Dla nauczyciela
SCENARIUSZ LEKCJI
Imię i nazwisko autorki: Ewa Malinowska
Przedmiot: geografia
Temat zajęć: Najgłębsze i największe jeziora świata
Grupa docelowa: III etap edukacyjny, liceum/technikum, zakres rozszerzony, klasa I
Podstawa programowa
IV. Dynamika procesów hydrologicznych: ruchy wody morskiej, wody podziemne i źródła, ustroje rzeczne, typy jezior.
Uczeń:
wyjaśnia powstawanie różnych typów jezior na Ziemi.
Kształtowane kompetencje kluczowe:
kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji,
kompetencje matematyczne oraz kompetencje w zakresie nauk przyrodniczych, technologii i inżynierii,
kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się.
Cele operacyjne
Uczeń:
poznaje nazwy największych i najgłębszych jezior świata,
wskazuje te jeziora na mapie świata,
analizuje główne cechy największych i najgłębszych jezior świata.
Strategie nauczania: asocjacyjna, badawcza (problemowa)
Metody i techniki nauczania: blended learning, IBSE, gamifikacji
Formy zajęć: praca w grupach/parach
Środki dydaktyczne: e‑materiał, komputer, projektor multimedialny, tablety, atlas, tabele z danymi charakteryzującymi kształt i rozmiary mis jeziornych, zeszyt przedmiotowy
Materiały pomocnicze
Propozycje pytań do quizu (uczeń powinien uzasadnić odpowiedź w kontekście wykazania relacji między różnymi elementami):
Czy jeziora o największej powierzchni mają także największą objętość wody?
Czy jeziora o największej powierzchni mają największą głębokość?
Czy największe powierzchniowo jeziora leżą w strefie klimatów wilgotnych?
Czy najgłębsze jeziora leżą w strefie przekształceń tektonicznych?
Czy w obszarach bezodpływowych występują jeziora?
Jaką genezę ma największe jezioro świata?
Gdzie leży największy na świecie zespół jezior połączonych rzekami i jaką ma genezę?
Na którym kontynencie występuje najwięcej jezior zaliczanych do największych pod względem powierzchni na świecie? Dlaczego?
Na którym kontynencie występuje najwięcej jezior zaliczanych do najgłębszych na świecie? Dlaczego?
PRZEBIEG LEKCJI
Faza wprowadzająca
Przedstawienie celów lekcji.
Krótkie omówienie (przypomnienie) klasyfikacji jezior ze względu na pochodzenie mis jeziornych; nauczyciel zadaje uczniom pytania dotyczące tego zagadnienia.
Faza realizacyjna
Prośba do uczniów o przeczytanie bloku tekstowego e‑materiału.
Podział uczniów na grupy (liczebność grup określa nauczyciel).
Rozdanie grupom tabel z danymi liczbowymi dotyczącymi powierzchni, objętości i maksymalnej głębokości jezior wymienionych w e‑materiałach.
Analizowanie przez uczniów w grupach danych z tabeli pod kątem relacji między poszczególnymi charakterystykami.
Gra edukacyjna w postaci quizu. Nauczyciel zadaje pytanie, a uczniowie wyszukują na nie odpowiedź, posiłkując się blokiem tekstowym i grafikami interaktywnymi. Grupy konsultują się tak, by inni nie słyszeli narady. Odpowiedzi zapisywane są na kartce. Po zakończeniu quizu grupy oddają podpisane kartki nauczycielowi. Nauczyciel wraz z uczniami weryfikuje poprawność odpowiedzi. Wygrywa grupa, która udzieliła jak najwięcej dobrych odpowiedzi (można nagrodzić takich uczniów pozytywną oceną za aktywność).
Podsumowanie prezentowanych treści mające na celu określenie ogólnych prawidłowości i relacji pomiędzy kształtem i wielkością misy jeziornej a jej genezą i położeniem oraz wskazanie obszarów na Ziemi, gdzie występują rekordowe pod względem rozmiarów jeziora.
Prośba nauczyciela o wykonanie kilku wskazanych ćwiczeń z e‑materiału i przedstawienie rezultatów.
Faza podsumowująca
Ocena aktywności i przypomnienie celów zajęć.
Pożegnanie i zaproszenie na kolejną lekcję.
Praca domowa
Sporządź notatkę dotyczącą rekordowych jezior na każdym kontynencie (uczniowie mają za zadanie wypisać najgłębsze oraz największe jeziora na każdym kontynencie oraz ich parametry – głębokość, powierzchnię, genezę, położenie).
Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania danego multimedium:
Grafika interaktywna może być wykorzystana do samodzielnego rozszerzania i pogłębiania wiedzy przez ucznia, zwłaszcza w kontekście danych ilościowych charakteryzujących największe jeziora świata. Nauczyciel może także prosić uczniów o zapoznanie się z przedstawionymi w grafice informacjami przed lekcją, aby w trakcie rozwiązywania quizu uczniowie posiadali już wiedzę zaprezentowaną na grafikach.
Grafiki interaktywne, w części lub całości, mogą być także wykorzystane podczas innych lekcji dotyczących zagadnień dynamiki procesów hydrologicznych (zakres rozszerzony: IV). Znajdą także zastosowanie podczas samodzielnej pracy ucznia w domu i w czasie lekcji mającej na celu powtórzenie materiału z bloku tematycznego dotyczącego hydrosfery (zakres podstawowy: IV).