Autor: Paweł Kaniowski

Temat: Argumentacja uczciwa i nieuczciwa

Grupa docelowa:

Szkoła ponadpodstawowa, liceum ogólnokształcące, technikum, zakres rozszerzony

Podstawa programowa:

Kształtowane kompetencje kluczowe:

• kompetencje cyfrowe;

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;

• kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji.

Cele lekcji (językiem ucznia):

• Omówisz pojęcia retoryki, dialektyki, erystyki.

• Wyjaśnisz pojęcia argumentu i argumentacji, w tym argumentów etycznych i nieetycznych.

• Rozróżnisz wybrane chwyty erystyczne.

• Przeanalizujesz fragmenty Sztuki prowadzenia sporów Schopenhauera.

Cele operacyjne. Uczeń:

• omówi pojęcia retoryki, dialektyki, erystyki;

• wyjaśni pojęcia argumentu i argumentacji, w tym argumentów etycznych i nieetycznych;

• rozróżni wybrane chwyty erystyczne;

• przeanalizuje fragmenty Sztuki prowadzenia sporów Schopenhauera.

Strategie nauczania:

• konstruktywizm;

• konektywizm.

Metody i techniki nauczania:

• ćwiczeń przedmiotowych;

• z użyciem komputera;

• dyskusja;

• praca z multimedium;

• praca z tekstem.

Formy pracy:

• praca indywidualna;

• praca w parach;

• praca w grupach;

• praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne:

• komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do internetu;

• zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;

• tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda.

Przebieg lekcji

Przed lekcją:

1. Uczniowie zapoznają się z treściami w sekcji „Przeczytaj”.

Faza wprowadzająca:

1. Prowadzący zajęcia loguje się na platformie, wyświetla temat lekcji oraz cele. Wspólnie z uczestnikami zajęć ustala kryteria sukcesu.

2. Krótka rozmowa wprowadzająca w temat lekcji: Czym różni się argumentacja uczciwa od manipulacji?

Faza realizacyjna:

1. Praca z tekstem. Nauczyciel ocenia, na podstawie informacji na platformie, stan przygotowania uczniów do zajęć. Jeżeli jest ono niewystarczające, prosi o ciche zapoznanie się z treścią w sekcji „Przeczytaj”. Jeżeli zaś uczestnicy zajęć zaznajomili się wcześniej z tekstem, prosi, aby w parach wynotowali minimum trzy najważniejsze, ich zdaniem, kwestie poruszone w e‑materiale. Następnie pary łączą się w grupy czteroosobowe i, dyskutując, wybierają wspólnie najważniejszy wątek. Na koniec każda z grup na forum przedstawia i argumentuje swój wybór.

2. Praca z multimedium. Nauczyciel wyświetla materiał z sekcji „Schemat”, a następnie czyta polecenie Na podstawie schematu omów różnice pomiędzy argumentami logicznymi i etycznymi a chwytami erystycznymi. Uczniowie wykonują zadanie w parach. Następnie wybrana osoba prezentuje propozycję odpowiedzi, a pozostali uczniowie ustosunkowują się do niej. Nauczyciel w razie potrzeby uzupełnia ją, udzielając uczniom informacji zwrotnej.

3. Nauczyciel prosi uczniów, aby porównali perswazję uczciwą i nieuczciwą (polecenie nr 2 z sekcji „Schemat”).

4. Uczniowie wykonują ćwiczenia od nr 1 do nr 6 z sekcji „Sprawdź się”. Wyniki pracy omawiane są na forum i komentowane przez nauczyciela.

Faza podsumowująca:

1. Na koniec zajęć nauczyciel raz jeszcze wyświetla na tablicy interaktywnej lub przy użyciu rzutnika temat lekcji i cele zawarte w sekcji „Wprowadzenie”. W kontekście wyświetlonych treści prosi uczniów o rozwinięcie zdania: Na dzisiejszych zajęciach nauczyłem się…

2. Wszyscy uczniowie podsumowują zajęcia, zwracając uwagę na nabyte umiejętności.

Praca domowa:

1. Uczniowie wykonują ćwiczenia nr 7 i 8 zawarte w sekcji „Sprawdź się”. Przygotowują uzasadnienia poprawnych odpowiedzi.

Materiały pomocnicze:

• Schopenhauer A., Sztuka prowadzenia sporów, czyli erystyka, tłum. B. i Ł. Konorscy, Koszalin 2007.

• Marciszewski W., Sztuka dyskutowania, Warszawa 1996.

Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania multimedium:

• Nauczyciel może wykorzystać medium w sekcji „Schemat” do pracy przed lekcją. Uczniowie zapoznają się z jego treścią i przygotowują do pracy na zajęciach w ten sposób, żeby móc samodzielnie rozwiązać zadania.