Dla nauczyciela
Imię i nazwisko autora: Kamil Kaliński
Przedmiot: geografia
Temat zajęć: Udomowienie zwierząt.
Grupa docelowa: III etap edukacyjny, liceum i technikum, zakres podstawowy, klasa II
Podstawa programowa:
X. Rolnictwo, leśnictwo i rybactwo: czynniki rozwoju rolnictwa, struktura użytków rolnych, obszary upraw i chów zwierząt, zrównoważona gospodarka leśna, rybactwo (morskie i śródlądowe, akwakultura).
Uczeń:
3) wyjaśnia zasięg geograficzny głównych upraw i chowu zwierząt na świecie.
Kształtowane kompetencje kluczowe:
kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji,
kompetencje matematyczne oraz kompetencje w zakresie nauk przyrodniczych, technologii i inżynierii,
kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się.
Cele operacyjne
Uczeń:
podaje przykłady udomowionych zwierząt gospodarskich,
rozróżnia pojęcia: “udomowienie” i “oswojenie”,
charakteryzuje etapy oraz wskazuje główne okresy i obszary udamawiania zwierząt gospodarskich,
ocenia pozytywne i negatywne skutki udomowienia zwierząt.
Strategie: odwrócona klasa
Metody nauczania: dyskusja, praca z e‑materiałem, pogadanka, poster
Formy zajęć: praca indywidualna, praca w parach (lub grupach), praca całego zespołu klasowego
Środki dydaktyczne: e‑materiał, komputer, projektor multimedialny (lub/i tablety z dostępem do internetu), mapa świata, zeszyt przedmiotowy
Materiały pomocnicze
Bibliografia:
Grzebisz W., Szramka H., Wielka Encyklopedia Geografii Świata. Tom XI. Rolnictwo i leśnictwo, Wyd. Kurpisz, Poznań 1998,
Falkowski J., Kostrowicki J., Geografia rolnictwa świata, PWN, Warszawa 2005,
Fierla I. (red.), Geografia gospodarcza świata, PWE, Warszawa 2005,
Wrona J., (red.), Podstawy geografii ekonomicznej, PWE, Warszawa 2006,
Litwińczuk Z., Udomowienie i hodowla zwierząt jako istotny element rozwoju cywilizacji,
„Przegląd Hodowlany” 2, 2017.
Netografia (dostęp: 19.11.2019):
http://www.archeo.uw.edu.pl/swarch/Swiatowit‑r2003‑t5_(46)-nB‑s187‑192.pdf,
https://www.national‑geographic.pl/ludzie/udomowianie‑zwierzat.
PRZEBIEG LEKCJI
Kilka lekcji wcześniej nauczyciel prosi uczniów o przygotowanie informacji na temat: Udomowienie wybranych zwierząt gospodarskich. Dzieli uczniów na sześć grup. Każda z nich ma za zadanie przygotować poster przedstawiający obszar i okres udomowienia danego zwierzęcia, a także grafiki ilustrujące jego przodka i obecny wygląd danego gatunku. Zwierzęta do wyboru: kozy, owce, bydło, trzoda chlewna, kury, konie. W tym celu nauczyciel zaleca zapoznać się z niniejszym e‑materiałem, bibliografią i netografią zamieszczoną powyżej oraz innymi źródłami informacji geograficznej.
Faza wprowadzająca:
Czynności organizacyjne (powitanie, sprawdzenie stanu klasy).
Dialog z uczniami mający na celu usystematyzowanie podstawowych wiadomości na temat rozmieszczenia głównych zwierząt gospodarskich na świecie.
Przedstawienie celów lekcji.
Faza realizacyjna:
Nauczyciel rozpoczyna dyskusję na temat tego, czym jest udomowienie oraz czym się ono różni od oswojenia. Chętni uczniowie zabierają głos w dyskusji. Nauczyciel może posiłkować się fragmentem e‑materiału.
Następnie nauczyciel rozpoczyna pogadankę na temat gatunków zwierząt kręgowych i bezkręgowych, które człowiek udomowił, a także na temat tych, które są w trakcie udamawiania. W tym celu może wyświetlić na ekranie tekst i zdjęcia z bloku tekstowego e‑materiału.
W kolejnym etapie nauczyciel kontynuuje dyskusję, zadając uczniom pytania: Jakie skutki niesie za sobą udomowienie zwierząt gospodarskich? Czym się różnią zwierzęta dziko żyjące od hodowlanych? Co człowiek może dzięki temu zyskać? Może on objaśnić zagadnienie, wyświetlając fragment e‑materiału.
Nauczyciel prosi uczniów o zaprezentowanie i omówienie swoich posterów. Ustala on kolejność wystąpień. W dyskusję włączają się pozostali uczniowie. Nad jej przebiegiem czuwa nauczyciel.
Następnie nauczyciel podsumowuje wypowiedzi uczniów oraz wyświetla fragment e‑materiału dotyczący głównych okresów udamawiania zwierząt. Ponadto prosi uczniów o wykonanie w parach polecenia 1 z bloku tekstowego. Po tym zadaniu zgłaszają oni swoje pomysły, które następnie są weryfikowane przez nauczyciela.
W następnym etapie lekcji nauczyciel wyświetla na tablicy zadania z bloku ćwiczeń interaktywnych. Wskazani uczniowie podchodzą do tablicy i rozwiązują je.
Faza podsumowująca:
Podsumowanie i utrwalenie nowej wiedzy poprzez zadawanie pytań i udzielanie na nie odpowiedzi przez uczniów, a także przez wyświetlenie filmu z grafika interaktywną.
Nauczyciel nagradza aktywnych uczniów, ocenia pracę w grupach i przypomina cele zajęć.
Pożegnanie i zaproszenie na kolejną lekcję.
Praca domowa:
Chętni uczniowie mogą sporządzić mapę (ręcznie lub komputerowo) przedstawiającą rejony udomowienia wybranych zwierząt gospodarskich. Ponadto mogą oni także znaleźć informacje o udomowieniu psa i sporządzić na ten temat notatkę w zeszycie,
Opcjonalnie można także prosić o zapoznanie się z kolejnym tematem lekcji (w przypadku blended‑learning).
Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania danego multimedium: film może posłużyć zarówno w trakcie lekcji, jak i przed lekcją (do strategii odwróconej klasy) oraz po lekcji (w celu utrwalenia wiadomości). Może także znaleźć swoje zastosowanie na lekcji powtórzeniowej.