Dla nauczyciela

Autor: Joanna Oparek

Przedmiot: Język polski

Temat: Życie w zakonie według Ignacego Krasickiego – Monachomachia

Grupa docelowa:

Szkoła ponadpodstawowa, liceum ogólnokształcące, technikum, zakres podstawowy i rozszerzony

Podstawa programowa:

Zakres podstawowy
Treści nauczania – wymagania szczegółowe
I. Kształcenie literackie i kulturowe.
1. Czytanie utworów literackich. Uczeń:
4) rozpoznaje w tekście literackim środki wyrazu artystycznego poznane w szkole podstawowej oraz środki znaczeniowe: oksymoron, peryfrazę, eufonię, hiperbolę; leksykalne, w tym frazeologizmy; składniowe: antytezę, paralelizm, wyliczenie, epiforę, elipsę; wersyfikacyjne, w tym przerzutnię; określa ich funkcje;
8) wykazuje się znajomością i zrozumieniem treści utworów wskazanych w podstawie programowej jako lektury obowiązkowe;
9) rozpoznaje tematykę i problematykę poznanych tekstów oraz jej związek z programami epoki literackiej, zjawiskami społecznymi, historycznymi, egzystencjalnymi i estetycznymi; poddaje ją refleksji;
10) rozpoznaje w utworze sposoby kreowania: świata przedstawionego (fabuły, bohaterów, akcji, wątków, motywów), narracji, sytuacji lirycznej; interpretuje je i wartościuje;
III. Tworzenie wypowiedzi.
1. Elementy retoryki. Uczeń:
1) formułuje tezy i argumenty w wypowiedzi ustnej i pisemnej przy użyciu odpowiednich konstrukcji składniowych;
2. Mówienie i pisanie. Uczeń:
1) zgadza się z cudzymi poglądami lub polemizuje z nimi, rzeczowo uzasadniając własne zdanie;
4) zgodnie z normami formułuje pytania, odpowiedzi, oceny, redaguje informacje, uzasadnienia, komentarze, głos w dyskusji;
6) tworzy spójne wypowiedzi w następujących formach gatunkowych: wypowiedź o charakterze argumentacyjnym, referat, szkic interpretacyjny, szkic krytyczny, definicja, hasło encyklopedyczne, notatka syntetyzująca;
10) w interpretacji przedstawia propozycję odczytania tekstu, formułuje argumenty na podstawie tekstu oraz znanych kontekstów, w tym własnego doświadczenia, przeprowadza logiczny wywód służący uprawomocnieniu formułowanych sądów;
11) stosuje zasady poprawności językowej i stylistycznej w tworzeniu własnego tekstu; potrafi weryfikować własne decyzje poprawnościowe;
12) wykorzystuje wiedzę o języku w pracy redakcyjnej nad tekstem własnym, dokonuje korekty tekstu własnego, stosuje kryteria poprawności językowej.
IV. Samokształcenie.
9. wykorzystuje multimedialne źródła informacji oraz dokonuje ich krytycznej oceny;
Lektura uzupełniająca
10) Ignacy Krasicki, Monachomachia (fragmenty);
Zakres rozszerzony
Treści nauczania – wymagania szczegółowe
I. Kształcenie literackie i kulturowe.
1. Czytanie utworów literackich. Uczeń: spełnia wymagania określone dla zakresu podstawowego, a ponadto:
1) odczytuje tekst w jego warstwie semantycznej i semiotycznej;
2) rozumie pojęcie tradycji literackiej i kulturowej, rozpoznaje elementy tradycji w utworach, rozumie ich rolę w budowaniu wartości uniwersalnych;

Kształtowane kompetencje kluczowe:

  • kompetencje cyfrowe;

  • kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;

  • kompetencje obywatelskie;

  • kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji;

  • kompetencje w zakresie wielojęzyczności.

Cele operacyjne. Uczeń:

  • scharakteryzuje poemat heroikomiczny, jako gatunek literacki;

  • wskaże czas i miejsce akcji oraz przedstawisz główne wątki fabuły Monachomachii Ignacego Krasickiego;

  • scharakteryzuje bohaterów poematu i ich tryb życia;

  • przeanalizuje cel napisania utworu.

Strategie nauczania:

  • konstruktywizm;

  • konektywizm.

Metody i techniki nauczania:

  • ćwiczeń przedmiotowych;

  • z użyciem komputera;

  • dyskusja.

Formy pracy:

  • praca indywidualna;

  • praca w parach;

  • praca w grupach;

  • praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne:

  • komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do internetu;

  • zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;

  • tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda.

Przebieg lekcji

Przebieg lekcji Przed zajęciami:

  1. Nauczyciel inicjuje rozmowę na temat: Ignacy Krasicki jako przedstawiciel oświecenia.Wskazuje na zaangażowanie Krasickiego w rozwój oświeceniowej myśli reformatorskiej.

  2. Nauczyciel wskazuje na znaczenie reformy edukacji w oświeceniu i zaznacza fakt, że uprzednio zakony pełniły role kluczową w edukacji w Polsce.

Faza wprowadzająca:

  1. Nauczyciel udostępnia uczniom e‑materiał i wprowadza ich w temat lekcji, nawiązując do wcześniejszej rozmowy. Wraz uczniami ustala cele zajęć i kryteria sukcesu.

  2. Prowadzący zajęcia może poprosić chętnego ucznia o głośne odczytanie wybranych strof Monachomachii.

Faza realizacyjna:

  1. Uczniowie indywidualnie zapoznają się z treścią sekcji „Przeczytaj”.

  2. Nauczyciel prosi uczniów o stworzenie mapy myśli, odnoszącej się do genezy i wymowy utworu: listy powodów i listy celów napisania Monachomachii.

  3. Nauczyciel prosi uczniów o wspólne stworzenie opisu stylu życia bohaterów Monachomachii – propozycje zostają zapisane na tablicy.

  4. Prowadzący lekcję prosi wybranego ucznia o wypowiedź na temat idealnego wzorca życia zakonnika i zestawienie go z obrazem życia mnicha z poematu Krasickiego.

  5. Uczniowie przechodzą do sekcji „Gra edukacyjna” i wykonują polecenia 1 i 2. Nauczyciel omawia z uczniami wątpliwości, jakie mieli przy rozwiązywaniu kolejnych zadań w grze.

  6. Uczniowie przechodzą do sekcji „Sprawdź się” i wykonują ćwiczenia 1‑8. Wybrane osoby prezentują odpowiedzi, a nauczyciel ocenia i komentuje.

  7. Ćwiczenia 6 i 8 mogą przybrać formę dyskusji.

Faza podsumowująca:

  1. Nauczyciel prosi chętnego ucznia o wypowiedź na temat: Monachomachia jako poemat heroikomiczny. Nauczyciel uzupełnia lub komentuje wypowiedź.

  2. Nauczyciel prosi wybranego ucznia o podsumowanie – charakterystykę obrazu życia zakonników w poemacie Krasickiego.

  3. Następnie prosi wybranego ucznia o wypowiedź na temat wymowy dydaktycznej utworu.

  4. Nauczyciel ponownie odczytuje temat lekcji i inicjuje krótką rozmowę na temat spełnienia kryteriów sukcesu.

Praca domowa:

Napisz wypracowanie na temat: Czy krytyka zakonników zawarta w Monachomachii odnosiła się także do innych warstw społeczeństwa polskiego doby oświecenia?

Materiały pomocnicze:

  • Tomasz J. Pokrzywniak, Czy prawdziwy geniusz pewny jest nieśmiertelności? (o współczesnym czytaniu poezji Krasickiego), „Rocznik Towarzystwa Literackiego imienia Adama Mickiewicza”, 1994. nr 29.

  • J. Snopek, Oświecenie: szkic do portretu epoki, Warszawa 1999.

Wskazówki metodyczne

  • Nauczyciel może wykorzystać medium w sekcji „Gra edukacyjna” do podsumowania lekcji.

Sprawdź się