Scenariusz lekcji

Autor: Agnieszka Pieszalska

Przedmiot: biologia

Temat: Jak obronić się przed wirusem?

Grupa docelowa: uczniowie III etapu edukacyjnego – kształcenie w zakresie rozszerzonym

Podstawa programowa:

Kształtowane kompetencje kluczowe:

• kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji;

• kompetencje matematyczne oraz kompetencje w zakresie nauk przyrodniczych, technologii i inżynierii;

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;

• kompetencje cyfrowe.

Cele operacyjne:

Uczeń:

• określa metody zapobiegania infekcjom wirusowym u ludzi;

• porównuje strategie obrony przed wirusami komórek zwierzęcych, roślinnych, bakteryjnych.

Strategie nauczania:

• konstruktywizm;

• konektywizm.

Metody i techniki nauczania:

• 5 × 5 × 5;

• ćwiczenia przedmiotowe z wykorzystaniem grafiki interaktywnej;

• analiza tekstu źródłowego.

Formy pracy:

• praca indywidualna;

• praca w grupach;

• praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne:

• komputery z dostępem do internetu;

• zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale.

Przebieg zajęć

Faza wstępna

1. Nauczyciel prosi uczniów o zapoznanie się ze wstępem w e‑materiale.

2. Nauczyciel zadaje pytanie: „Jak obronić się przed wirusem?”.

3. Propozycje uczniów zapisywane są na tablicy lub na arkuszu papieru, w miejscu umożliwiającym powrót do propozycji podanych przez uczniów w fazie podsumowującej lekcji.

Faza realizacyjna

1. Nauczyciel dzieli uczniów na pięć grup po pięć osób. Można to zrobić w następujący sposób: na niewielkich karteczkach wypisać symbole A1, A2, A3, A4, A5, B1, B2 itd. aż do E5. Stoły oznaczyć literami A, B, C, D, E. Następnie losowo rozdać kartki uczniom i poprosić ich o znalezienie stołu z literą taką jak na kartce. Przy drugiej części ćwiczenia stoły numerujemy od 1 do 5 i prosimy o znalezienie stołu o liczbie zgodnej z numerem.

2. Grupy proszone są o przygotowanie w oparciu o e‑materiał następujących informacji:

   • grupa A: W jaki sposób organizm zwierzęcy chroni się przed wirusami?

   • grupa B: W jaki sposób człowiek może uchronić się przed wirusami?

   • grupa C: Jakie choroby przenoszone są przez wektory i jak im można zapobiegać?

   • grupa D: W jaki sposób rośliny radzą sobie z infekcją wirusową?

   • grupa E: Jaki mechanizm obrony wytworzyły bakterie przed bakteriofagami?

3. Nauczyciel informuje wszystkich, że każdy będzie prezentował wyniki z dyskusji w drugiej części ćwiczenia.

4. Nauczyciel obserwuje pracę grup. Odpowiada na pytania, w razie potrzeby udziela dodatkowych instrukcji.

5. Po upływie wyznaczonego czasu nauczyciel tworzy nowe grupy, tak by w każdej z nich był obecny przedstawiciel każdej z poprzednich grup dyskusyjnych, numerując stoły od 1 do 5.

6. Po zmianie miejsc prowadzący wyznacza ok. 10 minut na omówienie wszystkich zagadnień przez grupy.

Faza podsumowująca

Na zakończenie lekcji uczniowie weryfikują podane w fazie wstępnej propozycje odpowiedzi na zadane przez nauczyciela pytanie „Jak obronić się przed wirusem?”. Spośród wymienionych wybierają tę odpowiedź, która określa działanie najbardziej skuteczne.

Praca domowa

Uczniowie wykonują ćwiczenia interaktywne zawarte w e‑materiale.

Materiały pomocnicze

• Neil A. Campbell i in., Biologia Campbella, tłum. K. Stobrawa i in., Rebis, Poznań 2019.

• Encyklopedia szkolna. Biologia, red. Marta Stęplewska, Robert Mitoraj, Wydawnictwo Zielona Sowa, Kraków 2006.

Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania gry edukacyjnej

Gra edukacyjna powinna zostać wykorzystana w fazie podsumowującej lekcję. Można ją także wykorzystać w ramach podsumowania działu.