Autor: Tomasz Mazur

Temat: Kurs logiki: lekcja 41. Prawdopodobieństwo we wnioskowaniu

Grupa docelowa:

Szkoła ponadpodstawowa, liceum ogólnokształcące, technikum, zakres rozszerzony

Podstawa programowa:

Kształtowane kompetencje kluczowe:

• kompetencje cyfrowe;

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;

• kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji.

Cele operacyjne. Uczeń:

• opisuje różne znaczenia pojęcia prawdopodobieństwa;

• wyróżnia i stosuje prawdopodobieństwo w znaczeniu logicznym;

• bada stopnia prawdopodobieństwa.

Strategie nauczania:

• konstruktywizm;

• konektywizm.

Metody i techniki nauczania:

• ćwiczeń przedmiotowych;

• z użyciem komputera;

• dyskusja.

Formy pracy:

• praca indywidualna;

• praca w parach;

• praca w grupach;

• praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne:

• komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do internetu;

• zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;

• tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda;

• telefony z dostępem do internetu.

Przebieg lekcji

Przed lekcją:

1. Nauczyciel prosi połowę klasy o nieoglądanie żadnych portali informacyjnych przez kilka dni. Druga połowa klasy ma za zadanie oglądać je i notować najbardziej zaskakujące zdarzenia oraz informacje.

Faza wprowadzająca:

1. Podanie tematu i celu lekcji.

2. Nauczyciel upewnia się, czy uczniowie wywiązali się z zadania. Prosząc, by grupa poinformowanych nie zdradzała jeszcze tego, co wie, tym, którzy nie są poinformowani.

Faza realizacyjna:

1. Nauczyciel dobiera uczniów w czteroosobowe grupy, ale w taki sposób, że w skład każdej grupy wchodzą po dwie osoby poinformowane i dwie niepoinformowane. Zadaniem poinformowanych jest krótkie naradzenie się ze sobą, a następnie przedstawienie dwóm niepoinformowanym osobom czterech informacji medialnych, z których dwie faktycznie miały miejsce, a dwie są przez nich wymyślone. Zadaniem niepoinformowanych jest wskazanie, które nie są wymyślonymi newsami.

2. Nauczyciel prosi kolejne grupy o zaprezentowanie wyników eksperymentu, a w szczególności podanie trafności, z jaką niepoinformowane osoby rozwiązywały zagadkę. Nauczyciel komentuje kolejne prezentacje, przechodząc do rozmowy kierowanej, w czasie której wprowadza pojęcie prawdopodobieństwa, koncentrując się na pytaniu o to, skąd wiemy, że coś jest bardziej lub mniej prawdopodobne.

3. Uczniowie zapoznają się z treścią e‑materiału. Nauczyciel komentuje najważniejsze punkty upewniając się, czy uczniowie dobrze je rozumieją.

4. Nauczyciel kontynuuje rozmowę kierowaną omawiając z uczniami strategie ustalania stopnia pewności, wybierania jako przesłanki stwierdzenia możliwie najbardziej prawdopodobnego, oraz odróżniania prawdopodobieństwa w sensie logicznym od innych rodzajów prawdopodobieństwa.

5. Koniec lekcji i praca domowa: zadaniem ucznia jest obejrzenie lub wysłuchania bloku informacyjnego, wynotowanie co najmniej pięciu podanych w nim stwierdzeń, a następnie oceny ich stopnia prawdopodobieństwa.

Faza podsumowująca:

1. Nauczyciel ponownie wyświetla na tablicy temat lekcji zawarty w sekcji „Wprowadzenie” i inicjuje krótką rozmowę na temat kryteriów sukcesu. Czego się uczniowie nauczyli?

Praca domowa:

1. Uczniowie wykonują ćwiczenie nr 8 zawarte w sekcji „Sprawdź się”. Przygotowują uzasadnienia poprawnych odpowiedzi.

Materiały pomocnicze:

• Martens E., Dydaktyka filozoficzna, w: „Edukacja Filozoficzna” 6 (1988).

• Walczak P., Metody aktywizujące w nauczaniu filozofii, w: „Analiza i egzystencja” 10 (2009).

Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania multimedium:

• Uczniowie mogą wykorzystać treść multimedium do stworzenia własnej prezentacji na temat prawdopodobieństwa we wnioskowaniu.