezultatów.
Faza podsumowująca
Podsumowanie i utrwalenie nowej wiedzy poprzez zadawanie pytań przez nauczyciela i odpowiedzi uczniów.
Ocena aktywności i przypomnienie celów zajęć.
Praca domowa:
Dokończenie ćwiczeń zawartych w e‑materiale (np. ćwiczenie 8).
Zapoznanie się z pozostałymi informacjami z e‑materiału.
Praca pisemna na temat: „Zastosowania interpolacji polowej do prezentacji zjawisk geograficznych na przykładzie map z atlasu geograficznego” – uczeń na podstawie atlasu geograficznego i informacji z różnych źródeł identyfikuje mapy opracowane z wykorzystaniem metody interpolacji polowej, a następnie próbuje sformułować generalne wnioski dotyczące zakresu zastosowania metody.
Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania danego multimedium:
zawarta w e‑materiale grafika interaktywna i film samouczek mogą być wykorzystane do samodzielnego rozszerzania i pogłębiania wiedzy przez ucznia w domu i w czasie lekcji mającej na celu powtórzenie materiału z bloku tematycznego dotyczącego metod kartograficznych i geoinformacyjnych.
metoda może być wykorzystana do samodzielnego, kartograficznego opracowania przez uczniów materiałów w formie danych wykorzystywanych na innych lekcjach.