Autor: Anna Grabarczyk

Temat: Sposób romantycznego przeżywania na podstawie wybranych utworów Juliusza Słowackiego

Grupa docelowa:

Szkoła ponadpodstawowa, liceum ogólnokształcące, technikum, zakres podstawowy

Podstawa programowa:

Kształtowane kompetencje kluczowe:

• kompetencje w zakresie wielojęzyczności;

• kompetencje cyfrowe;

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;

• kompetencje w zakresie świadomości i ekspresji kulturalnej;

• kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji.

Cele operacyjne. Uczeń:

• bierze udział w dyskusji na temat romantycznego postrzegania świata;

• uzupełnia mapę myśli odnośnie romantycznego przeżywania świata;

• wyjaśnia, na czym polega romantyczna epifania;

• omawia sposób romantycznego przeżywania świata na podstawie wybranych utworów Juliusza Słowackiego.

Strategie nauczania:

• konstruktywizm;

• konektywizm.

Metody i techniki nauczania:

• ćwiczeń przedmiotowych;

• z użyciem komputera;

• dyskusja.

Formy pracy:

• praca indywidualna;

• praca w parach;

• praca w grupach;

• praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne:

• komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do internetu;

• zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;

• tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda;

• fiszki.

Przebieg lekcji

Przed lekcją:

1. Nauczyciel rozdaje uczniom kartki z fragmentem tekstu Mirosława Sielewońko Model bohatera romantycznego w wybranych utworach Juliusza Słowackiego. Zadaniem uczniów jest zapoznanie się z materiałem oraz przygotowanie do dyskusji na temat romantycznego przeżywania świata.

2. Mirosław Sielewońko
   Model bohatera romantycznego w wybranych utworach Juliusza Słowackiego.
   Bohater romantyczny występujący w utworach Juliusza Słowackiego nie jest postacią jednoznaczną. Treść utworów eksponuje różne aspekty osobowości poszczególnych jednostek. Można jednak odnaleźć w sylwetkach tworzonych przez Słowackiego pewne cechy wspólne, determinujące postępowanie bohaterów, charakterystyczne dla romantyzmu.
   Bohatera romantycznego cechuje przede wszystkim indywidualizm. Szczęście jednostki nie tkwi w podporządkowaniu społeczeństwu i zasadom przez nie stworzonym. W utworach romantycznych następuje zerwanie z tradycją oświeceniową, według której człowiek stanowił integralną część zbiorowości. Bohater romantyczny odczuwa swoją odrębność, jest wierny uznanej przez siebie hierarchii wartości i ma świadomość własnej ponadprzeciętności. Nie znajduje swojego miejsca w tłumie, wręcz przeciwnie – ucieka w odosobnienie. Tu pojawiają się kolejne cechy bohatera romantycznego, jakimi są: osamotnienie, poczucie niezrozumienia przez otoczenie i związek z naturą – pierwotnym tworem nieskażonym jeszcze zupełnie przez destrukcyjną cywilizację. W przyrodzie romantycy dostrzegali odwieczny język, którym Bóg przemawia do człowieka. Potrzeba więzi z naturą okazywała się silniejsza od pragnienia relacji z ludźmi [...]. Odizolowanie sprzyja autorefleksji; bohaterzy romantyczni wnikliwie analizują swój świat przeżyć.
   Wgląd w samego siebie jest też przejawem wrażliwości na doznania psychiczne. Romantycy to kreatorzy własnego wewnętrznego świata. Marzenie romantyczne przeciwstawia sobie dwa miejsca bytowania i dwie rzeczywistości. Czyni to na dodatek w trybie wartościującym. Lepsze jest „tam”, gorsze jest „tutaj”. Dlatego romantyk marzący jest tam, gdzie go nie ma, a nie ma go tu, gdzie jest. Modelowy bohater romantyczny doświadcza nieszczęśliwej miłości, która może prowadzić do tragicznych skutków. Maria Janion zalicza do charakterystycznych rysów bohatera romantycznego również prometeizm, szlachetne męstwo w walce ze złem oraz mroczną fatalność, połączoną z oryginalną, często skażoną demonizmem urodą.
   Pełen opozycji romantyzm przeciwstawia kultowi indywidualizmu potrzebę łączności z większą zbiorowością. Romantyk z jednej strony skłania się ku refleksyjnej samotności, z drugiej dąży do uczestnictwa w grupie, co wywiera na niego znaczący wpływ.
   http://dlibra.umcs.lublin.pl/Content/26751/czas17868_2015_33_15.pdf

Faza wprowadzająca:

1. Nauczyciel wyświetla na tablicy uczniom temat i cele zajęć. Prosi, by na ich podstawie uczniowie sformułowali kryteria sukcesu.

2. Nauczyciel inicjuje rozmowę wprowadzającą w temat lekcji.

Faza realizacyjna:

1. Rybki w akwarium. Chętne osoby zajmują dwa miejsca w wewnętrznym kręgu (pozostali uczniowie wraz z nauczycielem zajmują miejsca w kręgu zewnętrznym) i rozpoczynają rozmowę dotyczącą sposobu romantycznego postrzegania świata. Jeśli któraś z osób z zewnętrznego kręgu chciałaby coś dodać lub o coś zapytać, siada na wolnym krześle obok głównych rozmówców. Jeśli uczniowie z wewnętrznego kręgu nie znają odpowiedzi, wspiera ich nauczyciel lub ktoś z zewnętrznego kręgu.

2. Po zakończonej rozmowie uczniowie wykonują polecenie 1 z multimedium: Na podstawie pierwszego filmu uzupełnij mapę myśli spostrzeżeniami na temat romantycznego przeżywania świata. Drugie polecenie z multimedium uczniowie wykonują w parach: Na podstawie pierwszego filmu wyjaśnij, na czym polega romantyczna epifania. Polecenia 3 i 4 uczniowie wykonują całym zespołem klasowym.

Faza podsumowująca:

1. Nauczyciel przed lekcją przygotował fiszki i włożył je do woreczka. W fazie podsumowującej zajęcia przechodzi między ławkami i prosi uczniów o wylosowanie jednej, o jej głośnie przeczytanie zapisanego sformułowania i opracowanie wylosowanego zagadnienia. Uczniowie, którzy wylosowali fiszkę, dobierają sobie do zespołu koleżanki i kolegów. Razem przygotowują krótką wypowiedź i prezentują ją na forum klasy. Na kolejnych fiszkach nauczyciel zapisał:
   - Sposób romantycznego przeżywania świata na podstawie VI [Pod ścianą ze skał i pod wieńcem borów]
   - Sposób romantycznego przeżywania świata na podstawie Hymnu o zachodzie słońca na morzu
   - Sposób romantycznego przeżywania świata na podstawie Rozłączenia

2. Nauczyciel omawia przebieg zajęć, wskazuje mocne i słabe strony pracy uczniów, udzielając im tym samym informacji zwrotnej.

3. Uczniowie przechodzą do sekcji „Prezentacja TED”. Dzielą się na trzy grupy. Zespół 1 zajmuje się poleceniem 1, zespół 2 – poleceniem 2, a zespół 3 - poleceniem 3. Po wyznaczonym przez nauczyciela czasie przedstawiciele grup prezentują odpowiedzi.

Praca domowa:

1. Uczniowie wykonują ćwiczenia z sekcji Film edukacyjny.

Materiały pomocnicze:

• Bychowski G., Słowacki i jego dusza. Studium psychoanalityczne, Kraków 2002.

• Kowalczykowa A., Romantyczni szaleńcy, Warszawa 1977.

Wskazówki metodyczne

• Uczniowie mogą przed lekcją zapoznać się z multimedium z sekcji „Film edukacyjny”, aby aktywnie uczestniczyć w zajęciach i pogłębiać swoją wiedzę.