Autor: Anna Juwan

Temat: Zadania z genetyki populacyjnej

Grupa docelowa: uczniowie III etapu edukacyjnego - kształcenie w zakresie rozszerzonym

Podstawa programowa:

Kształtowane kompetencje kluczowe:

• kompetencje cyfrowe;

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;

• kompetencje matematyczne oraz kompetencje w zakresie nauk przyrodniczych, technologii i inżynierii.

Cele operacyjne (językiem ucznia):

• Poznasz sposoby rozwiązywania zadań z zakresu genetyki populacyjnej.

• Scharakteryzujesz wzory prawa Hardy’ego–Weinberga (będziemy też używać skrótu H–P), w zadaniach dotyczących genetyki populacyjnej.

• Przeanalizujesz sposób konstruowania zadań.

Strategie nauczania:

• konstruktywizm;

• konektywizm.

Metody i techniki nauczania:

• z użyciem komputera;

• ćwiczenia interaktywne;

• analiza grafiki interaktywnej;

• gra dydaktyczna.

Formy pracy:

• praca indywidualna;

• praca w parach;

• praca w grupach;

• praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne:

• komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do internetu;

• zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;

• tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda.

Przed lekcją:

1. Uczniowie przypominają sobie informacje na temat rozwiązywania zadań z genetyki populacyjnej.

Przebieg lekcji

Faza wstępna:

1. Prowadzący lekcję określa cel zajęć i informuje uczniów o ich planowanym przebiegu. Przedstawia kryteria sukcesu oraz wyświetla na tablicy temat lekcji.

2. Wprowadzenie do tematu. Nauczyciel rozpoczyna pogadankę, zadając pytanie:
   – Jakie warunki muszą być spełnione, aby populacja znajdowała się w stanie równowagi?
   Następnie prosi wybraną osobę o przypomnienie, w jaki sposób rozwiązywać zadania z genetyki populacyjnej. Uczniowie rozwiązują wspólnie ćwiczenie nr 1 z sekcji „Przeczytaj”, wyjaśniając kolejno wykonywane kroki.

Faza realizacyjna:

1. Praca z tekstem – rozwiązywanie zadań. Uczniowie zapoznają się z treścią w sekcji „Przeczytaj”. Następnie nauczyciel dzieli klasę na 4‑osobowe grupy. Uczniowie rozwiązują ćwiczenia od 2 do 4 z sekcji „Przeczytaj” oraz nr 7 i 8 z sekcji „Sprawdź się”. Grupa, która poprawnie rozwiąże zadania jako pierwsza, wygrywa.

Faza podsumowująca:

1. Praca z multimedium („Grafika interaktywna”). Nauczyciel wyświetla grafikę interaktywną i wspólnie z uczniami dokonuje jej analizy. Prosi podopiecznych, by pracując w parach, wykonali polecenie nr 1 („Oblicz częstość allelu warunkującego czerwone ubarwienie ciała motyli w populacji I przed atakiem drapieżnika”) oraz polecenie nr 2 („Po przyjęciu założenia, że krzyżowanie się osobników jest losowe, określ, czy w populacji II motyli będą występowały osobniki o niebieskim ubarwieniu ciała”). Następnie uczniowie konsultują swoje rozwiązania z inną, najbliżej siedzącą parą.

2. Uczniowie proponują własne polecenia do grafiki interaktywnej. Nauczyciel wskazuje spośród nich zadania dla chętnych do rozwiązania w domu.

Praca domowa:

1. Wykonaj ćwiczenia od 1 do 6 z sekcji „Sprawdź się”.

2. Dla chętnych: Rozwiąż wybrane zadania spośród poleceń sformułowanych w fazie podsumowującej lekcji.

Materiały pomocnicze:

• Neil A. Campbell i in., „Biologia Campbella”, tłum. K. Stobrawa i in., Rebis, Poznań 2019.

• „Encyklopedia szkolna. Biologia”, red. Marta Stęplewska, Robert Mitoraj, Wydawnictwo Zielona Sowa, Kraków 2006.

Dodatkowe wskazówki metodyczne:

• Uczniowie mogą wykorzystać multimedium z sekcji „Grafika interaktywna” jako inspirację do przygotowania własnej prezentacji multimedialnej.