Dla nauczyciela

SCENARIUSZ LEKCJI

Imię i nazwisko autora: Kamil Kaliński

Przedmiot: geografia

Temat zajęć: Typy aglomeracji w Polsce

Grupa docelowa: III etap edukacyjny, liceum/technikum, zakres podstawowy, klasa III

Podstawa programowa

XV. Społeczeństwo i gospodarka Polski: rozmieszczenie ludności i struktura demograficzna, saldo migracji, struktura zatrudnienia i bezrobocie, urbanizacja i sieć osadnicza, warunki rozwoju rolnictwa, restrukturyzacja przemysłu, sieć transportowa, atrakcyjność turystyczna.

Uczeń:

6) wyjaśnia zmiany procesów urbanizacyjnych i osadnictwa wiejskiego w Polsce, wiążąc je z przemianami społecznymi i gospodarczymi.

Kształtowane kompetencje kluczowe:

  • kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji,

  • kompetencje matematyczne oraz kompetencje w zakresie nauk przyrodniczych, technologii i inżynierii,

  • kompetencje cyfrowe,

  • kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się.

Cele operacyjne

Uczeń:

  • podaje przykłady najważniejszych aglomeracji w Polsce i charakteryzuje je,

  • rozróżnia typy aglomeracji występujących w Polsce i wskazuje ich cechy charakterystyczne,

  • uzasadnia, że nie można wyznaczyć jednoznacznie liczby i granic aglomeracji w Polsce.

Strategie nauczania: odwrócona klasa

Metody nauczania: dyskusja, praca z e‑materiałem, pogadanka

Formy zajęć: praca indywidualna, praca w parach (lub grupach), praca całego zespołu klasowego

Środki dydaktyczne: e‑materiał, komputer, projektor multimedialny (lub tablety z dostępem do internetu), mapa Polski, zeszyt przedmiotowy

Materiały pomocnicze

Informacje o największych miastach w Polsce: Największe miasta w Polsce pod względem liczby ludności, [online], dostępny w internecie: https://www.polskawliczbach.pl/najwieksze_miasta_w_polsce_pod_wzgledem_liczby_ludnosci) (dostęp 18.11.2021).

Rogacki H., Geografia społeczno‑gospodarcza Polski, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2007.

Swianiewicz P., Waruszewska S., Wpływ suburbanizacji na zmiany społecznego zróżnicowania aglomeracji w Polsce – więcej wanilii na przedmieściach?, „Prace i Studia Geograficzne” 2018, t. 63.3, s. 69–87.

Szymańska D., Geografia osadnictwa, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2013.

PRZEBIEG LEKCJI

Kilka lekcji wcześniej nauczyciel prosi o przygotowanie informacji na temat największych miast w Polsce i ich rozmieszczenia. W tym celu zaleca zapoznanie się z niniejszym e‑materiałem, literaturą zamieszczoną powyżej oraz z dostępnymi internecie źródłami informacji geograficznej. Efektem tej pracy ma być notatka, w której zostaną rozwinięte następujące zagadnienia:

  • rodzaje aglomeracji występujących w Polsce i ich charakterystyka, podobieństwa oraz różnice między nimi,

  • kryteria wyznaczania aglomeracji,

  • największe aglomeracje monocentryczne, bicentryczne i policentryczne w Polsce oraz ich krótka charakterystyka (m.in. pod względem liczby ludności, gęstości zaludnienia, salda migracji i największych ośrodków).

Faza wprowadzająca

  • Czynności organizacyjne (powitanie, sprawdzenie obecności).

  • Sprawdzenie zadania domowego.

  • Dialog z uczniami mający na celu usystematyzowanie podstawowych wiadomości na temat rodzajów osadnictwa.

  • Przedstawienie celów lekcji.

Faza realizacyjna

  • Nauczyciel inicjuje dyskusję klasową. Podaje zagadnienia, które będą poruszane podczas lekcji (są to zagadnienia, które uczniowie mieli przygotować – patrz powyżej, jednakże nauczyciel może dokonać zmiany kolejności):

    • rodzaje aglomeracji występujących w Polsce i ich charakterystyka, podobieństwa oraz różnice między nimi,

    • kryteria wyznaczania aglomeracji,

    • największe aglomeracje monocentryczne, bicentryczne i policentryczne w Polsce oraz ich krótka charakterystyka (m.in. pod względem liczby ludności, gęstości zaludnienia, salda migracji i największych ośrodków).

  • Uczniowie omawiają szczegółowo na forum klasy każde z zagadnień. Nauczyciel weryfikuje odpowiedzi uczniów i wyznacza osoby, które w danym momencie mogą zabrać głos.

  • Na następnym etapie lekcji nauczyciel wyświetla na tablicy zadania z bloku ćwiczeń interaktywnych. Wskazani uczniowie podchodzą do tablicy i rozwiązują kilka z nich.

Faza podsumowująca

  • Podsumowanie i utrwalenie nowej wiedzy poprzez zadawanie pytań i udzielanie na nie odpowiedzi przez uczniów.

  • Nauczyciel nagradza aktywnych uczniów i przypomina cele zajęć.

  • Pożegnanie i zaproszenie na kolejną lekcję.

Praca domowa

  • Zadanie pracy domowej w postaci dokończenia ćwiczeń zawartych w e‑materiale.

  • Można poprosić także o zapoznanie się z kolejnym tematem lekcji (w przypadku blended learning).

Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania danego multimedium

Nauczyciel może w trakcie lekcji wyświetlić grafikę interaktywną (jak również cały e‑materiał) na tablicy interaktywnej. Może też zaprezentować ją jedynie w fazie podsumowującej. Grafika interaktywna może zostać wykorzystana podczas zajęć dotyczących cech indywidualnych wybranych miast w Polsce (zakres rozszerzony: XV. 6).

Sprawdź się