Imię i nazwisko autora:

Monika Sitek

Przedmiot:

fizyka

Temat zajęć:

Skąd znamy wiek Wszechświata?

Grupa docelowa:

III etap edukacyjny, liceum, technikum, zakres podstawowy i rozszerzony

Podstawa programowa:

Cele kształcenia – wymagania ogólne
IV. Posługiwanie się informacjami pochodzącymi z analizy materiałów źródłowych, w tym tekstów popularnonaukowych.

Zakres podstawowy
Treści nauczania – wymagania szczegółowe
I. Wymagania przekrojowe. Uczeń:
16) przedstawia własnymi słowami główne tezy tekstu popularnonaukowego z dziedziny fizyki lub astronomii;
17) przedstawia wybrane informacje z historii odkryć kluczowych dla rozwoju fizyki.
III. Grawitacja i elementy astronomii. Uczeń:
5) opisuje Wielki Wybuch jako początek znanego nam Wszechświata; zna przybliżony wiek Wszechświata, opisuje rozszerzanie się Wszechświata (ucieczkę galaktyk).

Zakres rozszerzony
Treści nauczania – wymagania szczegółowe
I. Wymagania przekrojowe. Uczeń:
17) przedstawia wybrane informacje z historii odkryć kluczowych dla rozwoju fizyki;
18) przedstawia własnymi słowami główne tezy tekstu popularnonaukowego z dziedziny fizyki lub astronomii.
IV. Grawitacja i elementy astronomii. Uczeń:
10) opisuje Wielki Wybuch jako początek znanego nam Wszechświata; zna przybliżony wiek Wszechświata, opisuje rozszerzanie się Wszechświata (ucieczkę galaktyk); stosuje do obliczeń prawo Hubble’a.

Kształtowane kompetencje kluczowe:

Zalecenia Parlamentu Europejskiego i Rady UE z 2018 r.:

• kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji,

• kompetencje matematyczne oraz kompetencje w zakresie nauk przyrodniczych, technologii i inżynierii,

• kompetencje cyfrowe,

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się.

Cele operacyjne:

Uczeń:

1. opisuje, co nazywamy wiekiem Wszechświata;

2. podaje wiek Wszechświata wraz z dokładnością;

3. wymienia i omawia sposoby badania wieku Wszechświata;

4. analizuje problemy związane z badaniem wieku Wszechświata.

Strategie nauczania:

blended learning

Metody nauczania:

pogadanka, pokaz multimedialny, analiza pomysłów

Formy zajęć:

praca wspólna

Środki dydaktyczne:

monitor interaktywny lub rzutnik i ekran do wyświetlenia filmu, urządzenia multimedialne z dostępem do Internetu dla uczniów

Materiały pomocnicze:

e‑materiały: „Co nazywamy Wielkim Wybuchem?”, „Co wiemy o Wszechświecie?”, „Na czym polega hierarchiczna struktura Wszechświata?”, „Model rozszerzania się Wszechświata”, „Czy Wszechświat będzie trwać wiecznie?”

PRZEBIEG LEKCJI

Faza wprowadzająca:

Ten e‑materiał należy wprowadzać łącznie z innymi e‑materiałami o Wszechświecie. Uczniowie, aby zrozumieć skąd znamy wiek Wszechświata, muszą wiedzieć czym on jest, od czego się rozpoczął.
Uczniowie zapoznają się z tekstem z tego e‑materiału w domu.
Nauczyciel na lekcji odtwarza wywiad z ekspertem, który omawia sposoby badania wieku Wszechświata.

Faza realizacyjna:

Omówienie problematyki badań wieku Wszechświata w formie dyskusji. Nauczyciel rozpoczyna od sprawdzenia, ile uczniowie nauczyli się sami z e‑materiału. Inicjuje pogadankę na ten temat, zadając pytania w celu pobudzenia dyskusji. Uczniowie w czasie lekcji mają dostęp do Internetu i urządzeń multimedialnych. Jeśli nie potrafią udzielić odpowiedzi od razu, starają się w grupach znaleźć odpowiedzi na pytania stawiane przez nauczyciela. Nauczyciel dopytuje uczniów i nakierowuje ich tak, aby szybko znajdowali odpowiedzi. Przykładowe pytania: Czym różni się projekt Planck od projektu WMAP ? Czy wcześniej, pod koniec XX wieku badano mikrofalowe promieniowanie tła – jakie to były obserwacje? Czy misje te musiały trwać aż tak długo? W jaki inny sposób, niż przy pomocy promieniowania reliktowego, można badać wiek całego kosmosu? Czy metody te bardzo się od siebie różnią? Czy analizując świecącą materię w kosmosie możemy poznać ewolucję Wszechświata?

Faza podsumowująca:

Uczniowie rozwiązują zadania sprawdzające z tego e‑materiału. Jeżeli mają z nimi problemy, nauczyciel naprowadza ich na dobrą odpowiedź. Klasa wspólnie analizuje materiał z zadania 8 i razem stara się udzielić poprawnej odpowiedzi.

Praca domowa:

Wypisz wszystkie misje kosmiczne, których obserwacje przyczyniają się do poznania ewolucji kosmosu i wieku Wszechświata.

Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania danego multimedium

Film uczniowie oglądają wspólnie na lekcji. Mogą też obejrzeć materiał samodzielnie, w domu przed lekcją.