Autor: Anna Juwan

Temat: Wchłanianie i transport substancji pokarmowych w jelicie

Grupa docelowa: uczniowie III etapu edukacyjnego – kształcenie w zakresie rozszerzonym

Podstawa programowa:

Kształtowane kompetencje kluczowe:

• kompetencje obywatelskie;

• kompetencje cyfrowe;

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;

• kompetencje matematyczne oraz kompetencje w zakresie nauk przyrodniczych, technologii i inżynierii.

Cele operacyjne (językiem ucznia):

• Scharakteryzujesz proces wchłaniania poszczególnych produktów trawienia składników pokarmowych w przewodzie pokarmowym człowieka.

• Porównasz sposoby wchłaniania i dalszego transportu cukrów i tłuszczów.

• Opiszesz, jakim procesom podlegają wchłonięte produkty trawienia w organizmie człowieka.

Strategie nauczania:

• konstruktywizm;

• konektywizm.

Metody i techniki nauczania:

• odwrócona klasa;

• z użyciem komputera;

• rozmowa kierowana;

• ćwiczenia interaktywne;

• analiza animacji;

• mapa myśli.

Formy pracy:

• praca indywidualna;

• praca w parach;

• praca w grupach;

• praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne:

• komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do internetu;

• zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;

• tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda;

• arkusze papieru, flamastry.

Przed lekcją:

1. Uczniowie zapoznają się z treścią w sekcji „Przeczytaj”.

Przebieg lekcji

Faza wstępna:

1. Nauczyciel wyświetla na tablicy temat lekcji oraz cele zajęć, omawiając lub ustalając razem z uczniami kryteria sukcesu.

2. Odwołanie do wcześniejszej wiedzy. Nauczyciel prosi o przypomnienie przebiegu procesu trawienia i określenie miejsc wchłaniania poszczególnych produktów trawienia składników pokarmowych.

Faza realizacyjna:

1. Praca z multimedium („Animacja”) – mapa myśli. Uczniowie zapoznają się z animacją, a następnie tworzą indywidualnie mapę myśli porządkującą informacje na temat wchłaniania i transportu substancji pokarmowych w jelicie.

2. Uczniowie wykonują w parach polecenie nr 1 („Na podstawie animacji wyjaśnij związek między budową jelita cienkiego a pełnionymi przez ten narząd funkcjami”) oraz polecenie nr 2 („Przedstaw sposób, w jaki transportowane są aminokwasy, cukry oraz kwasy tłuszczowe w organizmie”). Ochotnicy przedstawiają swoje odpowiedzi na forum klasy.

3. Utrwalenie wiedzy i umiejętności. Uczniowie w parach wykonują ćwiczenie nr 8 (w którym mają za zadanie – na podstawie tekstu źródłowego – wyjaśnić, jaka jest rola pompy sodowo‑potasowej w transporcie aktywnym glukozy i galaktozy, a następnie wymienić składniki pokarmowe, które oprócz glukozy i galaktozy są przenoszone przez błony enterocytów w sposób aktywny) z sekcji „Sprawdź się”. Następnie porównują swoje odpowiedzi z najbliżej siedzącymi sąsiadami. Nauczyciel w razie trudności naprowadza podopiecznych na właściwe rozwiązania lub wyjaśnia wątpliwości.

Faza podsumowująca:

1. Uczniowie w czteroosobowych grupach rozwiązują ćwiczenia interaktywne od 1 do 5 z sekcji „Sprawdź się”, od najłatwiejszego do najtrudniejszego. Grupa, która poprawnie rozwiąże zadania jako pierwsza, wygrywa.

2. Na zakończenie zajęć nauczyciel zadaje uczniom pytanie: „Co na zajęciach wydało wam się ważne i ciekawe?”.

Praca domowa:

1. Wykonaj ćwiczenia nr 6 i 7 z sekcji „Sprawdź się”.

Materiały pomocnicze:

• Jane B. Reece i in., „Biologia Campbella”, tłum. K. Stobrawa i in., Dom Wydawniczy REBIS, Poznań 2021.

Dodatkowe wskazówki metodyczne:

• Uczniowie mogą przed lekcją zapoznać się z multimedium zamieszczonym w sekcji „Animacja”, aby przygotować się do późniejszej pracy na zajęciach.