Dla nauczyciela
Imię i nazwisko autora: Magdalena Fuhrmann
Przedmiot: geografia
Temat lekcji: Wsiąść do pociągu, czyli sieć transportu w Polsce
Grupa docelowa: III etap edukacyjny, 4‑letnie liceum ogólnokształcące oraz 5‑letnie technikum, klasa III
Podstawa programowa
Cele kształcenia – wymagania ogólne
Wiedza geograficzna
3. Poznanie zróżnicowania środowiska geograficznego, głównych zjawisk i procesów geograficznych, ich uwarunkowań i konsekwencji
4. Poznanie podstawowych relacji między elementami przestrzeni geograficznej (przyrodniczej, społeczno‑gospodarczej i kulturowej) w skali lokalnej, regionalnej, krajowej i globalnej.
5. Rozumienie prawidłowości w zakresie funkcjonowania środowiska geograficznego oraz wzajemnych zależności w systemie człowiek‑przyroda
Umiejętności i stosowanie wiedzy w praktyce
Korzystanie z planów, map fizycznogeograficznych i społeczno‑gospodarczych, fotografii, zdjęć lotniczych i satelitarnych, rysunków, wykresów, danych statystycznych, tekstów źródłowych, technologii informacyjno‑komunikacyjnych oraz geoinformacyjnych w celu zdobywania, przetwarzania i prezentowania informacji geograficznych
Interpretowanie treści różnych map
6. Ocenianie zjawisk i procesów politycznych, społeczno‑kulturowych oraz gospodarczych zachodzących w Polsce i różnych regionach świata (9) Rozwijanie umiejętności komunikowania się i podejmowania konstruktywnej współpracy w grupie
Kształtowanie postaw
Rozwijanie zainteresowań geograficznych, budzenie ciekawości świata
Docenianie znaczenia wiedzy geograficznej w poznawaniu i kształtowaniu przestrzeni geograficznej
Treści nauczania
XV. Społeczeństwo i gospodarka Polski: rozmieszczenie ludności i struktura demograficzna, saldo migracji, struktura zatrudnienia i bezrobocie, urbanizacja i sieć osadnicza, warunki rozwoju rolnictwa, restrukturyzacja przemysłu, sieć transportowa, atrakcyjność turystyczna.
Uczeń:
12) analizuje przyczyny zmian i zróżnicowanie sieci transportu w Polsce, wskazuje główne węzły oraz terminale transportowe i przedstawia ich znaczenie dla gospodarki kraju.
Kształtowane kompetencje kluczowe
kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji,
kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się.
Cele operacyjne
Uczeń:
poznaje gałęzie transportu dominujące w Polsce,
poznaje przyczyny przekształceń w zakresie udziału poszczególnych form transportu w przewozie towarów i osób w Polsce,
wskazuje największe porty lotnicze i morskie w Polsce.
Strategie nauczania: asocjacyjna
Metody i techniki nauczania: blended learning, IBSE, odwrócona lekcja
Forma zajęć: praca w grupach
Środki dydaktyczne: e‑materiał, komputer, projektor multimedialny, zeszyt, atlas
Materiały pomocnicze
Burnewicz J., Szałucki K., Wpływ członkostwa w Unii Europejskiej na transport w Polsce, Urząd Komitetu Integracji, Warszawa 2003.
Pietrzak K., Towarowy transport kolejowy w Polsce: konkurencja i konkurencyjność, Akademia Morska w Szczecinie, Wydział Inżynieryjno‑Ekonomiczny Transportu, Szczecin 2015.
Wendt J. (red.), Wybrane zagadnienia geografii transportu, Zakład Geografii Ekonomicznej Morza, Zakład Geografii Społecznej i Turyzmu, Uniwersytet Szczeciński, Szczecin 2002.
PRZEBIEG LEKCJI
Na poprzedniej lekcji uczniowie otrzymują polecenie przeczytania e‑materiału.
Faza wprowadzająca
Przedstawienie celów lekcji.
Faza realizacyjna
Nauczyciel dzieli uczniów na grupy i losowo przydziela każdej z nich jeden rodzaj transportu.
Na podstawie e‑materiału i własnej wiedzy oraz doświadczenia uczniowie przygotowują wypowiedź ustną. Każda grupa otrzymuje 10 minut na przygotowanie wypowiedzi nt.:
zalet korzystania z danego rodzaju transportu,
słabych stron korzystania z danego rodzaju transportu,
znaczenie danego rodzaju transportu dla ludności i gospodarki (możliwe wykorzystanie danego rodzaju transportu).
Każda grupa prezentuje przydzielony środek transportu zgodnie z powyższymi wytycznymi. Pozostali uczniowie notują przytoczone argumenty.
Podczas dyskusji uczniowie oceniają wypowiedzi innych grup.
Uczniowie zadają pytania grupie prezentującej, jeśli przedstawione argumenty nie są jasne i zrozumiałe.
Faza podsumowująca
Nauczyciel rozpoczyna dyskusję na temat rozwoju transportu w Polsce. Wykorzystuje też grafikę interaktywną przedstawiającą rozwój sieci drogowej, gdy uczniowie poruszają kwestię transportu drogowego.
Podsumowanie najważniejszych pojęć i procesów zachodzących w polskim transporcie, szczególnie tych, które sprawiły uczniom najwięcej trudności podczas lekcji.
Ocena aktywności uczniów podczas lekcji.
Praca domowa
Nauczyciel losowo przydziela uczniom jeden rodzaj transportu (inny niż omawiany przez ucznia na zajęciach). Każdy uczeń (indywidualnie) przygotowuje pracę pisemną dotyczącą przydzielonego rodzaju transportu. Praca ma przedstawiać słabe i mocne strony danego rodzaju transportu oraz jego wykorzystanie przez społeczeństwo i gospodarkę (rozróżnienie na przewozy pasażerskie i towarowe), a także opis obecnego stanu rozwoju omawianego transportu w Polsce. W tym celu uczniowie powinni wykorzystać e‑materiał oraz własne notatki sporządzone podczas lekcji.
Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania danego multimedium
Materiał multimedialny może być wykorzystany podczas podsumowania działu „Społeczeństwo i gospodarka Polski”.