Wróć do informacji o e-podręczniku Wydrukuj Pobierz materiał do PDF Pobierz materiał do EPUB Pobierz materiał do MOBI Zaloguj się, aby dodać do ulubionych Zaloguj się, aby skopiować i edytować materiał Zaloguj się, aby udostępnić materiał Zaloguj się, aby dodać całą stronę do teczki
Oceń projekt

Dla nauczyciela

Autor: Bożena Święch

Przedmiot: Język polski

Temat: Czym różni się wiadomość od komentarza?

Grupa docelowa:

Szkoła ponadpodstawowa, liceum ogólnokształcące, technikum, zakres podstawowy

Podstawa programowa:

Zakres podstawowy
Cele kształcenia – wymagania ogólne
II. Kształcenie językowe.
1. Pogłębianie funkcjonalnej wiedzy z zakresu nauki o języku.
2. Wzbogacanie umiejętności komunikacyjnych, stosowne wykorzystanie języka w różnych sytuacjach komunikacyjnych.
IV. Samokształcenie.
2. Doskonalenie umiejętności korzystania z różnych źródeł informacji, w tym zasobów cyfrowych, oceny ich rzetelności, wiarygodności i poprawności merytorycznej.
Treści nauczania – wymagania szczegółowe
I. Kształcenie literackie i kulturowe.
2. Odbiór tekstów kultury. Uczeń:
1) przetwarza i hierarchizuje informacje z tekstów, np. publicystycznych, popularnonaukowych, naukowych;
3) rozpoznaje specyfikę tekstów publicystycznych (artykuł, felieton, reportaż), retorycznych (przemówienie, laudacja, homilia), popularnonaukowych i naukowych (rozprawa); wśród tekstów prasowych rozróżnia wiadomość i komentarz; rozpoznaje środki językowe i ich funkcje zastosowane w tekstach; odczytuje informacje i przekazy jawne i ukryte; rozróżnia odpowiedzi właściwe i unikowe;
II. Kształcenie językowe.
1. Gramatyka języka polskiego. Uczeń:
1) wykorzystuje wiedzę z dziedziny fleksji, słowotwórstwa, frazeologii i składni w analizie i interpretacji tekstów oraz tworzeniu własnych wypowiedzi;
3. Komunikacja językowa i kultura języka. Uczeń:
3) rozpoznaje i określa funkcje tekstu (informatywną, poetycką, metajęzykową, ekspresywną, impresywną – w tym perswazyjną);
7) stosuje zasady etyki wypowiedzi; wartościuje wypowiedzi językowe, stosując kryteria, np. prawda – fałsz, poprawność – niepoprawność;
8) rozróżnia pojęcia manipulacji, dezinformacji, postprawdy, stereotypu, bańki informacyjnej, wiralności; rozpoznaje te zjawiska w tekstach i je charakteryzuje;
4. Ortografia i interpunkcja. Uczeń:
1) stosuje zasady ortografii i interpunkcji, w tym szczególnie: pisowni wielką i małą literą, pisowni łącznej i rozłącznej partykuły nie oraz partykuły -bym, -byś, -by z różnymi częściami mowy; pisowni zakończeń -ji, -ii, -i ; zapisu przedrostków roz-, bez-, wes-, wz-, ws-; pisowni przyimków złożonych; pisowni nosówek ( a, ę ) oraz połączeń om, on, em, en ; pisowni skrótów i skrótowców;
2) wykorzystuje składniowo‑znaczeniowy charakter interpunkcji do uwypuklenia sensów redagowanego przez siebie tekstu;
III. Tworzenie wypowiedzi.
1. Elementy retoryki. Uczeń:
1) formułuje tezy i argumenty w wypowiedzi ustnej i pisemnej przy użyciu odpowiednich konstrukcji składniowych;
2) wskazuje i rozróżnia cele perswazyjne w wypowiedzi literackiej i nieliterackiej;
2. Mówienie i pisanie. Uczeń:
6) tworzy spójne wypowiedzi w następujących formach gatunkowych: wypowiedź o charakterze argumentacyjnym, referat, szkic interpretacyjny, szkic krytyczny, definicja, hasło encyklopedyczne, notatka syntetyzująca;
11) stosuje zasady poprawności językowej i stylistycznej w tworzeniu własnego tekstu; potrafi weryfikować własne decyzje poprawnościowe;

Kształtowane kompetencje kluczowe:

  • kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji;

  • kompetencje w zakresie wielojęzyczności;

  • kompetencje cyfrowe;

  • kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;

  • kompetencje obywatelskie;

  • kompetencje w zakresie świadomości i ekspresji kulturalnej.

Cele operacyjne. Uczeń:

  • rozpoznaje cechy gatunkowe tradycyjnej wiadomości dziennikarskiej;

  • poznaje różnice między wiadomością i komentarzem dziennikarskim;

  • redaguje wiadomość dziennikarską zgodnie z zasadą obiektywizmu;

  • rozpoznaje związek stosowanych przez nadawcę środków językowych z dominującą w wypowiedzi funkcją.

Strategie nauczania:

  • konstruktywizm;

  • konektywizm.

Metody i techniki nauczania:

  • ćwiczeń przedmiotowych;

  • z użyciem komputera;

  • odwrócona klasa;

  • symulacja pracy dziennikarskiej.

Formy pracy:

  • praca indywidualna;

  • praca w grupach;

  • praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne:

  • komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do internetu;

  • zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;

  • tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda;

  • materiały przygotowane, wybrane przez uczniów z zasobów tradycyjnych i online; wiadomości, komentarze; wydruki, nagrania.

Przebieg lekcji

Przed lekcją:

  1. Nauczyciel loguje się na platformie i udostępnia uczniom e‑materiał Czym różni się wiadomość od komentarza.

  2. Nauczyciel prosi, aby uczniowie przygotowali się do lekcji odwróconej i objaśnia zasady tej metody.
    http://www.bc.ore.edu.pl/Content/897/T416_Lekcja+odwrocona.pdf
    Celem uczniów jest też analiza materiału na temat wiadomości i komentarzy dziennikarskich:
    https://phavi.umcs.pl/at/attachments/2014/1012/164254‑piekot‑t-dyskurs‑polskich‑wiadomosci‑prasowych‑calosc.pdf
    Piotr Lewandowski Creative writing publicystycznych tekstów dziennikarskich Kreatywny wywiad dziennikarski dostęp: https://pdf.helion.pl/e_03i0/e_03i0.pdf str.46
    Uczniowie wspólnie wybierają temat, którego mają dotyczyć zbierane i selekcjonowane przez nich wiadomości i komentarze.

Faza wprowadzająca:

  1. Nauczyciel zapisuje na tablicy słowa Anny Wierzbickiej: Chcę, żebyś wiedział, że coś się wydarzyło. Prosi uczniów o ich komentarz, a grupie specjalistów związanych z komentarzem dziennikarskim proponuje przeredagowanie motta w sposób uwzględniający specyfikę komentarza.

  2. Nauczyciel proponuje zmianę aranżacji klasy np. nadanie jej cech redakcji lub studia nagrań i rozpoczęcie pracy dziennikarskiej, której celem jest doskonalenie umiejętności odróżniania wiadomości od komentarza.

Faza realizacyjna:

  1. Uczniowie pracują w dwóch zespołach redakcyjnych. Grupa I przygotowuje serwis informacyjny związany z wybranym tematem. Uczniowie prezentują zebrane wiadomości na tablicy, przygotowują ich głośne odczytanie, rozmawiają na ich temat, wybierają najciekawsze i najbardziej zbliżone do tradycyjnego układu cech gatunkowych. Korzystają z ćwiczeń sekcji Sprawdź się.

  2. Grupa II przygotowuje komentarze do wiadomości opracowywanych przez grupę I. Uczniowie mogą korzystać z ksero lub zrobić zdjęcia trzech wybranych wiadomości i podporządkować im zebrane komentarze lub zmodyfikować przygotowany przez siebie materiał i zredagować pisemne komentarze, które zostaną odczytane/wygłoszone w czasie klasowych warsztatów dziennikarskich lub klasowego programu publicystycznego; korzystają z ćwiczeń sekcji Sprawdź się.

  3. Nauczyciel jest redaktorem naczelnym; pomaga w sprawnym przebiegu zajęć, udziela głosu klasowym dziennikarzom.

Faza podsumowująca:

  1. Na tablicy uczniowie spisują cechy wiadomości i komentarza. Zespół wiadomości zapisuje to, czego nauczył się o komentarzu, a grupa specjalistów od komentarza zapisuje cechy wiadomości jako formy wypowiedzi dziennikarskiej.

  2. Uczniowie rozmawiają na temat rzetelności i obiektywizmu wypowiedzi dziennikarskich, wyliczają sposoby odróżniania faktów i opinii, których nauczyli się na lekcji.

Praca domowa:

  1. Obejrzyj dowolny blok wiadomości w telewizji i zapisz prezentowane treści w formie notatki prasowej.

  2. Napisz notatkę syntetyzującą na podstawie dwóch wiadomości na temat, któremu podporządkowany był materiał dydaktyczny wykorzystany w czasie lekcji.

Materiały pomocnicze:

  • Dziennikarstwo i świat mediów, pod. red. Zbigniewa Bauera i Edwarda Chudzińskiego, Kraków 2004.

  • https://phavi.umcs.pl/at/attachments/2014/1012/164254‑piekot‑t-dyskurs‑polskich‑wiadomosci‑prasowych‑calosc.pdf

Wskazówki metodyczne

  • Nauczyciel może wykorzystać medium w sekcji Mapa myśli do podsumowania lekcji lub do zaproponowania uczniom opracowanie prezentacji multimedialnej ilustrującej mapę.

Sprawdź się