Autor: Agnieszka Pieszalska

Przedmiot: biologia

Temat: Lekooporność i jej przyczyny

Grupa docelowa: uczniowie III etapu edukacyjnego – kształcenie w zakresie rozszerzonym

Podstawa programowa

Zakres rozszerzony.

VI. Bakterie i archeowce. Uczeń:
4) wykazuje znaczenie procesów płciowych w zmienności genetycznej bakterii;

Kształtowane kompetencje kluczowe:

• kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji;

• kompetencje matematyczne oraz kompetencje w zakresie nauk przyrodniczych, technologii i inżynierii;

• kompetencje osobiste, społeczne w zakresie umiejętności uczenia się;

• kompetencje cyfrowe.

Cele operacyjne
Uczeń:

• definiuje pojęcia antybiotyk i oporność;

• podaje przykłady lekoopornych bakterii;

• wyjaśnia mechanizm nabywania oporności bakterii na antybiotyki;

• przeprowadza badania określające wrażliwość bakterii;

• ocenia wpływ stosowania antybiotyków na zwiększenie lekooporności wśród bakterii.

Strategie nauczania:

• konstruktywizm;

• strategia kształcenia wyprzedzającego;

• IBSE (nauczanie przez dociekanie naukowe).

Metody i techniki nauczania:

• pogadanka;

• gwiazda pytań;

• analiza tekstu źródłowego;

• ćwiczenia laboratoryjne.

Formy pracy:

• praca indywidualna;

• praca w grupach;

• praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne:

• komputery z dostępem do internetu;

• zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;

• pięć arkuszy papieru A3 z narysowaną gwiazdą (zob. materiały pomocnicze), flamastry.

Przed lekcją

Uczniowie przypominają sobie informacje na temat bakterii Gram‑ujemnych i Gram‑dodatnich, zawracając uwagę na wpływ budowy ściany komórkowej bakterii na efekt barwienia.

Przebieg lekcji

Faza wstępna

1. Nauczyciel podaje uczniom przykłady wielkich epidemii, które miały miejsce w historii ludzkości.

2. Nauczyciel inicjuje burzę mózgów, zadając pytanie: „Co spowodowało, że człowiek zaczął wygrywać walkę z bakteriami?”. Uczniowie zapisują swoje pomysły na tablicy.

3. Nauczyciel podsumowuje burzę mózgów oraz wprowadza uczniów w temat lekcji, mówiąc, że w dzisiejszych czasach bakterie ponownie mogą być przyczyną zgonów wielu milionów ludzi.

4. Nauczyciel podaje cele lekcji i formułuje jej temat.

Faza realizacyjna

1. Uczniowie zapoznają się z treścią e‑materiału.

2. Nauczyciel dzieli klasę na pięć grup. Każdy zespół otrzymuje arkusz papieru A3 z ilustracją gwiazdy. Zadaniem uczniów jest umieszczenie na ramionach gwiazdy pięciu pytań dotyczących zagadnienia znajdującego się wewnątrz gwiazdy (ilustracja z poprawnymi, przykładowymi pytaniami została zamieszczona w materiałach pomocniczych).

3. Każdy zespół po napisaniu pytań przekazuje gwiazdę innej grupie, zgodnie z kierunkiem wskazówek zegara. Teraz zadaniem uczniów jest udzielenie odpowiedzi na zadane pytania w oparciu o wiadomości znajdujące się w e‑materiale.

4. Uczniowie swoje odpowiedzi zapisują na otrzymanym arkuszu papieru A3.

5. Po upływie wyznaczonego czasu grupy prezentują swoje gwiazdy. Nauczyciel w razie potrzeby uzupełnia informacje, wyjaśnia wątpliwości.

6. Uczniowie przeprowadzają doświadczenie „Określanie wrażliwości bakterii chorobotwórczych na antybiotyki” w wirtualnym laboratorium. Zapisują swoje obserwacje, formułują wnioski i weryfikują hipotezę. Wybrane osoby prezentują wyniki swojej pracy, nauczyciel koryguje ewentualne błędy.

Faza podsumowująca

1. Nauczyciel podsumowuje prace grup.

2. Uczniowie odpowiadają na pytania podsumowujące lekcję:

• Co to jest oporność?

• Na czym polega mechanizm nabywania oporności bakterii na antybiotyki?

• Jakie znacie przykłady bakterii lekoopornych?

Praca domowa

Uczniowie wykonują ćwiczenia interaktywne zawarte w e‑materiale.

Materiały pomocnicze

Przykładowa gwiazda pytań.

Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania multimedium

Multimedium może być wykorzystane przez ucznia w fazie przygotowania do lekcji lub podczas tematu dotyczącego bakterii Gram‑dodatnich i Gram‑ujemnych.