Dla nauczyciela
Autor: Anna Juwan
Przedmiot: Biologia
Temat: Wchłanianie i transport substancji pokarmowych w jelicie
Grupa docelowa: uczniowie III etapu edukacyjnego – kształcenie w zakresie rozszerzonym
Podstawa programowa:
Kształtowane kompetencje kluczowe:
kompetencje obywatelskie;
kompetencje cyfrowe;
kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;
kompetencje matematyczne oraz kompetencje w zakresie nauk przyrodniczych, technologii i inżynierii.
Cele operacyjne (językiem ucznia):
Scharakteryzujesz proces wchłaniania poszczególnych produktów trawienia składników pokarmowych w przewodzie pokarmowym człowieka.
Porównasz sposoby wchłaniania i dalszego transportu cukrów i tłuszczów.
Opiszesz, jakim procesom podlegają wchłonięte produkty trawienia w organizmie człowieka.
Strategie nauczania:
konstruktywizm;
konektywizm.
Metody i techniki nauczania:
odwrócona klasa;
z użyciem komputera;
rozmowa kierowana;
ćwiczenia interaktywne;
analiza animacji;
mapa myśli.
Formy pracy:
praca indywidualna;
praca w parach;
praca w grupach;
praca całego zespołu klasowego.
Środki dydaktyczne:
komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do internetu;
zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;
tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda;
arkusze papieru, flamastry.
Przed lekcją:
Uczniowie zapoznają się z treścią w sekcji „Przeczytaj”.
Przebieg lekcji
Faza wstępna:
Nauczyciel wyświetla na tablicy temat lekcji oraz cele zajęć, omawiając lub ustalając razem z uczniami kryteria sukcesu.
Odwołanie do wcześniejszej wiedzy. Nauczyciel prosi o przypomnienie przebiegu procesu trawienia i określenie miejsc wchłaniania poszczególnych produktów trawienia składników pokarmowych.
Faza realizacyjna:
Praca z multimedium („Animacja”) – mapa myśli. Uczniowie zapoznają się z animacją, a następnie tworzą indywidualnie mapę myśli porządkującą informacje na temat wchłaniania i transportu substancji pokarmowych w jelicie.
Uczniowie wykonują w parach polecenie nr 1 („Na podstawie animacji wyjaśnij związek między budową jelita cienkiego a pełnionymi przez ten narząd funkcjami”) oraz polecenie nr 2 („Przedstaw sposób, w jaki transportowane są aminokwasy, cukry oraz kwasy tłuszczowe w organizmie”). Ochotnicy przedstawiają swoje odpowiedzi na forum klasy.
Utrwalenie wiedzy i umiejętności. Uczniowie w parach wykonują ćwiczenie nr 8 (w którym mają za zadanie – na podstawie tekstu źródłowego – wyjaśnić, jaka jest rola pompy sodowo‑potasowej w transporcie aktywnym glukozy i galaktozy, a następnie wymienić składniki pokarmowe, które oprócz glukozy i galaktozy są przenoszone przez błony enterocytów w sposób aktywny) z sekcji „Sprawdź się”. Następnie porównują swoje odpowiedzi z najbliżej siedzącymi sąsiadami. Nauczyciel w razie trudności naprowadza podopiecznych na właściwe rozwiązania lub wyjaśnia wątpliwości.
Faza podsumowująca:
Uczniowie w czteroosobowych grupach rozwiązują ćwiczenia interaktywne od 1 do 5 z sekcji „Sprawdź się”, od najłatwiejszego do najtrudniejszego. Grupa, która poprawnie rozwiąże zadania jako pierwsza, wygrywa.
Na zakończenie zajęć nauczyciel zadaje uczniom pytanie: „Co na zajęciach wydało wam się ważne i ciekawe?”.
Praca domowa:
Wykonaj ćwiczenia nr 6 i 7 z sekcji „Sprawdź się”.
Materiały pomocnicze:
Jane B. Reece i in., „Biologia Campbella”, tłum. K. Stobrawa i in., Dom Wydawniczy REBIS, Poznań 2021.
Dodatkowe wskazówki metodyczne:
Uczniowie mogą przed lekcją zapoznać się z multimedium zamieszczonym w sekcji „Animacja”, aby przygotować się do późniejszej pracy na zajęciach.