Imię i nazwisko autora:

Monika Sitek

Przedmiot:

Fizyka

Temat zajęć:

Z czego zbudowana jest największa planeta Układu Słonecznego?

Grupa docelowa:

III etap edukacyjny, liceum, technikum, zakres rozszerzony

Podstawa programowa:

Cele kształcenia – wymagania ogólne

IV. Posługiwanie się informacjami pochodzącymi z analizy materiałów źródłowych, w tym tekstów popularnonaukowych.

Zakres rozszerzony

Treści nauczania – wymagania szczegółowe

I. Wymagania przekrojowe. Uczeń:

1) przedstawia jednostki wielkości fizycznych, opisuje ich związki z jednostkami podstawowymi; przelicza wielokrotności i podwielokrotności;

18) przedstawia własnymi słowami główne tezy tekstu popularnonaukowego z dziedziny fizyki lub astronomii.

IV. Grawitacja i elementy astronomii. Uczeń:

9) opisuje budowę Układu Słonecznego i jego miejsce w Galaktyce; posługuje się pojęciami jednostki astronomicznej, roku świetlnego i parseka.

Kształtowane kompetencje kluczowe:

Zalecenia Parlamentu Europejskiego i Rady UE z 2018 r.:

• kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji,

• kompetencje matematyczne oraz kompetencje w zakresie nauk przyrodniczych, technologii i inżynierii,

• kompetencje cyfrowe,

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się.

Cele operacyjne:

Uczeń:

1. podaje najważniejsze cechy budowy Jowisza.

2. potrafi odróżnić na fotografiach Jowisza od innych planet.

3. wyjaśnia sposoby badania Jowisza.

4. tłumaczy trudności związane z badaniem planet gazowych.

Strategie nauczania:

Game‑based learning

Metody nauczania:

- pokaz multimedialny,
- analiza pomysłów,
- grywalizacja.

Formy zajęć:

praca w parach

Środki dydaktyczne:

komputery lub urządzenia multimedialne dla uczniów w celu rozegrania gry

Materiały pomocnicze:

e‑materiał „Co to są gazowe olbrzymy?”

PRZEBIEG LEKCJI

Faza wprowadzająca:

Nauczyciel rozpoczyna zajęcia od pytania: Która planeta Układu Słonecznego jest największa? Następnie nauczyciel prowadzi otwartą krótką dyskusję na temat Jowisza notując na tablicy fakty z dotychczasowej wiedzy, które przytaczają uczniowie (nie wszyscy uczniowie muszą się z nimi zgadzać). Nauczyciel pyta uczniów, czego chcieliby się dowiedzieć o Jowiszu? Co byłoby dla nich ciekawe? Na tablicy wypisane zostają cele lekcji w oparciu o opinie uczniów.

Faza realizacyjna:

Uczniowie w parach rozgrywają grę edukacyjną z tego e‑materiału. Każda para musi zanotować swój wynik i czas przebiegu gry. Nauczyciel tworzy ranking: wygrywa para, która miała najwięcej punktów i najlepszy czas. Nauczyciel kontroluje każdy etap gry i stara się stworzyć zestawienie zagadnień, z którymi uczniowie radzili sobie najsłabiej (parametry fizyczne, rozkład księżyców i pierścieni, skład chemiczny warstw Jowisza). Można zrobić to zestawienie na podstawie opinii samych uczniów.

Nauczyciel przeprowadza pogadankę połączoną z dyskusją na tematy, które najbardziej zaciekawiły uczniów oraz sprawiły im największą trudność w grze. Uczniowie biorą czynny udział w pogadance – jeżeli, ktoś z uczniów zna interesujący fakt o Jowiszu powinien zaprezentować to klasie. Uczniowie muszą sprawdzić, czy fakty przedstawione na początku lekcji – zanotowane na tablicy, są zgodne z prawdą.

Faza podsumowująca:

Nauczyciel prezentuje w zwartej i jasnej formie najważniejsze cechy charakterystyczne Jowisza w oparciu o propozycje uczniów.

Uczniowie przygotowują zestaw ćwiczeń sprawdzających (ilość zadań zależy od nauczyciela, ale każda para musi mieć ich tyle samo) wraz z odpowiedziami na oddzielnej kartce w parach dobranych przez nauczyciela: osoba, która miała najlepszy wynik w grze z osobą z najsłabszym wynikiem. Dobór w pary powinien mieć na celu zmobilizowanie uczniów do wzajemnego uczenia. Pary zamieniają się zestawami zadań. Następnie kolejna para po rozwiązaniu zadań otrzymuje odpowiedzi do zadań oraz test wypełniony przez inną parę. Uczniowie sprawdzają się nawzajem. Jeżeli dana para nie zgadza się z zaproponowaną odpowiedzią, spór należy przedyskutować na forum klasy i wybrać wspólnie prawidłową pełną odpowiedź.

Nauczyciel pyta uczniów, czy osiągnęli postawione cele, w jakim stopniu pogłębili swoją wiedzę na temat Jowisza. Ranking najlepszych wyników w grze i w teście samosprawdzającym może posłużyć ewaluacji uczniów. Każdy e‑materiał o planetach zawiera gry edukacyjne bazujące na pytaniach i odpowiedziach. Nauczyciel może połączyć rozgrywki gry o każdej planecie. Ten e‑materiał, warto połączyć z e‑materiałem „Co wiemy o księżycach Jowisza?”.

Praca domowa:

Zadania 1‑6 z zestawu ćwiczeń obowiązkowe dla wszystkich. Praca domowa dla chętnych:

- Zadania 7‑9 z zestawu ćwiczeń.
- Czy znana jest planeta pozasłoneczna, która jest podobna do Jowisza?
- Jakimi metodami odkrywa się gorące jowisze? - pracę należy wykonać w formie prezentacji multimedialnej, plakatu lub gazetki szkolnej.

Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania danego multimedium:

Pytania w grze edukacyjnej mogą posłużyć uczniom do powtórzenia i utrwalenia wiadomości o Jowiszu.