Dla nauczyciela

Numer e‑materiału: 3.4.3.1

Imię i nazwisko autora: Lena Wilkiewicz

Przedmiot: język obcy nowożytny – język niemiecki

Temat zajęć: Motivation zum Lernen/Motywacja do nauki

Grupa docelowa: III etap edukacyjny, klasa IV, zakres rozszerzony, poziom językowy B2+/C1

Cel ogólny lekcji:

Umiejętność wypowiadania się na temat motywacji do nauki.

Cele szczegółowe lekcji:

Podstawa programowa – wariant III.1.R Język obcy nowożytny nauczany jako pierwszy (kontynuacja 1. języka obcego nowożytnego ze szkoły podstawowej – kształcenie w zakresie rozszerzonym)
Cele kształcenia – wymagania ogólne
I. Znajomość środków językowych. Uczeń posługuje się bogatym zasobem środków językowych (leksykalnych – w tym związków frazeologicznych, gramatycznych, ortograficznych oraz fonetycznych), umożliwiającym realizację pozostałych wymagań ogólnych w zakresie tematów wskazanych w wymaganiach szczegółowych.
II. Rozumienie wypowiedzi. Uczeń rozumie różnorodne złożone wypowiedzi ustne wypowiadane w naturalnym tempie oraz różnorodne złożone wypowiedzi pisemne, w zakresie opisanym w wymaganiach szczegółowych.
III. Tworzenie wypowiedzi. Uczeń samodzielnie tworzy w miarę złożone, spójne i logiczne, płynne wypowiedzi ustne oraz w miarę złożone, bogate pod względem treści, spójne i logiczne wypowiedzi pisemne, w zakresie opisanym w wymaganiach szczegółowych.
IV. Reagowanie na wypowiedzi. Uczeń uczestniczy w rozmowie i reaguje ustnie w różnorodnych, również złożonych i nietypowych sytuacjach oraz reaguje w formie w miarę złożonego tekstu pisanego w różnorodnych sytuacjach, w zakresie opisanym w wymaganiach szczegółowych.
V. Przetwarzanie wypowiedzi. Uczeń zmienia formę przekazu ustnego lub pisemnego w zakresie opisanym w wymaganiach szczegółowych.
Treści nauczania – wymagania szczegółowe
I. Uczeń posługuje się bogatym zasobem środków językowych (leksykalnych – w tym związków frazeologicznych, gramatycznych, ortograficznych oraz fonetycznych), umożliwiającym realizację pozostałych wymagań ogólnych w zakresie następujących tematów:
3) edukacja (np. szkoła i jej pomieszczenia, przedmioty nauczania, uczenie się – w tym uczenie się przez całe życie, przybory szkolne, oceny szkolne, życie szkoły, zajęcia pozalekcyjne, system oświaty);
II. Uczeń rozumie różnorodne złożone wypowiedzi ustne wypowiadane w naturalnym tempie:
2) określa główną myśl wypowiedzi lub fragmentu wypowiedzi;
5) znajduje w wypowiedzi określone informacje;
7) wyciąga wnioski wynikające z informacji zawartych w wypowiedzi;
III. Uczeń rozumie różnorodne złożone wypowiedzi pisemne:
2) określa intencje, nastawienie i postawy nadawcy/autora tekstu;
4) znajduje w tekście określone informacje;
7) wyciąga wnioski wynikające z informacji zawartych w tekście;
IV. Uczeń tworzy w miarę złożone, spójne i logiczne, płynne wypowiedzi ustne:
1) opisuje ludzi, zwierzęta, przedmioty, miejsca i zjawiska;
2) opowiada o czynnościach, doświadczeniach i wydarzeniach z przeszłości i teraźniejszości;
3) przedstawia fakty z przeszłości i teraźniejszości;
5) opisuje upodobania;
11) przedstawia sposób postępowania (np. udziela instrukcji, wskazówek, określa zasady, objaśnia procedury związane z załatwianiem spraw w instytucjach);
V. Uczeń tworzy w miarę złożone, bogate pod względem treści, spójne i logiczne wypowiedzi pisemne (np. e‑mail, list prywatny, list formalny – w tym list motywacyjny, życiorys, CV, wpis na blogu, opowiadanie, recenzję, artykuł, rozprawkę):
1) opisuje ludzi, zwierzęta, przedmioty, miejsca i zjawiska;
2) opowiada o czynnościach, doświadczeniach i wydarzeniach z przeszłości i teraźniejszości;
3) przedstawia fakty z przeszłości i teraźniejszości;
5) opisuje upodobania;
11) przedstawia sposób postępowania (np. udziela instrukcji, wskazówek, określa zasady, objaśnia procedury związane z załatwianiem spraw w instytucjach);
VI. Uczeń reaguje ustnie w różnorodnych, również złożonych i nietypowych sytuacjach:
3) uzyskuje i przekazuje informacje i wyjaśnienia;
4) wyraża swoje opinie i uzasadnia je, pyta o opinie, zgadza się lub nie zgadza się z opiniami innych osób, komentuje wypowiedzi uczestników dyskusji, wyraża wątpliwość;
5) wyraża i uzasadnia swoje upodobania, preferencje, intencje i pragnienia, pyta o upodobania, preferencje, intencje i pragnienia innych osób;
VII. Uczeń reaguje w formie w miarę złożonego tekstu pisanego w różnorodnych sytuacjach:
1) przedstawia siebie i inne osoby;
3) uzyskuje i przekazuje informacje i wyjaśnienia (np. wypełnia formularz/ ankietę);
4) wyraża swoje opinie i uzasadnia je, pyta o opinie, zgadza się lub nie zgadza się z opiniami innych osób, komentuje wypowiedzi uczestników dyskusji (np. na forum internetowym), wyraża wątpliwość;
5) wyraża i uzasadnia swoje upodobania, preferencje, intencje i pragnienia, pyta o upodobania, preferencje, intencje i pragnienia innych osób;
VIII. Uczeń przetwarza tekst ustnie lub pisemnie:
1) przekazuje w języku obcym nowożytnym informacje zawarte w materiałach wizualnych (np. wykresach, mapach, symbolach, piktogramach) lub audiowizualnych (np. filmach, reklamach);
2) przekazuje w języku obcym nowożytnym lub w języku polskim informacje sformułowane w tym języku obcym;
3) przekazuje w języku obcym nowożytnym informacje sformułowane w języku polskim;
5) streszcza w języku obcym przeczytany tekst;
IX. Uczeń posiada:
1) wiedzę o krajach, społeczeństwach i kulturach społeczności, które posługują się danym językiem obcym nowożytnym oraz o kraju ojczystym, z uwzględnieniem kontekstu lokalnego, europejskiego i globalnego;
2) świadomość związku między kulturą własną i obcą oraz wrażliwość międzykulturową.
X. Uczeń dokonuje samooceny i wykorzystuje techniki samodzielnej pracy nad językiem (np. korzystanie ze słownika, poprawianie błędów, prowadzenie notatek, stosowanie mnemotechnik, korzystanie z tekstów kultury w języku obcym nowożytnym).
XI. Uczeń współdziała w grupie (np. w lekcyjnych i pozalekcyjnych językowych pracach projektowych).
XII. Uczeń korzysta ze źródeł informacji w języku obcym nowożytnym (np. z encyklopedii, mediów, instrukcji obsługi), również za pomocą technologii informacyjno‑komunikacyjnych.
XIII. Uczeń stosuje strategie komunikacyjne (np. domyślanie się znaczenia wyrazów z kontekstu, identyfikowanie słów kluczy lub internacjonalizmów) i strategie kompensacyjne, w przypadku gdy nie zna lub nie pamięta wyrazu (np. upraszczanie formy wypowiedzi, zastępowanie innym wyrazem, opis, wykorzystywanie środków niewerbalnych).
XIV. Uczeń posiada świadomość językową (np. podobieństw i różnic między językami).

Kształtowane kompetencje kluczowe:

  • kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji,

  • kompetencje w zakresie wielojęzyczności,

  • kompetencje cyfrowe,

  • kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się.

Cele zgodne ze zrewidowaną taksonomią celów Blooma, w tym minimum jeden cel z poziomu 3–6 sfery kognitywnej, sformułowane w postaci SMART.

Uczeń:

  • uporządkuje przykłady motywacji zewnętrznej i wewnętrznej;

  • analizuje, w jaki sposób motywować się do nauki;

  • opisuje, skąd czerpać energię i mieć ochotę na naukę.

Cele motywacyjne

Uczeń:

  • dostrzega powiązania między nauką języka niemieckiego a innymi dziedzinami życia;

  • uczy się o sprawach, które dotyczą otaczającego go świata;

  • wykorzystuje i rozwija kreatywność;

  • otrzymuje informację zwrotną o postępach.

Strategie uczenia się:

  • tworzenie skojarzeń myślowych, np. tworzenie asocjacji i kojarzenie pojęć, grupowanie ich w różne kategorie;

  • indywidualne organizowanie wiedzy językowej – robienie streszczeń i notatek;

  • rozumienie informacji, np. czytanie tekstu wyłącznie dla jego ogólnego zrozumienia, czytanie lub słuchanie w celu znalezienia określonych szczegółów;    dokonywanie świadomej analizy języka obcego, np. porównywanie struktur z językiem ojczystym lub innym językiem obcym np. angielskim, tłumaczenie słów, uogólnianie;

  • używanie obrazu i dźwięku – wprowadzanie słów i zwrotów do kontekstu sytuacyjnego oraz używanie skojarzeń wzrokowych.

Metody i formy pracy:

  • podejście komunikacyjne;

  • podająca: pogadanka,  wyjaśnienie, praca z tekstem źródłowym, praca z tekstem słuchanym, analiza wykresu (grafiki);

  • aktywizująca: burza mózgów, Partner Check, metoda lekcji odwróconej;

  • kognitywna: udzielanie objaśnień (wskazówek) i komentarzy;

  • programowana: z użyciem komputera, techniki multimedialne.

Formy zajęć:

  • praca indywidualna,

  • plenum,

  • praca w parach.

Środki dydaktyczne potrzebne do realizacji lekcji:

  • komputer/laptop z dostępem do Internetu,

  • słowniczek,

  • tekst źródłowy,

  • multimedium (plik audio – podcast),

  • zestaw zadań interaktywnych.

Przebieg lekcji

a) Faza wprowadzająca

Nauczyciel prosi uczniów, aby przyjrzeli się zdjęciu otwierającemu i spróbowali swoimi słowami zdefiniować, jak rozumieją pojęcie Motivation.

Odnosząc się do doświadczeń uczniów, nauczyciel prosi o wskazanie najskuteczniejszych sposobów motywowania się do nauki; zachęca do podzielenia się swoimi refleksjami na ten temat (burza mózgów).

b) Faza realizacyjna

Uczniowie zapoznają się z tekstem źródłowym Mehr Motivation für die Schule, starając się zrozumieć jego treść na podstawie wyrazów i zwrotów zamieszczonych w słowniczku. W razie trudności nauczyciel wspiera ich w tym zadaniu, odpowiadając na pytania dotyczące słownictwa. Następnie uczniowie zaznaczają, czy zdania są prawdziwe, czy fałszywe, porządkują nagłówki, łączą wyrazy o podobnym znaczeniu (Übung 1‑3 z sekcji Przeczytaj). W tej części nauczyciel inicjuje krótką rozmowę, która będzie stanowiła podsumowanie pracy z tekstem źródłowym. Uczniowie parafrazują rady i wskazówki udzielone w tekście lub objaśniają je. W ten sposób utrwalają struktury leksykalne, a nauczyciel upewnia się, że uczniowie w pełni zrozumieli treść tekstu.

Nauczyciel prosi uczniów, aby dokończyli zdanie: Ich habe mehr Lust an der Schule, wenn ... Uczniowie po kolei kończą zdanie. Na kolejnym etapie uczniowie zapoznają się z multimedium Mehr Lust an der Schule (podcast), analizują jego treść, zawarte informacje i poznają słownictwo.

Uczniowie dobierają się w pary. Następnie naprzemiennie zaznaczają prawidłową odpowiedź, wybierają słowa z listy pasujące do tekstu, zaznaczają poprawny wyraz,  wyjaśniając partnerowi swój tok rozumowania (Übung 1‑3 z sekcji plik audio). W kolejnym kroku dwie pary porównują swoje rozwiązania. Na koniec uczniowie dokonują refleksji nad pracą w parze. Przed przystąpieniem do pracy nauczyciel powinien zapoznać uczniów z zasadami rozwiązywania ćwiczeń w parach. Zasada naczelna: myślę, wyjaśniam i szukam ewentualnego błędu samodzielnie.

W ramach podsumowania pracy z multimedium, uczniowie piszą krótkie (dwuzdaniowe) refleksje dotyczące tematu motywacji, odnosząc się do wskazówek udzielonych przez autorkę podcastu. Mogą udzielić odpowiedzi na pytanie: Czego dowiedziałeś/dowiedziałaś się z podcastu? Co było dla ciebie nowe? Czego nie wiedziałeś/wiedziałaś? Które wskazówki uznasz za pomocne i chętnie wykorzystasz? itp. Uczniowie odczytują swoje refleksje na forum klasy, nauczyciel udziela informacji zwrotnej dotyczącej poprawności wypowiedzi.

c) Faza podsumowująca

Uczniowie w formie łańcuszka wypowiedzi udzielają wskazówek motywujących do nauki. Wyjaśniają, czym jest motywacja do nauki, i potrafią także odnieść się do własnych doświadczeń na ten temat oraz zwerbalizować je w języku obcym.

Uczniowie w parach przygotowują notatkę wizualną, w której prezentują motywację wewnętrzną i zewnętrzną i podają jej przykłady. Następnie prezentują swoje notatki na forum klasy.

Nauczyciel rysuje na tablicy trzy odcinki, na których zaznacza skalę od -10 do +10. Pierwszy odcinek oznacza zaangażowanie ucznia podczas lekcji, drugi – stopień opanowania materiału, trzeci – atrakcyjność zajęć. Na koniec każdy uczeń zaznacza inicjałami swoje miejsce na narysowanych skalach, uwzględniając wymienione wyżej aspekty. Nauczyciel podsumuje krótko zapisane informacje oraz weźmie je pod uwagę podczas planowania następnych zajęć lekcyjnych.

Praca domowa

Uczniowie piszą tekst, w którym wyrażają swoją opinię na temat pomysłu organizacji w szkole warsztatów dotyczących motywacji (Aufgabe 8 z sekcji Sprawdź się). Uczeń może także zainspirować się multimedium i nagrać swój własny amatorski podcast na ten temat.

Propozycja wykorzystania tekstu autentycznego

Motivation Monday: Wie positive Emotionen beim Deutschlernen helfen, https://www.skei-center.de/post/motivation-monday-wie-positive-emotionen-beim-deutschlernen-helfen [data dostępu: 07.06.2023].

Nauczyciel zapisuje na tablicy tytuł tekstu: Motivation Monday: Wie positive Emotionen beim Deutschlernen helfen i rozpoczyna dyskusję, pytając uczniów np: Was bedeutet der Titel? Warum hat man den Text geschrieben? Welche Informationen hat der Text möglicherweise?. Hipotezy uczniów są zapisywane na tablicy. Następnie uczniowie, pracując w grupach, analizują tekst i materiał zdjęciowy, który towarzyszy treści teksu. Każda grupa otrzymuje inne zadanie, np.: pierwsza grupa analizuje zdjęcia i układa kilkuzdaniowe opisy do zdjęć, kolejne grupy przygotowują 2–3‑zdaniowe podsumowania przydzielonego im akapitu tekstu. Każda grupa przedstawia wyniki swojej pracy na forum.

Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania pliku audio:

  • przed lekcją: zaciekawienie tematem, odgadnięcie tematu lekcji, wstęp do lekcji. Uczniowie przygotowują fiszki do tematu, zapoznając się w ramach metody lekcji odwróconej z podcastem przed lekcją. Uczniowie wybierają słownictwo/zwroty, które jest dla nich nowe i niezrozumiałe.

  • w trakcie lekcji: odwołanie się do wiedzy posiadanej i połączenie jej z nową wiedzą (konekcjonizm), baza leksykalna do dyskusji, wykorzystanie jako bazy leksykalnej do wykonywania ćwiczeń, inspiracja do wypowiedzi pisemnych lub ustnych.
    Uczniowie w parach przygotowują wywiad z twórcą podcastu, wcielając się w rolę moderatora oraz twórcy podcastu. Uczniowie wykorzystują plik audio. Wywiady prezentują na forum klasy.

  • po lekcji: wykorzystanie do powtórzenia słownictwa z danego zakresu.
    Uczniowie tworzą własne krótkie wystąpienie TED na temat motywacji do nauki.

Słownik