Dla nauczyciela

Scenariusz

Autor

Learnetic

Temat zajęć

W jaki sposób można opisać przebieg reakcji wymiany?

Grupa docelowa

Szkoła podstawowa, klasy 7–8

Ogólny cel kształcenia

Uczeń opisuje właściwości substancji i wyjaśnia przebieg prostych procesów chemicznych; wskazuje na związek właściwości różnorodnych substancji z ich zastosowaniami; wykorzystuje wiedzę do rozwiązywania prostych problemów chemicznych; stosuje poprawną terminologię; bezpiecznie posługuje się prostym sprzętem laboratoryjnym i podstawowymi odczynnikami chemicznymi; projektuje i przeprowadza proste doświadczenia chemiczne; rejestruje ich wyniki w różnej formie, formułuje obserwacje, wnioski oraz wyjaśnienia; przestrzega zasad bezpieczeństwa i higieny pracy.

Kształtowane kompetencje kluczowe:

1. porozumiewanie się w języku ojczystym;

2. kompetencje matematyczne i podstawowe kompetencje naukowo‑techniczne;

3. kompetencje informatyczne.

Cele (szczegółowe) operacyjne:

Uczeń:

  • wyjaśnia, na czym polega reakcja wymiany pojedynczej i podwójnej;

  • posługuje się pojęciami: substrat, produkt, reakcja wymiany;

  • zapisuje równania reakcji i dobiera współczynniki stechiometryczne;

  • projektuje i przeprowadza doświadczenia chemiczne;

  • podaje przykłady reakcji wymiany.

Metody/techniki kształcenia:

  • pogadanka

  • film dydaktyczny

  • ćwiczenia laboratoryjne

Formy organizacji pracy:

  • indywidualna

  • grupowa

Przebieg lekcji

Faza wprowadzająca:

1. Czynności organizacyjne.

Do przeprowadzenia tej lekcji potrzebne są:

– odpowiednio dobrane metale, na przykład: Ag, Cu, Zn, Mg;

– odpowiednio dobrane roztwory soli, na przykład: AgNOIndeks dolny 3, CuSOIndeks dolny 4, Pb(NOIndeks dolny 3)Indeks dolny 2, ZnSOIndeks dolny 4, MgSOIndeks dolny 4;

– szkło i sprzęt laboratoryjny (probówki, stojaki na probówki, szczypce);

– odzież ochronna.

2. Nauczyciel przedstawia temat lekcji: W jaki sposób można opisać przebieg reakcji wymiany?

Informuje uczniów, że podczas lekcji zaprojektują swoje własne reakcje wymiany, które pozwolą im na porównanie aktywności różnych metali.

Faza realizacyjna:

1. Uczniowie oglądają film pt. W jaki sposób można opisać przebieg reakcji wymiany?. Następnie rozwiązują zadania interaktywne, aby utrwalić materiał.

2. Nawiązując do obejrzanego filmu, nauczyciel inicjuje dyskusję o reakcjach chemicznych. Uczniowie przypominają sobie, jakie istnieją typy reakcji. Czym charakteryzuje się reakcja wymiany? Jak wygląda schemat przebiegu tej reakcji? Jakie przykłady takich reakcji pokazano w filmie? W razie potrzeby nauczyciel może przewinąć film, aby je przypomnieć.

3. Nauczyciel skupia się na omówieniu pierwszej zaprezentowanej w filmie reakcji – żelaza z siarczanem(VI) miedzi(II).

Nauczyciel zadaje pytania:

Co jest reagentem w tej reakcji (odp. metal, sól)?

W jakim stanie skupienia występują reagenty i jakie efekty reakcji chemicznej można zaobserwować?

Co znajduje się w cieczy przed reakcją i po niej?

Co jest ciałem stałym przed reakcją i po niej?

Dyskusja powinna zmierzać ku stwierdzeniu, że żelazo, które jest bardziej aktywne od miedzi, wypiera ją z roztworu jej soli.

Czy dwa inne, dowolne metale będą się zachowywały podobnie?

Czy możemy przewidzieć, który metal wyprze który metal z roztworu jego soli?

4. Nauczyciel informuje uczniów, że ich zadaniem będzie zaprojektowanie eksperymentu, podczas którego sprawdzą, które metale mogą wypierać inne metale z roztworów ich soli.

W zależności od dostępności nauczyciel podaje nazwy metali i soli, których uczniowie będą mogli użyć w doświadczeniu, na przykład: metale: Ag, Cu, Zn, Mg; sole: AgNOIndeks dolny 3, CuSOIndeks dolny 4, Pb(NOIndeks dolny 3)Indeks dolny 2, ZnSOIndeks dolny 4, MgSOIndeks dolny 4.

Aby osiągnąć zamierzony cel, uczniowie:

a) sformułują hipotezy;

b) określą potrzebne odczynniki, szkło i sprzęt laboratoryjny;

c) narysują szkic aparatury potrzebnej do wykonania doświadczenia;

d) zaplanują doświadczalne przeprowadzenie reakcji w celu weryfikacji hipotez;

e) po zaakceptowaniu przez nauczyciela projektów doświadczeń, wykonają eksperymenty i odpowiednio je udokumentują: zapiszą obserwacje, równania reakcji chemicznych i wnioski.

Uczniowie pracują w grupach kilkuosobowych.

5. Na zakończenie, mając wyniki doświadczeń, uczniowie ustawiają badane metale według rosnącej aktywności. Mogą to robić w grupach lub wspólnie.

Faza podsumowująca:

Nauczyciel podsumowuje lekcję, wykorzystując do tego przykładowe równania reakcji zapisane przez uczniów. Wskazuje, dlaczego opisują one reakcje wymiany. Zadaje pracę domową.

Praca domowa:

  • Znajdź i opisz trzy przykłady zastosowania reakcji wymiany.

m755a5dc7ea7670ca_1511613753622_0

Metryczka

Tytuł

W jaki sposób można opisać przebieg reakcji wymiany?

Temat lekcji z e‑podręcznika, do którego e‑materiał się odnosi

Gimnazjum klasa 1

3.3. Reakcje wymiany

Przedmiot

Chemia

Etap edukacyjny

Szkoła podstawowa, klasy 7–8

Podstawa programowa

III. Reakcje chemiczne. Uczeń:

2) podaje przykłady różnych typów reakcji (reakcja syntezy, reakcja analizy, reakcja wymiany); wskazuje substraty i produkty;

3) zapisuje równania reakcji chemicznych w formie cząsteczkowej i jonowej; dobiera współczynniki stechiometryczne, stosując prawo zachowania masy i prawo zachowania ładunku.

Kompetencje kluczowe

Zalecenie Parlamentu Europejskiego i Rady UE z dnia 18.12.2006 r. w sprawie kompetencji kluczowych w procesie uczenia się przez całe życie

  1. porozumiewanie się w języku ojczystym;

  2. kompetencje matematyczne i podstawowe kompetencje naukowo‑techniczne;

  3. kompetencje informatyczne;

Cele edukacyjne zgodne z etapem kształcenia

Po zapoznaniu się z e‑materiałem uczeń:

  • wyjaśnia na czym polega reakcja wymiany pojedynczej i podwójnej,

  • posługuje się pojęciami: substrat, produkt, reakcja wymiany,

  • zapisuje równania reakcji i dobiera współczynniki stechiometryczne,

  • podaje przykłady reakcji wymiany,

  • przedstawia za pomocą modeli przebieg reakcji syntezy na poziomie mikroświata.

Powiązanie z e‑podręcznikiem

http://www.epodreczniki.pl/reader/c/153030/v/43/t/student-canon/m/i7qEnw9Csg#i7qEnw9Csg_d5e123

http://www.epodreczniki.pl/reader/c/153030/v/43/t/student-canon/m/i7qEnw9Csg#i7qEnw9Csg_d5e184

http://www.epodreczniki.pl/reader/c/153030/v/43/t/student-canon/m/i7qEnw9Csg#i7qEnw9Csg_d5e380

http://www.epodreczniki.pl/reader/c/153030/v/43/t/student-canon/m/i7qEnw9Csg#i7qEnw9Csg_d5e498

http://www.epodreczniki.pl/reader/c/153030/v/43/t/student-canon/m/i7qEnw9Csg#i7qEnw9Csg_d5e540

Słowniczek