SCENARIUSZ LEKCJI

Imię i nazwisko autora: Ewa Malinowska

Przedmiot: geografia

Temat zajęć: Miary wilgotności powietrza. Wpływ temperatury na zawartość pary wodnej w powietrzu

Grupa docelowa: III etap edukacyjny, liceum ogólnokształcące/technikum, zakres podstawowy, klasa I

Podstawa programowa:

Zakres podstawowy. III. Atmosfera: czynniki klimatotwórcze, rozkład temperatury powietrza, ciśnienia atmosferycznego i opadów, ogólna cyrkulacja atmosferyczna, mapa synoptyczna, strefy klimatyczne i typy klimatów.

Uczeń:

3. wyjaśnia mechanizm cyrkulacji atmosferycznej i rozkład opadów atmosferycznych na Ziemi;

Kształtowane kompetencje kluczowe:

• kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji,

• kompetencje matematyczne oraz kompetencje w zakresie nauk przyrodniczych, technologii i inżynierii,

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się.

Cele operacyjne

Uczeń:

• wymienia miary zawartości pary wodnej w powietrzu,

• charakteryzuje przyczyny dużej wilgotności powietrza,

• określa, jakie zjawiska pogodowe są związane z obecnością pary wodnej w powietrzu,

• ocenia przestrzenne zróżnicowanie warunków termiczno‑wilgotnościowych na Ziemi.

Strategie nauczania: asocjacyjna, badawcza (problemowa)

Metody i techniki nauczania: blended learning, IBSE

Formy zajęć: praca w grupach, praca całego zespołu klasowego

Środki dydaktyczne: e‑materiał, zeszyt przedmiotowy, atlas geograficzny, w zależności od wyposażenia szkoły komputer, projektor multimedialny, tablety

Materiały pomocnicze:

K. Kożuchowski (red.), Meteorologia i klimatologia, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2019.

A. Woś, Meteorologia dla geografów, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2000.

PRZEBIEG LEKCJI

Faza wprowadzająca

• Przedstawienie celów lekcji.

• Wprowadzenie do tematu lekcji poprzez krótkie omówienie/przypomnienie czynników decydujących o zawartości pary wodnej w powietrzu oraz pojęć wilgotność względna, wilgotność bezwzględna, prężność pary wodnej, punkt rosy.

Faza realizacyjna

• Omówienie zasad wykonania zadania – zadaniem uczniów jest przeanalizowanie multimediów zawartych w e‑materiale i określenie związków między temperaturą powietrza a zawartością pary wodnej w różnych strefach klimatycznych i typach klimatu.

• Podział uczniów na grupy (liczebność grup określa nauczyciel).

• Wskazanie grupom trzech wybranych miejsc na Ziemi położonych w różnych strefach klimatycznych i typach klimatu; zadaniem uczniów jest:

  • ustalenie na podstawie mapy z atlasu współrzędnych geograficznych podanych miejsc,

  • określenie na podstawie map klimatycznych z atlasu średniej rocznej temperatury powietrza,

  • wyznaczenie na podstawie symulacji interaktywnej z e‑materiału wilgotności względnej i prężności pary wodnej w warstwie przyziemnej powietrza,

  • wyznaczenie na podstawie symulacji interaktywnej zawartości pary wodnej w powietrzu (wilgotności bezwzględnej) przy danej temperaturze powietrza i wilgotności względnej 50% i 100%,

  • scharakteryzowanie cech wilgotnościowych klimatu w podanych miejscach oraz wskazanie i uzasadnienie stwierdzonych różnic między analizowanymi miejscami.

• Przedstawienie przy tablicy rezultatów pracy poszczególnych grup przez ich liderów; ewentualne uzupełnienia pozostałych członków grupy; nauczyciel kontroluje poprawność informacji, wprowadza uzupełnienia; dane charakteryzujące warunki termiczno‑wilgotnościowe poszczególnych miejsc są zapisywane na tablicy (w zależności od wyposażenia zwykłej lub multimedialnej) i prezentowane zespołowi klasowemu.

• Dyskusja z udziałem zespołu klasowego dotycząca prezentowanych informacji, której celem jest określenie głównych prawidłowości kształtowania i przebiegu zjawisk termiczno‑wilgotnościowych w poszczególnych strefach klimatycznych; nauczyciel kontroluje przebieg dyskusji, wprowadza ewentualne uzupełnienia, zadaje pytania ukierunkowujące dyskusję.

• Podsumowanie wyników dyskusji przez nauczyciela.

• Sporządzenie notatki w zeszycie zawierającej syntetyczne podsumowanie przeprowadzonej dyskusji i treści przedstawionych w multimediach.

Faza podsumowująca

• Podsumowanie i utrwalenie nowej wiedzy poprzez zadawanie pytań przez nauczyciela i udzielanie odpowiedzi przez uczniów.

• Ocena aktywności i przypomnienie celów zajęć.

Praca domowa

• Zapoznanie się z pozostałymi informacjami w domu.

• Wykonanie poleceń do symulacji i grafiki interaktywnej.

• Określenie cech termiczno‑wilgotnościowych klimatu swojego regionu.

Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania danego multimedium:

Symulacja interaktywna i grafiki zawarte w e‑materiale mogą być wykorzystane podczas innych, różnorodnych tematycznie lekcji dotyczących zróżnicowania środowiska Ziemi zarówno w ujęciu komponentowym (głównie blok tematyczny atmosfera), jak i kompleksowym (charakterystyka środowiska różnych regionów fizycznogeograficznych, relacje między komponentami środowiska). Uczeń może także wykorzystać e‑materiał do samodzielnego rozszerzania i pogłębiania wiedzy w domu oraz w czasie lekcji mających na celu powtórzenie materiału z bloku tematycznego dotyczącego atmosfery (III.).