Dla nauczyciela

Numer e‑materiału: 3.2.4.7

Imię i nazwisko autora: Justyna Sikora

Przedmiot: Język obcy nowożytny – język niemiecki

Temat zajęć: Krankschreibung und Sporttreiben – Rechte, Pflichten, Meinungen. Abitraining / Zwolnienia lekarskie i uprawianie sportu: prawa, obowiązki, opinie. Trening maturalny

Grupa docelowa: III etap edukacyjny, klasa II, zakres podstawowy, poziom językowy B1+/B2

Cele ogólne lekcji:

  • umiejętność wypowiadania się w mowie i w piśmie oraz informowania na temat praw i obowiązków pracownika oraz roli sportu w życiu człowieka;

  • utrwalenie słownictwa oraz wybranych zagadnień gramatycznych;

  • trening strategii egzaminacyjnych.

Podstawa programowa:

Podstawa programowa – wariant III.1.P Język obcy nowożytny nauczany jako pierwszy (kontynuacja 1. języka obcego nowożytnego ze szkoły podstawowej – kształcenie w zakresie podstawowym)
Cele kształcenia – wymagania ogólne
I. Znajomość środków językowych. Uczeń posługuje się dość bogatym zasobem środków językowych (leksykalnych, gramatycznych, ortograficznych oraz fonetycznych), umożliwiającym realizację pozostałych wymagań ogólnych w zakresie tematów wskazanych w wymaganiach szczegółowych.
II. Rozumienie wypowiedzi. Uczeń rozumie wypowiedzi ustne o umiarkowanym stopniu złożoności, wypowiadane w naturalnym tempie, w standardowej odmianie języka, a także wypowiedzi pisemne o umiarkowanym stopniu złożoności, w zakresie opisanym w wymaganiach szczegółowych.
III. Tworzenie wypowiedzi. Uczeń samodzielnie tworzy proste, spójne i logiczne, w miarę płynne wypowiedzi ustne oraz proste, spójne i logiczne wypowiedzi pisemne, w zakresie opisanym w wymaganiach szczegółowych.
V. Przetwarzanie wypowiedzi. Uczeń zmienia formę przekazu ustnego lub pisemnego w zakresie opisanym w wymaganiach szczegółowych.
Treści nauczania – wymagania szczegółowe
I. Uczeń posługuje się dość bogatym zasobem środków językowych (leksykalnych, gramatycznych, ortograficznych oraz fonetycznych), umożliwiającym realizację pozostałych wymagań ogólnych w zakresie następujących tematów:
4) praca (np. zawody i związane z nimi czynności i obowiązki, miejsce pracy, praca dorywcza, wybór zawodu, poszukiwanie pracy, warunki pracy i zatrudnienia);
10) sport (np. dyscypliny sportu, sprzęt sportowy, obiekty sportowe, imprezy sportowe, uprawianie sportu, pozytywne i negatywne skutki uprawiania sportu);
11) zdrowie (np. tryb życia, samopoczucie, choroby, ich objawy i leczenie, niepełnosprawność, uzależnienia, pierwsza pomoc w nagłych wypadkach);
II. Uczeń rozumie wypowiedzi ustne o umiarkowanym stopniu złożoności (np. rozmowy, wiadomości, komunikaty, ogłoszenia, instrukcje, relacje, wywiady, dyskusje, prelekcje), wypowiadane w naturalnym tempie, w standardowej odmianie języka:
2) określa główną myśl wypowiedzi lub fragmentu wypowiedzi;
5) znajduje w wypowiedzi określone informacje;
III. Uczeń rozumie wypowiedzi pisemne o umiarkowanym stopniu złożoności (np. listy, e‑mail, SMS‑y, kartki pocztowe, napisy, broszury, ulotki, jadłospisy, ogłoszenia, rozkłady jazdy, instrukcje, komiksy, artykuły, teksty narracyjne, recenzje, wywiady, wpisy na forach i blogach, teksty literackie):
1) określa główną myśl tekstu lub fragmentu tekstu;
4) znajduje w tekście określone informacje;
IV. Uczeń tworzy proste, spójne i logiczne, w miarę płynne wypowiedzi ustne:
1) opisuje ludzi, zwierzęta, przedmioty, miejsca i zjawiska;
6) wyraża i uzasadnia swoje opinie i poglądy, przedstawia i ustosunkowuje się do opinii i poglądów innych osób;
V. Uczeń tworzy proste, spójne i logiczne wypowiedzi pisemne (np. notatkę, ogłoszenie, zaproszenie, życzenia, wiadomość, SMS, kartkę pocztową, e‑mail, historyjkę, list prywatny, życiorys, CV, list motywacyjny, wpis na blogu):
1) opisuje ludzi, zwierzęta, przedmioty, miejsca i zjawiska;
4) przedstawia intencje, marzenia, nadzieje i plany na przyszłość;
7) wyraża i opisuje uczucia i emocje;
9) wyraża pewność, przypuszczenie, wątpliwości dotyczące zdarzeń z teraźniejszości i przyszłości;
11) stosuje zasady konstruowania tekstów o różnym charakterze;
12) stosuje formalny lub nieformalny styl wypowiedzi adekwatnie do sytuacji.
VI. Uczeń reaguje ustnie w typowych, również w miarę złożonych sytuacjach:
3) uzyskuje i przekazuje informacje i wyjaśnienia;
4) wyraża swoje opinie i uzasadnia je, pyta o opinie, zgadza się lub nie zgadza się z opiniami innych osób, wyraża wątpliwość;
VIII. Uczeń przetwarza tekst ustnie lub pisemnie:
1) przekazuje w języku obcym nowożytnym informacje zawarte w materiałach wizualnych (np. wykresach, mapach, symbolach, piktogramach) lub audiowizualnych (np. filmach, reklamach);
2) przekazuje w języku obcym nowożytnym lub w języku polskim informacje sformułowane w tym języku obcym;
IX. Uczeń posiada:
1) podstawową wiedzę o krajach, społeczeństwach i kulturach społeczności, które posługują się danym językiem obcym nowożytnym oraz o kraju ojczystym, z uwzględnieniem kontekstu lokalnego, europejskiego i globalnego;
X. Uczeń dokonuje samooceny i wykorzystuje techniki samodzielnej pracy nad językiem (np. korzystanie ze słownika, poprawianie błędów, prowadzenie notatek, stosowanie mnemotechnik, korzystanie z tekstów kultury w języku obcym nowożytnym).
XII. Uczeń korzysta ze źródeł informacji w języku obcym nowożytnym (np. z encyklopedii, mediów, instrukcji obsługi), również za pomocą technologii informacyjno‑komunikacyjnych.
XIII. Uczeń stosuje strategie komunikacyjne (np. domyślanie się znaczenia wyrazów z kontekstu, identyfikowanie słów kluczy lub internacjonalizmów) i strategie kompensacyjne, w przypadku gdy nie zna lub nie pamięta wyrazu (np. upraszczanie formy wypowiedzi, zastępowanie innym wyrazem, opis, wykorzystywanie środków niewerbalnych).
XIV. Uczeń posiada świadomość językową (np. podobieństw i różnic między językami).

Kształtowane kompetencje kluczowe:

  • kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji;

  • kompetencje w zakresie wielojęzyczności;

  • kompetencje cyfrowe;

  • kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;

  • kompetencje obywatelskie.

Cele operacyjne – zgodne ze zrewidowaną taksonomią celów Blooma, w tym minimum jeden cel z poziomu 3–6 sfery kognitywnej, sformułowane w postaci SMART:

Uczeń:

  • sprawdza znajomość słownictwa z działów: Praca, Sport i Zdrowie oraz powtarza wybrane zagadnienia gramatyczne;

  • analizuje informacje na temat praw i obowiązków pracownika podczas choroby;

  • przedstawia swoją opinię na temat przebywania osób chorych w przestrzeni publicznej.

Cele motywacyjne:

Uczeń:

  • czuje się kompetentny, gdyż rozwiązuje zadania na miarę swoich możliwości;

  • opinie ucznia są ważnym elementem lekcji i wzajemnego porozumienia;

  • uczy się o sprawach, które dotyczą otaczającego go świata.

Strategie uczenia się:

(w tym strategie związane z planowaniem i organizowaniem procesu uczenia się pod kątem egzaminu maturalnego oraz wzmacniające świadomość i umiejętność wykorzystania strategii egzaminacyjnych)

  • ćwiczenie (dźwięki, wymowa, pisownia, tworzenie różnych kombinacji zdań, powtarzanie za nagraniem);

  • rozumienie informacji, np. czytanie tekstu tylko dla jego ogólnego zrozumienia, czytanie lub słuchanie w celu znalezienia określonych szczegółów;

  • korzystanie z różnych dodatkowych źródeł do nauki języka, takich jak słowniki czy Internet;

  • współpraca z innymi osobami (z kolegami na tym samym poziomie oraz z zaawansowanymi użytkownikami języka niemieckiego);

  • sprawdzanie z pamięci: samodzielne sprawdzanie wiedzy lub odpowiadanie na pytania dotyczące materiału do opanowania;

  • wyjaśnianie samemu sobie: tłumaczenie, w jaki sposób nowe informacje są powiązane z już znanymi, lub wyjaśnienie kroków potrzebnych do rozwiązania problemu;

  • ponowne czytanie: ponowna analiza przeczytanego tekstu;

  • zauważanie i poprawianie własnych błędów językowych (także poprawianie błędów innych uczniów);

  • zadawanie samemu sobie pytania na temat zastosowania danego słowa czy zwrotu, a następnie próba podania przykładu w różnych kontekstach w celu sprawdzenia poprawności użycia.

Metody i formy nauczania:

  • konstruktywizm;

  • kognitywizm;

  • podająca – wyjaśnianie, praca z tekstem źródłowym, praca z plikiem audio;

  • aktywizująca – gry dydaktyczne, dyskusja panelowa, rysowanie historii;

  • kognitywna – udzielanie objaśnień (wskazówek) i komentarzy;

  • programowana – z użyciem komputera.

Formy pracy:

  • praca indywidualna,

  • praca w parach,

  • praca w grupach,

  • plenum.

Środki dydaktyczne potrzebne do realizacji lekcji:

  • komputer (np. laptop) z dostępem do Internetu,

  • słowniczek,

  • tekst źródłowy,

  • multimedium (plik audio),

  • zestaw ćwiczeń interaktywnych,

  • kartki A4.

Przebieg lekcji:

Uwaga: Przebieg lekcji można zaplanować na 2 jednostki lekcyjne.

a) Faza wprowadzająca:

  • Nauczyciel rozpoczyna lekcję krótką rozgrzewką językową, stosując technikę „rysowania historii”. W tym celu rozdaje uczniom kartki A4. Przed przeczytaniem krótkiej opowieści związanej z tematem lekcji prosi, aby uczniowie spróbowali ją narysować (na kartce mogą pojawiać się rysunki, symbole, cyfry, pojedyncze słowa; uczniowie mogą tworzyć ilustracje w dowolny sposób: ołówkiem, długopisem, flamastrem, kredkami itp.). Przykładowa historia:
    Tekst:
    Am Donnerstag stand Maria wie gewohnt um 6 Uhr auf. Sie duschte sich, frühstückte und fuhr mit dem Fahrrad zur Arbeit. Maria arbeitet in einem großen Unternehmen als Programmiererin. Zusammen mit einem Kollegen arbeiten sie an einem Projekt, das sie bis Ende dieser Woche abschließen müssen. Sie haben nur noch zwei Tage Zeit. Obwohl Markus am Tag zuvor schlechte Laune, Kopfschmerzen und Schnupfen hatte, versprach er ihr, am nächsten Tag zur Arbeit zu kommen und sich nicht krankschreiben zu lassen. Und tatsächlich: Sein Auto stand bereits auf dem Parkplatz vor dem Büro. Markus ging es schon viel besser. Es sah also so aus, als könnten sie das Projekt bis Freitag beenden. Maria hat sich darüber gefreut, weil sie am Wochenende für ein paar Tage ans Meer fahren wollte, um sich zu erholen. Als sie am Freitag aufwachte, fühlte sie sich jedoch gar nicht gut. Sie ging zwar zur Arbeit, musste aber ein paar Stunden später nach Hause gehen: Sie hatte hohes Fieber und starke Kopfschmerzen. Glücklicherweise haben sie es geschafft, das Projekt abzuschließen. Aber Maria konnte leider nicht wie geplant ans Meer fahren – sie musste zu Hause bleiben und sich auskurieren.

  • Po wysłuchaniu historii uczniowie przekazują kartkę z rysunkami osobie siedzącej po prawej stronie, a nauczyciel ponownie czyta krótką historię. Uczniowie uzupełniają rysunek kolegi/koleżanki, dorysowując nowe informacje, i przekazują ponownie kartki siedzącym po prawej stronie.

  • Na podstawie otrzymanego rysunku uczniowie próbują zrekonstruować usłyszaną historię i zaprezentować ją na forum.

  • Nauczyciel czuwa nad poprawnością językową, zapisuje trudniejsze wyrażenia i zwroty na tablicy, może również w ramach podsumowania przeczytać historię jeszcze raz.

b) Faza realizacyjna:

  • Nauczyciel poleca uczniom, aby przeczytali tekst w części Przeczytaj na temat praw i obowiązków pracowników w czasie choroby, a następnie wykonali zadania pogłębiające jego zrozumienie globalne, wskazując myśl ogólną tekstu (Übung 1 w sekcji Przeczytaj), oraz zrozumienie szczegółowe, wybierając informację zgodną z treścią tekstu (Übung 2 w sekcji Przeczytaj).

  • Nauczyciel zachęca uczniów do wykonania Übung 3 w sekcji Przeczytaj. Wybrani uczniowie uzasadniają wybór najbardziej pasującego – ich zdaniem – zdjęcia oraz odpowiadają na dwa dodatkowe pytania. Pozostali uczniowie przysłuchują się wypowiedziom, następnie wskazują ich mocne i słabe strony. Nauczyciel czuwa nad poprawnością i realizacją poszczególnych elementów wypowiedzi.

  • Nauczyciel zapisuje na tablicy pytanie Was meinst du: Sollte man die Kinder zum Sport zwingen? Następnie dzieli uczniów na dwie grupy i prosi, aby jedna z nich opracowała argumenty za zmuszaniem dzieci do uprawiania sportu, a druga – argumenty przeciwko.

  • Uczniowie prezentują swoje argumenty na forum w formie dyskusji, nauczyciel pełni funkcję moderatora.

  • Nauczyciel poleca uczniom, aby zapoznali się z pierwszym zadaniem w sekcji Plik audio oraz wysłuchali wypowiedzi pięciu osób. Uczniowie dopasowują do każdej osoby właściwe nagranie (Übung 1 w części Plik audio), wskazują zgodną z treścią nagrania informację (Übung 2 w części Plik audio) oraz uzupełniają luki zgodnie z treścią nagrania (Übung 3 w części Plik audio). Nauczyciel wyświetla odpowiedzi do poszczególnych zadań na tablicy.

c) Faza podsumowująca:

  • Uczniowie w parach wykonują ćwiczenia utrwalające słownictwo i zagadnienia gramatyczne z wybranych lekcji z obszarów tematycznych: Praca, Sport i Zdrowie w sekcji Sprawdź się (Aufgabe 1–6), a następnie opisują zdjęcie i odpowiadają na pytania (Aufgabe 7). Wybrani uczniowie prezentują swoje rozwiązania na forum.

  • Nauczyciel rysuje na tablicy trzy odcinki, na których zaznacza skalę od -10 do +10. Pierwszy odcinek oznacza zaangażowanie ucznia podczas lekcji, drugi – stopień opanowania materiału, trzeci – atrakcyjność zajęć. Na koniec każdy uczeń zaznacza inicjałami swoje miejsce na narysowanych skalach, uwzględniając wymienione wyżej aspekty.

Praca domowa

Uczniowie piszą post na blogu, w którym proszą o pomoc i radę w sprawie planowanej rozmowy oceniającej z szefem (Aufgabe 8 w sekcji Sprawdź się). Chętni uczniowie dodatkowo przygotowują scenki rodzajowe dotyczące rozmowy oceniającej z szefem (Mitarbeitergespräch) – praca w parach.

Materiały pomocnicze

Powinny stać się nimi przede wszystkim pozostałe lekcje z działu Praca, ale także zagadnienia pojawiające się w pozostałych zakresach tematycznych, które są w tym e‑materiale utrwalane.

Propozycja wykorzystania tekstu autentycznego

Sibylle Haas, Wann brauche ich ein Attest? https://www.sueddeutsche.de/karriere/krankmeldung-job-rechte-pflichten-arbeitgeber-attest-1.4718927 [dostęp: 22.07.2023].

Uczniowie dzielą się na kilkuosobowe grupy, a następnie czytają i analizują tekst źródłowy. W kolejnym kroku przygotowują wspólnie krótkie prezentacje lub plakaty na temat praw i obowiązków pracowników podczas choroby. Swoje prace prezentują na forum klasy.

Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania pliku audio:

  • przed lekcją: przygotowanie uczniów do dyskusji na temat zmuszania dzieci do uprawiania sportu, przygotowanie argumentów;

  • w trakcie lekcji: zachęcenie do zbudowania własnej wypowiedzi na temat zmuszania dzieci do aktywności fizycznej, postawienia tezy, przedstawienia argumentów za i przeciw; wypowiedzi zaprezentowane zostaną na forum klasy;

  • po lekcji: podsumowanie dyskusji na temat roli rodziców i opiekunów w tworzeniu dobrych nawyków sportowych.

Indeks górny Źródło: Contentplus.pl Sp. z o.o., licencja: CC BY‑SA 3.0 Indeks górny koniec

Słownik