SCENARIUSZ LEKCJI

Imię i nazwisko autora: Kamil Kaliński

Przedmiot: geografia

Temat zajęć: Analiza rozmieszczenia ludności na świecie

Grupa docelowa: III etap edukacyjny, liceum/technikum, zakres podstawowy, klasa II

Podstawa programowa

VIII. Przemiany struktur demograficznych i społecznych oraz procesy osadnicze: rozmieszczenie i liczba ludności, przemiany demograficzne, migracje, zróżnicowanie narodowościowe, etniczne i religijne, kręgi kulturowe, sieć osadnicza, procesy urbanizacji, rozwój obszarów wiejskich.

Uczeń:

1) wskazuje obszary koncentracji ludności i małej gęstości zaludnienia oraz określa czynniki i prawidłowości w zakresie rozmieszczenia ludności świata;

Kształtowane kompetencje kluczowe:

• kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji,

• kompetencje matematyczne oraz kompetencje w zakresie nauk przyrodniczych, technologii i inżynierii,

• kompetencje cyfrowe,

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się,

• kompetencje obywatelskie.

Cele operacyjne

Uczeń:

• wymienia czynniki wpływające na rozmieszczenie ludności na świecie,

• porównuje państwa pod względem gęstości zaludnienia,

• przedstawia regiony na świecie o dużej koncentracji ludności oraz wyjaśnia przyczyny tej koncentracji.

Strategie nauczania: konektywizm

Metody nauczania: dyskusja, praca z e‑materiałem, pogadanka

Formy zajęć: praca indywidualna, praca w grupach, praca całego zespołu klasowego

Środki dydaktyczne: e‑materiał, komputer, projektor multimedialny (lub tablety z dostępem do internetu), zeszyt przedmiotowy

Materiały pomocnicze

Jelonek A., Soja M., Podstawy geografii ludności, IGiGP UJ, Kraków 2013.

NASA’s Socioeconomic Data and Applications Center, Population Density (dostęp 23.08.2021).

The World Bank, Population Density (People per Sq. KM of Land Area) (dostęp 23.08.2021).

PRZEBIEG LEKCJI

Faza wprowadzająca

• Czynności organizacyjne (powitanie, sprawdzenie obecności).

• Sprawdzenie zadania domowego.

• Dialog z uczniami mający na celu podsumowanie wiedzy dotyczącej liczby ludności na świecie i jej przestrzennego zróżnicowania. Ponadto nauczyciel prosi uczniów o zapoznanie się z wprowadzeniem do e‑materiału. Następnie uczniowie odpowiadają na pytanie nauczyciela: O czym będzie dzisiejszy temat?

• Przedstawienie celów lekcji.

Faza realizacyjna

• Nauczyciel prowadzi dialog z uczniami na temat przyrodniczych i pozaprzyrodniczych czynników wpływających na dużą koncentrację ludności. Po zakończeniu dyskusji wyświetla na ekranie fragment bloku tekstowego celem weryfikacji i uzupełnienia wiedzy.

• Następnie nauczyciel kontynuuje dyskusję na temat gęstości zaludnienia na poszczególnych kontynentach i według państw. Prosi uczniów o wykonanie w parach polecenia 1 z części „Przeczytaj” e‑materiału. Chętni uczniowie przedstawiają wyniki swojej pracy, po czym odbywa się klasowa dyskusja na ten temat, nad przebiegiem której czuwa nauczyciel.

• Nauczyciel wyświetla na ekranie rycinę interaktywną i rozpoczyna dyskusję na temat regionów o dużej koncentracji ludności na świecie.

• Następnie nauczyciel dzieli uczniów na 9 grup. Każda z nich, po przeanalizowania treści z mapy interaktywnej przy pomocy tabletów lub komputerów, ma za zadanie opisać wybrany region na świecie o dużej koncentracji ludności. Zadaniem każdego zespołu jest charakterystyka regionu pod względem gęstości zaludnienia i czynników ją kształtujących.

• Po upływie ustalonego przez nauczyciela czasu grupy prezentują wyniki swojej pracy, po czym następuje klasowa dyskusja nad nimi. Nad jej przebiegiem czuwa nauczyciel.

• Następnie nauczyciel prosi uczniów o wykonanie w parach polecenia 2 z części „Przeczytaj” e‑materiału. Chętni uczniowie omawiają wyniki swojej pracy.

• W następnym etapie lekcji nauczyciel wyświetla na tablicy zadania z sekcji „Sprawdź się”. Wskazani uczniowie podchodzą do tablicy interaktywnej i rozwiązują je.

Faza podsumowująca

• Nauczyciel zadaje pytania podsumowujące, a uczniowie odpowiadają na nie.

• Nauczyciel nagradza aktywnych uczniów, ocenia pracę w grupach i przypomina cele zajęć.

• Pożegnanie i zaproszenie na kolejną lekcję.

Praca domowa

• Znalezienie informacji dotyczących położonych najdalej na północ i południe oraz najwyżej wyniesionych miast, stolic i osad na świecie.

• Opcjonalnie można także prosić o zapoznanie się z kolejnym tematem lekcji (w przypadku blended learning).

Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania danego multimedium

Grafika interaktywna może zostać wykorzystana w fazie realizacyjnej oraz podsumowującej, a także po lekcji (w celu utrwalenia wiadomości). Może znaleźć zastosowanie na lekcji powtórzeniowej i lekcjach dotyczących zagadnień geografii ludności (zakres podstawowy i rozszerzony: VIII).