Scenariusz zajęć

Autor: Daria Szeliga, Krzysztof Błaszczak

Przedmiot: chemia

Temat: Otrzymywanie tlenków w wyniku rozkładu kwasów, wodorotlenków, soli

Grupa docelowa: Uczniowie III etapu edukacyjnego – poziom podstawowy i rozszerzony

Podstawa programowa:

Zakres podstawowy

VII. Systematyka związków nieorganicznych. Uczeń:

3) pisze równania reakcji otrzymywania tlenków pierwiastków o liczbach atomowych od 1 do 30 (synteza pierwiastków z tlenem, rozkład soli, np. ${\text{CaCO}}_3$, i wodorotlenków, np. $\text{Cu}{\left(\text{OH}\right)}_2$).

Zakres rozszerzony

VII. Systematyka związków nieorganicznych. Uczeń:

3) pisze równania reakcji otrzymywania tlenków pierwiastków o liczbach atomowych od 1 do 30 (synteza pierwiastków z tlenem, rozkład soli, np. ${\text{CaCO}}_3$, i wodorotlenków, np. $\text{Cu}{\left(\text{OH}\right)}_2$).

Kształtowane kompetencje kluczowe:

• kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji;

• kompetencje matematyczne oraz kompetencje w zakresie nauk przyrodniczych, technologii i inżynierii;

• kompetencje cyfrowe;

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się.

Cele operacyjne

Uczeń:

• analizuje sposoby rozkładu kwasów, wodorotlenków i soli prowadzące do otrzymania tlenków;

• zapisuje równania reakcji rozkładu kwasów, wodorotlenków i soli;

• projektuje doświadczenie chemiczne prowadzące do otrzymania dowolnego tlenku opisanymi metodami.

Strategie nauczania:

• asocjacyjna;

• problemowa.

Metody i techniki nauczania:

• burza mózgów;

• mapa myśli;

• dyskusja dydaktyczna;

• eksperyment chemiczny;

• wirtualne laboratorium;

• analiza materiału źródłowego;

• ćwiczenia uczniowskie.

Formy pracy:

• praca indywidualna;

• praca w grupach;

• praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne:

• komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do Internetu;

• tablica interaktywna/tablica i kreda/marker;

• zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;

• rzutnik multimedialny.

Przebieg zajęć

Faza wstępna:

1. zaciekawienie i dyskusja. Nauczyciel zadaje pytanie uczniom: Skąd biorą się wolne przestrzenie w środku upieczonego ciasta?

2. Rozpoznanie wiedzy wyjściowej uczniów. Nauczyciel zadaje pytania:

• Jakimi metodami można otrzymać dwutlenek węgla? (np. bezpośrednia synteza pierwiastków lub utlenianie tlenku węgla($\text{II}$))

• Jakimi metodami można otrzymać tlenek żelaza($\text{II}$)? (np. bezpośrednia synteza pierwiastków lub redukcja tlenku żelaza($\text{III}$), pasywacja)

3. Ustalenie celów. Nauczyciel podaje temat zajęć i wspólnie z uczniami określa cele lekcji, które zapisują sobie w portfolio.

Faza realizacyjna:

1. Nauczyciel przedstawia na tablicy metodę otrzymywania tlenków w wyniku rozkładu termicznego wodorotlenku oraz soli na wybranych przykładach. Np.:

2. Wybrani uczniowie zapisują na tablicy równania reakcji otrzymywania innych tlenków powyższą metodą. Np.:

3. Nauczyciel przedstawia na tablicy metodę otrzymywania tlenków w wyniku rozkładu kwasów nietrwałych – reakcja mocnych kwasów z węglanami lub siarczanami($\text{IV}$).

4. Wybrany uczeń zapisuje na tablicy równanie reakcji otrzymywania, np. dwutlenku węgla opisaną metodą.

5. Nauczyciel dzieli uczniów na trzy grupy. Każda z nich ma za zadanie zaplanować eksperyment, który można wykonać w laboratorium szkolnym, w wyniku którego otrzyma się tlenek, np. $\text{CuO}$ czy ${\text{CO}}_2$ każdą z omówionych wcześniej metod. W tym celu każda grupa otrzymuje kartę pracy, a następnie ją wypełnia. Po wykonanej pracy, chętne osoby z poszczególnych grup omawiają efekty pracy na forum klasy.

6. Uczniowie w parach pracują z wirtualnym laboratorium oraz wykonują zawarte w medium ćwiczenia.

Faza podsumowująca:

1. Uczniowie wraz z nauczycielem tworzą na tablicy mapę myśli dotyczącą otrzymywania tlenków w wyniku reakcji rozkładu.

2. Nauczyciel przedstawia zadanie domowe.

Praca domowa:

Uczniowie mają za zadanie wykonać wszystkie ćwiczenia z serii „Sprawdź się” zawartej w e‑materiale.

Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania multimedium:

Wirtualne laboratorium uczniowie mogą wykorzystać podczas przygotowywania się do lekcji czy pracy kontrolnej. Uczniowie nieobecni na lekcji mogą medium wykorzystać do uzupełnienia luk kompetencyjnych.

Materiały pomocnicze:

1. Karty pracy ucznia: