Dla nauczyciela

Autor: Anna Grabarczyk

Przedmiot: Język polski

Temat: Franciszkańska postawa i symbolika w Kwiatkach św. Franciszka

Grupa docelowa:

Szkoła ponadpodstawowa, liceum ogólnokształcące, technikum, zakres podstawowy

Podstawa programowa:

Zakres podstawowy

Treści nauczania – wymagania szczegółowe

I. Kształcenie literackie i kulturowe.

1. Czytanie utworów literackich. Uczeń:

1) rozumie podstawy periodyzacji literatury, sytuuje utwory literackie w poszczególnych okresach: starożytność, średniowiecze, renesans, barok, oświecenie, romantyzm, pozytywizm, Młoda Polska, dwudziestolecie międzywojenne, literatura wojny i okupacji, literatura lat 1945–1989 krajowa i emigracyjna, literatura po 1989 r.;

4) rozpoznaje w tekście literackim środki wyrazu artystycznego poznane w szkole podstawowej oraz środki znaczeniowe: oksymoron, peryfrazę, eufonię, hiperbolę; leksykalne, w tym frazeologizmy; składniowe: antytezę, paralelizm, wyliczenie, epiforę, elipsę; wersyfikacyjne, w tym przerzutnię; określa ich funkcje;

5) interpretuje treści alegoryczne i symboliczne utworu literackiego;

8) wykazuje się znajomością i zrozumieniem treści utworów wskazanych w podstawie programowej jako lektury obowiązkowe;

9) rozpoznaje tematykę i problematykę poznanych tekstów oraz jej związek z programami epoki literackiej, zjawiskami społecznymi, historycznymi, egzystencjalnymi i estetycznymi; poddaje ją refleksji;

14) przedstawia propozycję interpretacji utworu, wskazuje w tekście miejsca, które mogą stanowić argumenty na poparcie jego propozycji interpretacyjnej;

15) wykorzystuje w interpretacji utworów literackich potrzebne konteksty, szczególnie kontekst historycznoliteracki, historyczny, polityczny, kulturowy, filozoficzny, biograficzny, mitologiczny, biblijny, egzystencjalny;

16) rozpoznaje obecne w utworach literackich wartości uniwersalne i narodowe; określa ich rolę i związek z problematyką utworu oraz znaczenie dla budowania własnego systemu wartości.

III. Tworzenie wypowiedzi.

1. Elementy retoryki. Uczeń:

1) formułuje tezy i argumenty w wypowiedzi ustnej i pisemnej przy użyciu odpowiednich konstrukcji składniowych;

2. Mówienie i pisanie. Uczeń:

1) zgadza się z cudzymi poglądami lub polemizuje z nimi, rzeczowo uzasadniając własne zdanie;

2) buduje wypowiedź w sposób świadomy, ze znajomością jej funkcji językowej, z uwzględnieniem celu i adresata, z zachowaniem zasad retoryki;

4) zgodnie z normami formułuje pytania, odpowiedzi, oceny, redaguje informacje, uzasadnienia, komentarze, głos w dyskusji;

6) tworzy spójne wypowiedzi w następujących formach gatunkowych: wypowiedź o charakterze argumentacyjnym, referat, szkic interpretacyjny, szkic krytyczny, definicja, hasło encyklopedyczne, notatka syntetyzująca;

10) w interpretacji przedstawia propozycję odczytania tekstu, formułuje argumenty na podstawie tekstu oraz znanych kontekstów, w tym własnego doświadczenia, przeprowadza logiczny wywód służący uprawomocnieniu formułowanych sądów;

11) stosuje zasady poprawności językowej i stylistycznej w tworzeniu własnego tekstu; potrafi weryfikować własne decyzje poprawnościowe;

12) wykorzystuje wiedzę o języku w pracy redakcyjnej nad tekstem własnym, dokonuje korekty tekstu własnego, stosuje kryteria poprawności językowej.

IV. Samokształcenie.

6. wybiera z tekstu odpowiednie cytaty i stosuje je w wypowiedzi;

9. wykorzystuje multimedialne źródła informacji oraz dokonuje ich krytycznej oceny;

Lektura obowiązkowa

7) Kwiatki świętego Franciszka z Asyżu (fragmenty);

Kształtowane kompetencje kluczowe:

kompetencje cyfrowe;
kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;
kompetencje obywatelskie;
kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji;
kompetencje w zakresie wielojęzyczności.

Cele operacyjne. Uczeń:

zanalizuje dwie opowieści o św. Franciszku z Asyżu w celu wyjaśnienia obecnych w nich symboli;
wyjaśni powód wygłaszania przez św. Franciszka z Asyżu kazań do zwierząt;
dokona streszczenia jednej z opowieści o św. Franciszku z Asyżu;
zrobi mapę myśli poświęconą dwóm typom świętości propagowanym w średniowieczu.

Strategie nauczania:

konstruktywizm;
konektywizm.

Metody i techniki nauczania:

ćwiczeń przedmiotowych;
z użyciem komputera;
dyskusja.

Formy pracy:

praca indywidualna;
praca w parach;
praca w grupach;
praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne:

komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do internetu;
zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;
tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda.

Przebieg lekcji

Faza wprowadzająca:

Nauczyciel informuje uczniów, że św. Franciszek to patron Włoch, Asyżu i Bazylei. Opiekuje się też ekologami, robotnikami, tapicerami, więźniami i ubogimi oraz kupcami, harcerzami i hodowcami ptactwa domowego. Poza tym patronuje kilku zakonom: albertynom, franciszkanom, kapucynom, bernardynkom, kapucynkom, klaryskom itd.
Nauczyciel udostępnia uczniom e‑materiał i wprowadza ich w temat lekcji. Wraz uczniami ustala cele zajęć i kryteria sukcesu.

Faza realizacyjna:

Uczniowie indywidualnie zapoznają się z treścią sekcji „Przeczytaj”. Omawiają drogę św. Franciszka do ewangelicznego Boga. Następnie przechodzą do sekcji „Mapa myśli” i zapoznają się z multimedium. W parach układają plan wystąpienia na temat: „Chrześcijańskie źródła postawy franciszkańskiej”. Chętne osoby przedstawiają swoje prace.
Nauczyciel informuje uczniów, że Świętego Franciszka przedstawia się dziś m.in. jako prekursora postawy ekologicznej. Prosi uczestników zajęć o napisanie krótkiego tekstu, w którym wyrażą swoją opinię na temat takiego postrzegania św. Franciszka. Mogą pracować w kilkuosobowych grupach.
Uczniowie pracują indywidualnie i rozwiązują ćwiczenia nr 1‑4. Po wykonaniu zadania nauczyciel wyświetla na tablicy wybrane odpowiedzi i następuje ich omówienie.
Uczniowie dobierają się w pary i wykonują ćwiczenia nr 5‑9. Następnie konsultują swoje rozwiązania z inną parą uczniów i ustalają jedną wersję odpowiedzi.

Faza podsumowująca:

W ramach podsumowania uczniowie wskazują najważniejsze wartości, jakimi kierował się święty Franciszek.
Nauczyciel ponownie odczytuje temat lekcji i inicjuje krótką rozmowę na temat spełnienia kryteriów sukcesu.

Praca domowa:

Napisz liczące co najmniej 400 słów wypracowanie na temat: „Czy idee franciszkanizmu mogą być atrakcyjne także dzisiaj?”.

Materiały pomocnicze:

Andre Vauchez, Święty, [w:] Człowiek średniowiecza, red. J. Le Goff, tłum. M. Radożycka‑Paoletti, Warszawa 2000.
Jacques Le Goff, Święty Franciszek z Asyżu, tłum. J. Guze, Warszawa 2001.

Wskazówki metodyczne

Nauczyciel może wykorzystać medium w sekcji „Mapa myśli” do podsumowania lekcji.

Sprawdź się