Autor: Katarzyna Maćkowska

Temat: Pitagorejczycy

Grupa docelowa:

Szkoła ponadpodstawowa, liceum ogólnokształcące, technikum, zakres rozszerzony

Podstawa programowa:

Kształtowane kompetencje kluczowe:

• kompetencje cyfrowe;

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;

• kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji.

Cele operacyjne (językiem ucznia):

• Poznasz idee pitagorejczyków, które wpłynęły na kształtowanie się obrazu wszechświata i myśli chrześcijaństwa.

• Przemyślisz, jak opisywanie świata w kategoriach liczbowych wpłynęło na rozwój nauki.

• Ocenisz znaczenie działalności Pitagorasa dla jego współczesnych.

• Rozważysz, czy poglądom pitagorejczyków bliżej było do filozofii, czy do religii.

Cele operacyjne. Uczeń:

• rozpoznaje wpływ starożytnej filozofii greckiej na europejską kulturę późniejszych epok, a zwłaszcza na literaturę piękną, naukę i religię;

• dostrzega w poglądach filozofów paradygmaty myślowe, które są obecne w kulturze na przestrzeni wieków;

• identyfikuje różne problemy, stanowiska i nurty filozoficzne na przykładach pytań i twierdzeń filozofów.

Strategie nauczania:

• konstruktywizm;

• konektywizm.

Metody i techniki nauczania:

• ćwiczeń przedmiotowych;

• z użyciem komputera;

• rozmowa kierowana.

Formy pracy:

• praca indywidualna;

• praca w parach;

• praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne:

• komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do internetu;

• zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;

• tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda.

Przebieg lekcji

Przed lekcją:

1. Przygotowanie do zajęć. Nauczyciel loguje się na platformie i udostępnia uczniom e‑materiał: „Pitagorejczycy”. Uczniowie mają zapoznać się z treściami w sekcji „Przeczytaj” oraz z treścią filmu z wykładem dr. Tomasza Mazura. Przygotowują również odpowiedź na pytanie zawarte w poleceniu 1 w sekcji „Przeczytaj”.

Faza wprowadzająca:

1. Po zalogowaniu na platformie nauczyciel prezentuje (na tablicy interaktywnej lub za pomocą rzutnika) temat lekcji oraz cele zajęć. Omawia lub ustala razem z uczniami kryteria sukcesu.

2. Nauczyciel weryfikuje przygotowanie uczniów do lekcji. Sprawdza ich odpowiedzi na pytania zawarte w poleceniu nr 1: Co stanowiło dla pitagorejczyków arché wszechświata? Jakie znaczenie dla filozofii Związku Pitagorejskiego miało uznanie tego za arché?

Faza realizacyjna:

1. Uczniowie, na podstawie wiadomości zdobytych przed lekcją, opracowują w parach dowody, realizując polecenie: Udowodnij, że teorię duszy pitagorejczyków możemy opisać jako dualistyczną.

2. Praca z multimedium. Nauczyciel wyświetla na tablicy interaktywnej materiał z sekcji „Audiobook”, a następnie odczytuje polecenie: Wysłuchaj audiobooka i zapisz własnymi słowami, czym dla autora tekstu jest mądrość. Jakie – według Jamblicha – są zasługi Pitagorasa? Uczniowie pracują w parach, analizując treść zadania, dyskutując i zapisując wnioski. Wybrane grupy omawiają swoje rozwiązanie i spostrzeżenia na forum klasy.

3. Praca z drugim multimedium. Uczniowie pracują indywidualnie, przygotowując odpowiedzi do poleceń i ćwiczeń załączonych do filmu. Po wyznaczonym przez nauczyciela czasie wybrani lub chętni uczniowie odczytują swoje propozycje. Nauczyciel komentuje rozwiązania uczniów.

Faza podsumowująca:

1. Wszyscy uczniowie podsumowują zajęcia, zwracając uwagę na nabyte umiejętności.

Praca domowa:

1. Czy dostrzegasz jakieś podobieństwa między Pitagorasem a innymi postaciami historycznymi, np. twórcami różnych doktryn filozoficznych czy religijnych? Zapisz notatkę na ten temat. Uzasadnij swoją odpowiedź.

Materiały pomocnicze:

• Gajda‑Krynicka J., Pitagorejczycy, Warszawa 1996.

• Jamblich, O życiu pitagorejskim, Wrocław 1993.

• Krokiewicz A., Zarys filozofii greckiej, Warszawa 2000.

• Tatarkiewicz W., Historia filozofii, tom 1, Warszawa 2005.

Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania multimedium:

• Uczniowie zapoznają się z multimedium w sekcji „Audiobook” i przygotowują do niego pytania. Następnie zadają je sobie nawzajem, sprawdzając stopień przyswojenia jego treści.