Scenariusz zajęć

Autor: Patrycja Męcik, Krzysztof Błaszczak

Przedmiot: chemia

Temat: Czego dotyczy prawo Hessa?

Grupa docelowa: III etap edukacyjny, liceum, technikum, zakres rozszerzony; uczniowie III etapu edukacyjnego - kształcenie w zakresie rozszerzonym

Podstawa programowa:

Zakres rozszerzony

IV. Kinetyka i statyka chemiczna. Energetyka reakcji chemicznych. Uczeń:

12) stosuje prawo Hessa do obliczeń efektów energetycznych przemian na podstawie wartości standardowych entalpii tworzenia i standardowych entalpii spalania.

Kształtowane kompetencje kluczowe:

• kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji;

• kompetencje matematyczne oraz kompetencje w zakresie nauk przyrodniczych, technologii i inżynierii;

• kompetencje cyfrowe;

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się.

Cele operacyjne:

Uczeń:

• definiuje prawo Hessa;

• wykorzystuje prawo Hessa podczas obliczeń;

• interpretuje cykl termochemiczny;

• projektuje (przedstawia) cykl termochemiczny z wykorzystaniem prawa Hessa.

Strategie nauczania:

• asocjacyjna.

Metody i techniki nauczania:

• burza mózgów;

• analiza materiału źródłowego;

• dyskusja dydaktyczna;

• lekcja odwrócona;

• ćwiczenia uczniowskie;

• film samouczek;

• technika zdań podsumowujących.

Formy pracy:

• praca indywidualna;

• praca w parach;

• praca zbiorowa.

Środki dydaktyczne:

• komputery z głośnikami/smartfony i tablety z dostępem do internetu;

• słuchawki;

• zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;

• tablica interaktywna/tablica;

• rzutnik multimedialny;

• pisak/kreda.

Przebieg zajęć

Faza wstępna:

1. Zaciekawienie i dyskusja. Nauczyciel zadaje pytania: Jak można wyznaczyć efekt cieplny reakcji chemicznej? Czy znane są metody doświadczalne, jeśli tak, to jakie? Czy zawsze można wyznaczyć ten efekt doświadczalnie? Czy możliwe są sposoby obliczeniowe?

2. Rozpoznawanie wiedzy wyjściowej uczniów. Burza mózgów wokół pojęcia termochemii. Nauczyciel może wykorzystać aplikację Mentimeter z wykorzystaniem tabletów/smartfonów.

3. Ustalenie celów lekcji. Nauczyciel podaje temat zajęć i wspólnie z uczniami ustala cele lekcji.

Faza realizacyjna:

Przed lekcją

1. Na poprzedniej lekcji nauczyciel zleca uczniom zapoznanie się w domu z treściami dotyczącymi prawa Hessa. W tym celu uczniowie mogą korzystać z różnych źródeł informacji, w tym z e‑materiału. Uczniowie przygotowują krótką notatkę na ten temat.

Na lekcji:

1. Na zajęciach nauczyciel inicjuje dyskusję dotyczącą prawa Hessa i jego wykorzystania do obliczania ciepła reakcji chemicznych.

2. Nauczyciel prosi uczniów, by w parach zapoznali się z przykładem zawartym w e‑materiale, jak należy korzystać z prawa Hessa.

3. Uczniowie samodzielnie analizują medium bazowe – film samouczek – i sprawdzają swoją wiedzę, wykonując ćwiczenia załączone do medium.

4. Nauczyciel prosi uczniów, aby samodzielnie wykonali zadanie 8 zawarte w e‑materiale – zestaw ćwiczeń. Następnie chętny lub wskazany uczeń zapisuje rozwiązanie na tablicy, pozostali uczniowie czuwają nad poprawnością wykonanego zadania. Nauczyciel wyjaśnia niezrozumiałe kwestie.

Faza podsumowująca:

1. Na zakończenie zajęć nauczyciel pyta: Czego dotyczy prawo Hessa? Jak obliczyć zmianę entalpii korzystając z prawa Hessa?

2. Jako podsumowanie lekcji nauczyciel może wykorzystać zdania do uzupełnienia, które uczniowie również zamieszczają w swoim portfolio:

• Przypomniałam/łem sobie, że...

• Co było dla mnie łatwe...

• Czego się nauczyłam/łem...

• Co sprawiało mi trudność...

Praca domowa:

Nauczyciel prosi uczniów o wykonanie pozostałych ćwiczeń w e‑materiale.

Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania multimedium:

Film samouczek może zostać wykorzystany przez uczniów podczas przygotowywania się do zajęć lub sprawdzianu wiedzy.

Materiały pomocnicze:

Polecenia podsumowujące (nauczyciel przed lekcją zapisuje je na niewielkich kartkach):

• Czego dotyczy prawo Hessa?

• Jak obliczyć zmianę entalpii korzystając z prawa Hessa?