Dla nauczyciela
Imię i nazwisko autora: Anna Ruszczyk
Przedmiot: geografia
Temat zajęć: Funkcje sztucznych zbiorników wodnych.
Grupa docelowa: III etap edukacyjny, liceum/technikum, zakres rozszerzony, klasa I
PODSTAWA PROGRAMOWA
IV. Dynamika procesów hydrologicznych: ruchy wody morskiej, wody podziemne i źródła, ustroje rzeczne, typy jezior.
Uczeń: 5) wyjaśnia powstawanie różnych typów jezior na Ziemi.
Kształtowane kompetencje kluczowe
kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji,
kompetencje matematyczne oraz kompetencje w zakresie nauk przyrodniczych, technologii i inżynierii,
kompetencje cyfrowe,
kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się.
Cele operacyjne
Uczeń:
klasyfikuje zbiorniki sztuczne ze względu na pełnione funkcje,
określa czynniki wpływające na miejsce lokalizacji sztucznych zbiorników,
ocenia wpływ zbiorników sztucznych na środowisko przyrodnicze i gospodarkę.
Strategie nauczania: asocjacyjna, problemowa
Metody nauczania: pogadanka, burza mózgów, dyskusja, metody operatywne (analiza i interpretacja treści map i tekstu e‑materiału), mapa myśli
Formy zajęć: praca indywidualna, praca w grupach, praca zbiorowa
Środki dydaktyczne: tablica interaktywna/monitor dotykowy/tablety, e‑materiał, atlas, mapa fizyczna Polski, mapa fizyczna świata
Materiały pomocnicze
Dawydow L.K., Dmitrijewa A.A., Konkina N.G., Hydrologia ogólna, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa 1979, rozdział Jeziora i zbiorniki.
Desperak J., Balon J., Tablice geograficzne, Świat Książki, Warszawa 2003, s. 372–376.
PRZEBIEG LEKCJI
Faza wprowadzająca
Nauczyciel wprowadza uczniów w tematykę zajęć – krótka pogadanka na temat pochodzenia jezior na świecie.
Następnie nauczyciel prosi uczniów o zapoznanie się z tekstem Wprowadzenia do e‑materiału.
Nauczyciel podaje temat i cele lekcji.
Faza realizacyjna
Nauczyciel dzieli klasę na grupy – każda grupa otrzymuje polecenie, aby dokonać analizy mapy przedstawiającej lokalizację największych sztucznych zbiorników w Polsce, a następnie znaleźć związki między lokalizacją zbiorników sztucznych a warunkami przyrodniczymi (Polecenie 1 w Przeczytaj).
Dyskusja na forum klasy – najdogodniejsze miejsca do budowy sztucznych zbiorników wodnych, określenie prawidłowości w rozmieszczeniu takich zbiorników.
Burza mózgów – jakie funkcje spełniają sztuczne zbiorniki wodne? Uczniowie indywidualnie zapisują informacje na karteczkach samoprzylepnych, następnie przyklejają je do tablicy.
Nauczyciel wspólnie z uczniami analizuje i grupuje zapisane funkcje na: ochronne, zaopatrujące, przemysłowe, rekreacyjne i turystyczne.
Dyskusja na temat funkcji sztucznych zbiorników i ich wpływu na środowisko przyrodnicze i gospodarkę (podczas dyskusji warto przedstawiać zdjęcia sztucznych zbiorników wodnych zawartych w e‑materiale – w Polsce np. Zbiornik Soliński, na świecie np. Zapora Trzech Przełomów).
Nauczyciel prosi uczniów, aby pracując w utworzonych wcześniej grupach, zapoznali się z poleceniem do multimedium bazowego w e‑materiale; następnie grupy tworzą mapę myśli według wytycznych z e‑materiału.
Po upływie wyznaczonego przez nauczyciela czasu uczniowie prezentują na forum klasy swoje mapy myśli.
Nauczyciel pomaga w porządkowaniu informacji, w razie potrzeby je uzupełnia.
Faza podsumowująca
Nauczyciel podsumowuje etapy lekcji, zestawiając je z założonymi celami - ocenia pracę uczniów, ich zaangażowanie.
Następnie wprowadza uczniów do ćwiczeń zawartych w e‑materiale – uczniowie wykonują wybrane przez nauczyciela polecenia; w razie trudności nauczyciel wspiera, pomaga, wyjaśnia.
Uczniowie dzielą się swoimi doświadczeniami – co było łatwe, trudne, ciekawe, gdzie można zastosować zdobytą na lekcji wiedzę.
Praca domowa
Określ lokalizację (rzeka, kraj) wymienionych poniżej sztucznych zbiorników. Wymień funkcje, które spełniają. Zbiorniki sztuczne: Czorsztyński, Wolta, Nasera, El Mantaro (Guri), Wołgogradzki, Krasnojarski.
Zapisz odpowiedź do polecenia 2 z części Przeczytaj.
Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania danego multimedium
Multimedium może zostać wykorzystane w trakcie lekcji dotyczących wpływu człowieka na środowisko (zakres podstawowy XIII. 2 oraz XIV. 8) – sztuczne zbiorniki na obszarze Polski.
Multimedium może zostać wykorzystane również do samodzielnego utrwalania wiedzy przez ucznia.