Dla nauczyciela
Scenariusz
Autor
Learnetic
Temat zajęć
Ludzie ludziom – kolonializm europejski i kolonie karne
Grupa docelowa
szkoła podstawowa, klasa 8/ szkoła ponadgimnazjalna (ponadpodstawowa), klasa 1
Ogólny cel kształcenia:
Uczeń umieszcza w czasie i przestrzeni procesy dekolonizacyjne i ocenia ich następstwa.
Kształtowane kompetencje ogólne:
porozumiewanie się w języku ojczystym,
kompetencje społeczne i obywatelskie.
Cele (szczegółowe) operacyjne
Uczeń:
rozróżnia pojęcia: kolonializm, kolonizacja, dekolonizacja;
ustala, jakie wydarzenie zainicjowało proces dekolonizacji;
charakteryzuje kolonie karne;
wskazuje historię Gujany Francuskiej jako kolonii karnej;
wskazuje na mapie położenie Gujany Francuskiej;
wyjaśnia, dlaczego Gujana Francuska pozostała terytorium zależnym.
Metody/techniki kształcenia:
metody programowane: z wykorzystaniem e‑podręcznika, z użyciem multimediów;
metody problemowe: aktywizujące: debata;
metody podające: pogadanka, wykład;
metody praktyczne: praca z tekstem źródłowym, praca z mapą.
Formy organizacji pracy
indywidualna
zbiorowa
grupowa
Przebieg lekcji
Faza wprowadzająca:
Czynności organizacyjne. Nauczyciel podaje temat i cele zajęć, zgodny z podstawą programową.
W krótkim wykładzie nauczyciel omawia proces dekolonizacji. Przedstawia rys historyczny – od Deklaracji Niepodległości Stanów Zjednoczonych do systemu mandatowego zaproponowanego przez Ligę Narodów. Wymienia państwa, które uzyskały niepodległość po II wojnie światowej, wspomina też o okolicznościach temu towarzyszących.
Nauczyciel pyta uczniów, jakie były przyczyny dekolonizacji i czy przyniosła ona pozytywny skutek.
Faza realizacyjna:
Nauczyciel przypomina uczniom zadanie, które mieli do wykonania w domu (zob. komentarz do lekcji). Następnie dzieli uczniów na dwie grupy i rozdaje instrukcje.
Grupa I
Wyobraźcie sobie, że jesteście uczestnikami konferencji Kolonializm – brzemię białego człowieka i misja niesienia cywilizacji, czy raczej nierozliczone zbrodnie i wyzysk ludów podbitych? Waszym zadaniem jest przedstawienie kolonializmu jako misji niesienia cywilizacji.
Grupa II
Wyobraźcie sobie, że jesteście uczestnikami konferencji Kolonializm – brzemię białego człowieka i misja niesienia cywilizacji, czy raczej nierozliczone zbrodnie i wyzysk ludów podbitych? Waszym zadaniem jest przedstawienie kolonializmu jako wyzysku ludów podbitych.
Nauczyciel wyjaśnia, że zadaniem uczniów będzie przygotowanie debaty o podłożu społeczno‑historycznym, w której będą starali się podsumować skutki procesów kolonizacji oraz dekolonizacji. Uczniowie powinni zastanowić się, jakie były założenia dotyczące dekolonizacji, a także czy osiągnięto zakładane rezultaty.
Po zakończonej debacie uczniowie oglądają film Ludzie ludziom – kolonializm europejski i kolonie karne. Nauczyciel poleca uczniom aby zwrócili uwagę na to do jakich celów została wykorzystana Gujana Francuska jako kolonia karna i dlaczego do dziś jest terytorium zależnym Francji.
Po projekcji filmu nauczyciel pyta, czy uczniowie znają inne kolonie karne. Wśród wymienionych powinny się znaleźć kolonie karne w Australii, w Nowej Kaledonii, na Syberii. Jeśli uczniowie nie podadzą propozycji, nauczyciel wskazuje powyższe przykłady kolonii karnych.
Faza podsumowująca:
W ramach podsumowania uczniowie rozwiązują zadania interaktywne, następnie omawiają je wspólnie z nauczycielem. Nauczyciel wyjaśnia wątpliwości uczniów. Następnie, w celu podsumowania lekcji, inicjuje pogadankę z wykorzystaniem strony Podsumowanie. Uczniowie formułują wnioski z lekcji.
Praca domowa
Sprawdź, co oznacza pojęcie upside‑down decolonization. Napisz, jak należy rozumieć to sformułowanie i czego ono dotyczy.
Komentarz do lekcji
Na dwa tygodnie przed lekcją nauczyciel poleca uczniom przypomnieć najważniejsze informacje na temat kolonizacji Afryki w XIX wieku i jej skutków, a także znaleźć najważniejsze informacje dotyczące dekolonizacji kontynentu afrykańskiego.
Nauczyciel informuje uczniów, że mogą skorzystać z dostępnych w internecie informacji np artykułów:
http://wyborcza.pl/1,157230,6518094,Dekolonizacja_Afryki.html
https://www.polskieradio.pl/130/6313/Artykul/1937997,Afryka‑Dekolonizacja‑nie‑byla‑dobrym‑zakonczeniem‑kolonializmu .
Uczniowie mogą również skorzystać z informacji zawartych w e‑podreczniku:
Chętnym uczniom nauczyciel poleca przeczytać wybrane rozdziały z: Historia Afryki w zarysie Jerzego Prokopczuka oraz Półwiecze. Historia polityczna świata po 1945 roku Antoniego Czubińskiego.
Metryczka
Tytuł
Ludzie ludziom- kolonializm europejski i kolonie karne
Temat lekcji z e‑podręcznika, do którego w‑materiał się odnosi
Proces dekolonizacji
Przedmiot
historia
Etap edukacyjny
szkoła podstawowa, szkoła ponadpodstawowa
Podstawa programowa
10. Świat po II wojnie światowej. Uczeń:
5) sytuuje w czasie i przestrzeni proces dekolonizacji oraz ocenia jego następstwa, uwzględniając rolę ONZ;
Nowa podstawa programowa
XXXVI. Świat po II wojnie światowej. Uczeń:
6) określa przyczyny, umieszcza wczasie i przestrzeni procesy dekolonizacyjne i ocenia ich następstwa;
Kompetencje kluczowe:
Zalecenie Parlamentu Europejskiego i Rady UE z 18.12.2006 w sprawie kompetencji kluczowych w procesie uczenia się przez całe życie:
1) porozumiewanie się w języku ojczystym,
6) kompetencje społeczne i obywatelskie.
Cele edukacyjne zgodne z etapem kształcenia
Uczeń:
dostrzega zmienność i dynamikę wydarzeń w dziejach, a także ciągłość procesów historycznych;
dostrzega wielość perspektyw badawczych oraz wielorakie interpretacje historii i ich przyczyny;
integruje pozyskanie informacje z różnych dziedzin wiedzy.
Powiązanie z e‑podręcznikiem
https://www.epodreczniki.pl/reader/c/205183/v/45/t/student-canon/m/j00000014ABv46