Wróć do informacji o e-podręczniku Wydrukuj Pobierz materiał do PDF Zaloguj się, aby dodać do ulubionych Zaloguj się, aby skopiować i edytować materiał Zaloguj się, aby udostępnić materiał Zaloguj się, aby dodać całą stronę do teczki
Oceń projekt

Dla nauczyciela

Autor: Anna Grabarczyk

Przedmiot: Język polski

Temat: Ponadepokowy charakter wizji zagłady miasta w wierszu Zbigniewa Herberta O Troi

Grupa docelowa:

Szkoła ponadpodstawowa, liceum ogólnokształcące, technikum, zakres podstawowy

Podstawa programowa:

Treści nauczania – wymagania szczegółowe
Zakres podstawowy
I. Kształcenie literackie i kulturowe.
1. Czytanie utworów literackich. Uczeń:
13) porównuje utwory literackie lub ich fragmenty, dostrzega kontynuacje i nawiązania w porównywanych utworach, określa cechy wspólne i różne;
14) przedstawia propozycję interpretacji utworu, wskazuje w tekście miejsca, które mogą stanowić argumenty na poparcie jego propozycji interpretacyjnej;
2. Odbiór tekstów kultury. Uczeń:
2) analizuje strukturę tekstu: odczytuje jego sens, główną myśl, sposób prowadzenia wywodu oraz argumentację;
II. Kształcenie językowe.
2. Zróżnicowanie języka. Uczeń:
5) zna, rozumie i funkcjonalnie wykorzystuje biblizmy, mitologizmy, sentencje, przysłowia i aforyzmy obecne w polskim dziedzictwie kulturowym;
III. Tworzenie wypowiedzi.
1. Elementy retoryki. Uczeń:
6) rozumie, na czym polega logika i konsekwencja toku rozumowania w wypowiedziach argumentacyjnych i stosuje je we własnych tekstach;
IV. Samokształcenie.
10) gromadzi i przetwarza informacje, sporządza bazę danych;

Kształtowane kompetencje kluczowe:

  • kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji;

  • kompetencje w zakresie wielojęzyczności;

  • kompetencje cyfrowe;

  • kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;

  • kompetencje obywatelskie;

  • kompetencje w zakresie świadomości i ekspresji kulturalnej.

Cele operacyjne. Uczeń:

  • zinterpretuje wiersz O Troi Zbigniewa Herberta jako utwór o upadku;

  • określi tradycje literackie, które Herbert przywołuje w utworze;

  • omówi znaczenie doświadczenia totalitaryzmu dla klasycznego modelu kultury europejskiej.

Strategie nauczania:

  • konstruktywizm;

  • konektywizm.

Metody i techniki nauczania:

  • ćwiczeń przedmiotowych;

  • z użyciem komputera;

  • dyskusja;

  • metoda kosza i walizki.

Formy pracy:

  • praca indywidualna;

  • praca w parach;

  • praca w grupach;

  • praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne:

  • komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do internetu;

  • zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;

  • tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda;

  • plakaty z koszem i walizką;

  • karteczki samoprzylepne.

Przebieg lekcji

Przed lekcją:

  1. Nauczyciel prosi, aby uczniowie zapoznali się z wierszem O Troi Zbigniewa Herberta.

Faza wprowadzająca:

  1. Nauczyciel rozdaje uczniom fragment tekstu.
    Zbigniew Herbert
    O Troi
    [...]
    2
    Szli wąwozami byłych ulic
    jak przez czerwone morze zgliszcz

    a wiatr podnosił pył czerwony
    wiernie malował zachód miasta

    Szli wąwozami byłych ulic
    chuchali na czczo w zmarzły świt

    mówili: przejdą długie lata
    zanim tu stanie pierwszy dom

    szli wąwozami byłych ulic
    myśleli że odnajdą ślad

    na harmonijce
    gra kaleka
    o wierzb warkoczach
    o dziewczynie

    poeta milczy
    pada deszcz
    Źródło: Zbigniew Herbert, O Troi, [w:] Wiersze zebrane, Warszawa 2008.

  2. Nauczyciel prosi uczniów o dopowiedzenie, o czym jest brakujący początkowy fragment tekstu. Sprawdza tym samym przygotowanie uczniów do lekcji.

  3. Nauczyciel podaje cel i temat zajęć. Ustala z uczniami kryteria sukcesu.

Faza realizacyjna:

  1. Uczniowie indywidualnie zapoznają się z sekcją „Wprowadzenie” i „Przeczytaj”. Chętna osoba podsumowuje zdobyte w ten sposób wiadomości.

  2. Nauczyciel przechodzi do sekcji „Film edukacyjny”. Wspólnie z uczniami ogląda film dotyczący Herberta i jego twórczości. Uczniowie odpowiadają na pytania z poleceń 1 i 2. Następnie jedna osoba czyta na głos wiersz Zbigniewa Herberta. Wszyscy uczniowie w klasie dyskutują na temat zawarty w poleceniu 3. Każda osoba indywidualnie wykonuje to polecenie pisemnie. Po upływie wyznaczonego czasu chętni uczniowie prezentują swoje mapy myśli, a pozostali uzupełniają, jeśli ich odpowiedź była niepełna.

  3. Uczniowie dobierają się w pary. Wykonują polecenie 4. Chętna osoba z dwójki prezentuje odpowiedź.

  4. Ćwiczenia 1 i 2 z sekcji „Film edukacyjny” uczniowie wykonują indywidualnie. Przedstawiają swoje odpowiedzi na forum. Nauczyciel komentuje.

  5. Uczniowie wspólnie z nauczycielem zapoznają się z prezentacją zamieszczoną w sekcji multimedialnej. Wybrany uczeń na głos odczytuje teksty zamieszczone przy ilustracjach. Nauczyciel prosi jedną osobę o podsumowanie informacji zdobytych po zapoznaniu się z materiałem.

  6. Uczniowie wykonują polecenie 1. Chętna osoba odczytuje odpowiedź.

Faza podsumowująca:

  1. Nauczyciel zawiesza na tablicy dwa plakaty z narysowanym koszem i walizką. Rozdaje uczniom po dwie karteczki samoprzylepne. Prosi, aby uczniowie zapisali na jednej z nich, przemyślenia, które zabiorą z sobą po zajęciach; na drugiej to, czego nie akceptują. Jedna osoba odczytuje zapisy zamieszczone przy walizce i koszu.

  2. Nauczyciel odczytuje temat lekcji i inicjuje krótką rozmowę na temat kryteriów sukcesu.

Praca domowa:

  1. Dramat antycznej Troi i Troi XX‑wiecznej. Rozważ problem, odwołując się do wiersza Herberta i innych utworów, które podejmują temat zagłady. Swoje refleksje zapisz w formie eseju.
    Polecenie 2 z sekcji „Prezentacja multimedialna”.

Materiały pomocnicze:

  • Obywatel poeta. Herbert, reż. Jerzy Zalewski, 2000. Film dokumentalny dostępny na platformie: Vod.Tvp.pl

  • Andrzej Franaszek, Herbert. Biografia I: Niepokój, Kraków 2018.

Wskazówki metodyczne

  • Multimedium bazowe można wykorzystać jako podsumowanie zajęć.

Prezentacja multimedialna