Imię i nazwisko autora: Justyna Sikora

Przedmiot: język obcy nowożytny – język niemiecki

Temat zajęć: Wien - Mekka der Klassik/Wiedeń – mekka klasycyzmu

Grupa docelowa: szkoła ponadpodstawowa, klasa I, zakres podstawowy, poziom językowy B1+/B2

Cel ogólny lekcji: Umiejętność wypowiadania się na temat zabytków i ciekawych miejsc Wiednia oraz życia i twórczości klasyka wiedeńskiego – Wolfganga Amadeusza Mozarta.

Podstawa programowa

Podstawa programowa – wariant III.1.P Język obcy nowożytny nauczany jako pierwszy (kontynuacja 1. języka obcego nowożytnego ze szkoły podstawowej – kształcenie w zakresie podstawowym)
Cele kształcenia – wymagania ogólne
I. Znajomość środków językowych. Uczeń posługuje się dość bogatym zasobem środków językowych (leksykalnych, gramatycznych, ortograficznych oraz fonetycznych), umożliwiającym realizację pozostałych wymagań ogólnych w zakresie tematów wskazanych w wymaganiach szczegółowych.
II. Rozumienie wypowiedzi. Uczeń rozumie wypowiedzi ustne o umiarkowanym stopniu złożoności, wypowiadane w naturalnym tempie, w standardowej odmianie języka, a także wypowiedzi pisemne o umiarkowanym stopniu złożoności, w zakresie opisanym w wymaganiach szczegółowych.
III. Tworzenie wypowiedzi. Uczeń samodzielnie tworzy proste, spójne i logiczne, w miarę płynne wypowiedzi ustne oraz proste, spójne i logiczne wypowiedzi pisemne, w zakresie opisanym w wymaganiach szczegółowych.
V. Przetwarzanie wypowiedzi. Uczeń zmienia formę przekazu ustnego lub pisemnego w zakresie opisanym w wymaganiach szczegółowych.
Treści nauczania – wymagania szczegółowe
I. Uczeń posługuje się dość bogatym zasobem środków językowych (leksykalnych, gramatycznych, ortograficznych oraz fonetycznych), umożliwiającym realizację pozostałych wymagań ogólnych w zakresie następujących tematów:
8) podróżowanie i turystyka (np. środki transportu i korzystanie z nich, orientacja w terenie, baza noclegowa, wycieczki, zwiedzanie, awarie i wypadki w podróży, ruch uliczny);
9) kultura (np. dziedziny kultury, twórcy i ich dzieła, uczestnictwo w kulturze, tradycje i zwyczaje, media);
II. Uczeń rozumie wypowiedzi ustne o umiarkowanym stopniu złożoności (np. rozmowy, wiadomości, komunikaty, ogłoszenia, instrukcje, relacje, wywiady, dyskusje, prelekcje), wypowiadane w naturalnym tempie, w standardowej odmianie języka:
5) znajduje w wypowiedzi określone informacje;
6) układa informacje w określonym porządku;
III. Uczeń rozumie wypowiedzi pisemne o umiarkowanym stopniu złożoności (np. listy, e‑mail, SMS‑y, kartki pocztowe, napisy, broszury, ulotki, jadłospisy, ogłoszenia, rozkłady jazdy, instrukcje, komiksy, artykuły, teksty narracyjne, recenzje, wywiady, wpisy na forach i blogach, teksty literackie):
3) określa kontekst wypowiedzi (np. nadawcę, odbiorcę, formę tekstu, czas, miejsce, sytuację);
4) znajduje w tekście określone informacje;
9) rozróżnia formalny i nieformalny styl tekstu.
V. Uczeń tworzy proste, spójne i logiczne wypowiedzi pisemne (np. notatkę, ogłoszenie, zaproszenie, życzenia, wiadomość, SMS, kartkę pocztową, e‑mail, historyjkę, list prywatny, życiorys, CV, list motywacyjny, wpis na blogu):
1) opisuje ludzi, zwierzęta, przedmioty, miejsca i zjawiska;
2) opowiada o czynnościach, doświadczeniach i wydarzeniach z przeszłości i teraźniejszości;
3) przedstawia fakty z przeszłości i teraźniejszości;
11) stosuje zasady konstruowania tekstów o różnym charakterze;
VIII. Uczeń przetwarza tekst ustnie lub pisemnie:
1) przekazuje w języku obcym nowożytnym informacje zawarte w materiałach wizualnych (np. wykresach, mapach, symbolach, piktogramach) lub audiowizualnych (np. filmach, reklamach);
IX. Uczeń posiada:
1) podstawową wiedzę o krajach, społeczeństwach i kulturach społeczności, które posługują się danym językiem obcym nowożytnym oraz o kraju ojczystym, z uwzględnieniem kontekstu lokalnego, europejskiego i globalnego;
2) świadomość związku między kulturą własną i obcą oraz wrażliwość międzykulturową.
X. Uczeń dokonuje samooceny i wykorzystuje techniki samodzielnej pracy nad językiem (np. korzystanie ze słownika, poprawianie błędów, prowadzenie notatek, stosowanie mnemotechnik, korzystanie z tekstów kultury w języku obcym nowożytnym).
XII. Uczeń korzysta ze źródeł informacji w języku obcym nowożytnym (np. z encyklopedii, mediów, instrukcji obsługi), również za pomocą technologii informacyjno‑komunikacyjnych.
XIII. Uczeń stosuje strategie komunikacyjne (np. domyślanie się znaczenia wyrazów z kontekstu, identyfikowanie słów kluczy lub internacjonalizmów) i strategie kompensacyjne, w przypadku gdy nie zna lub nie pamięta wyrazu (np. upraszczanie formy wypowiedzi, zastępowanie innym wyrazem, opis, wykorzystywanie środków niewerbalnych).
XIV. Uczeń posiada świadomość językową (np. podobieństw i różnic między językami).

Kształtowane kompetencje kluczowe

  • kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji,

  • kompetencje w zakresie wielojęzyczności,

  • kompetencje cyfrowe,

  • kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się,

  • kompetencje w zakresie świadomości i ekspresji kulturalnej.

Cele operacyjne – zgodne ze zrewidowaną taksonomią celów Blooma, w tym minimum jeden cel z poziomu 3‑6 sfery kognitywnej, sformułowane w postaci SMART

Uczeń:

  • analizuje wyprawę do Wiednia pod kątem praktycznych informacji;

  • podaje przykłady miejsc w Wiedniu związanych z Mozartem;

  • podsumuje życie Mozarta w Wiedniu w krótkiej notce biograficznej.

Cele motywacyjne:

Uczeń:

  • dostrzega powiązania pomiędzy nauką języka niemieckiego a innymi przedmiotami szkolnymi;

  • wykorzystuje i rozwija kreatywność;

  • uczestniczy w grze/zabawie językowej;

  • wykorzystuje umiejętności z innych przedmiotów szkolnych na lekcji języka niemieckiego.

Strategie uczenia się:

  • tworzenie skojarzeń myślowych, umiejscawianie nowych wyrazów w kontekście;

  • tworzenie asocjacji i kojarzenie pojęć, grupowanie ich w różne kategorie;

  • używanie obrazu i dźwięku;

  • ćwiczenie (pisownia, tworzenie różnych kombinacji zdań, ćwiczenie użycia i rozumienia języka obcego w naturalnych kontekstach: czytając wpisy na blogu podróżniczym oraz pisząc kartkę pocztową);

  • rozumienie informacji, czytanie tekstu tylko dla jego ogólnego zrozumienia, czytanie w celu znalezienia określonych szczegółów;

  • odgadywanie znaczenia tekstów słuchanych i czytanych (używanie wskazówek językowych - niektórych znanych słów, zwrotów z języka polskiego bądź obcego);

  • wykorzystywanie wskazówek niejęzykowych (wiedza ogólna itp.);

  • centralizowanie procesu uczenia (utrwalanie i łączenie nowych informacji z już znanymi);

  • współpraca z innymi osobami (współpraca z kolegami na tym samym poziomie oraz z zaawansowanymi użytkownikami języka niemieckiego).

Metody/techniki nauczania:

  • podejście komunikacyjne,

  • podająca – wyjaśnianie,

  • praktyczna – gry dydaktyczne, burza mózgów, Think‑Pair‑Share, LdL,

  • kognitywna – udzielanie objaśnień (wskazówek) i komentarzy,

  • programowana – z użyciem komputera, techniki multimedialne.

Formy zajęć:

  • praca indywidualna,

  • plenum,

  • praca w grupie,

  • praca w parach.

Środki dydaktyczne:

  • komputer (np. laptop) z podłączeniem do Internetu,

  • słowniczek,

  • tekst źródłowy,

  • multimedium (mapa interaktywna),

  • zestaw ćwiczeń interaktywnych,

  • plakaty przygotowane przez uczniów,

  • wydrukowane pytania do quizu.

Przebieg lekcji:

a) Faza wprowadzająca

  • Na lekcji poprzedzającej nauczyciel poleca uczniom przygotowanie w domu plakatu/rysunku przedstawiającego konkretne wydarzenie z życia Wolfganga Amadeusza Mozarta wraz z podaniem, o jakie wydarzenie chodzi.

  • Przed rozpoczęciem lekcji nauczyciel wiesza na tablicy przygotowane plakaty i prosi uczniów o podanie wydarzenia, które przedstawiają ich prace. W ten sposób uczniowie uzyskują informacje na temat Mozarta. Nauczyciel wspiera uczniów, koryguje ewentualne błędy, uzupełnia i wyjaśnia niektóre informacje lub prosi autorów o wyjaśnienie.

  • Nauczyciel zachęca uczniów do przeczytania wprowadzenia na temat klasyków wiedeńskich, do których zaliczał się Mozart. Uczniowie wypowiadają się na temat  innych ciekawostek z ich życia i twórczości. Jeżeli uczniowie nie posiadają wiedzy na ten temat, nauczyciel przytacza 2–3 ciekawostki.

b) Faza realizacyjna

  • Nauczyciel dzieli tekst z sekcji Przeczytaj na dwa fragmenty A i B. Jedna połowa uczniów otrzymuje tekst A, a druga – B. Każdy uczeń indywidualnie zapoznaje się w określonym przez nauczyciela czasie z tekstem, streszcza go i przygotowuje się do przekazania informacji innemu uczniowi. Po wyznaczonym czasie uczniowie ustawiają się naprzeciw siebie w dwóch rzędach: w jednym rzędzie uczniowie, którzy zapoznawali się z tekstem A, w drugim uczniowie, którzy zapoznawali się z tekstem B. Na sygnał nauczyciela osoby z rzędu A streszczają partnerom z naprzeciwka swój tekst w 90 sekund. Po 90 sekundach, na sygnał nauczyciela, pierwsza osoba z rzędu A wędruje na jego koniec, a pozostałe przesuwają się o jedno miejsce. Nauczyciel ponownie daje sygnał i osoby z rzędu A streszczają swój tekst nowemu partnerowi z rzędu B w 60 sekund. Następnie pierwsza osoba z rzędu A wędruje na jego koniec, a pozostałe przesuwają się o jedno miejsce. Nauczyciel ponownie daje sygnał i osoba z rzędu A streszcza swój tekst nowemu partnerowi z rzędu B w 30 sekund. Identycznie postępujemy z tekstem B: jest najpierw streszczany w 90, potem w 60, na koniec w 30 sekund, z zachowaniem reguły zmiany partnera. Gdy oba teksty zostaną streszczone, nauczyciel zadaje grupie A pytania o tekst B i odwrotnie. W ten sposób sprawdza zapamiętanie informacji oraz skuteczność ich przekazania.

  • Materiał z multimedium – mapa interaktywna doskonale nadaje się do wykorzystania metody LdL (nauka poprzez nauczanie) – należy wyznaczyć ucznia/uczniów, którzy przejmą za nauczyciela fragment/fragmenty lekcji i je poprowadzą. Trzeba pamiętać, aby wcześniej omówić z danym uczniem/danymi uczniami metody i formy pracy związane z prowadzonym przez niego/nich fragmentem lekcji. Wybrani uczniowie prezentują mapę interaktywną, wyjaśniają nieznane zwroty, pojęcia. Mogą również przygotować dodatkowo galerię zdjęć. Przygotowują pytania lub quiz do mapy interaktywnej. Następnie inicjują krótką dyskusję na temat Wiednia, proszą uczniów, by podzielili się swoimi doświadczeniami w tym temacie, czy odwiedzili Wiedeń, czy znają miasto z opowiadań innych osób, czy zwiedzili Wiedeń śladami Mozarta.

  • Uczniowie wykonują polecenia do multimedium (mapa interaktywna). W tym momencie nauczyciel może wykorzystać w pracy z uczniami metodę Think‑Pair‑Share, która polega na trzech głównych krokach:

    1.      pomyśl (pracuj sam, przeczytaj, zrozum, zrób notatki);

    2.     skonfrontuj swoją wiedzę i podziel się nią, pracując w parze (uczniowie udzielają sobie nawzajem informacji zwrotnej dotyczącej rozwiązanych zadań, dopytują w razie wątpliwości);

    3.     przedstaw wyniki swojej pracy na forum (uczniowie omawiają rozwiązania zadań).

c) Faza podsumowująca

  • Uczniowie piszą krótki tekst – kartkę pocztową z Wiednia, którą odczytują na forum klasy. Nauczyciel przekazuje uczniom informację, że propozycje dotyczące treści do zawarcia na kartce pocztowej znajdują się we wskazówce do Aufgabe 7.

  • W ramach podsumowania można zaproponować uczniom quiz na temat Wiednia i Mozarta. Należy przed lekcją przygotować kartki ze zdaniami do uzupełnienia. Klasę należy podzielić na maksymalnie 4 grupy. Nauczyciel z pojemnikiem z zadaniami podchodzi do poszczególnych grup, przedstawiciele grupy losują zadanie i po krótkiej naradzie grupa udziela odpowiedzi. Pozostałe grupy również naradzają się w tym czasie i mogą udzielić odpowiedzi, jeżeli dana grupa nie odpowie lub udzieli błędnej odpowiedzi. Nauczyciel ustala reguły dotyczące czasu przeznaczonego na odpowiedź oraz osób odpowiadających (dobrze, żeby nie była to ciągle ta sama osoba). Zwycięża grupa, która ma najwięcej poprawnych odpowiedzi. Nauczyciel nagradza uczniów tej grupy. Przykładowe zdania do uzupełnienia:

  1. Das Haus der Musik ist ein …

  2. Mozart ist im Alter von … Jahren gestorben.

  3. Die kaiserliche Residenz in Wien heißt …

  4. Mozart ist in … geboren.

  5. Die Grabstätte von Mozart befindet sich auf dem …

  6. Im Mozarthaus schrieb der Komponist die Oper „...”.

  7. Der bekannte Kaffee in Wien heißt …

  8. In der Domgasse lebte Mozart … Jahre lang.

  9. Mozart und seine Frau hatten … Kinder.

  10. Die Frau von Mozart hieß …

  11. Mozart schrieb … Oper.

  12. Der Dom in Wien heißt der …

  13. Das Wiener Schnitzel soll man aus … zubereiten.

  14. Die Pralinen, die man oft als Geschenk kauft, heißen …

  15. Zu den drei Wiener Klassikern gehören: …

  16. Mozart heiratete im Jahre ...

  17. Er … den Opernwettkampf mit Antonio Salieri.

  18. Das erste Konzert im Schloss Schönbrunn spielte Mozart mit …

Praca domowa

Uczniowie wykonują w domu Aufgabe 8 – tworzą krótką notkę biograficzną Mozarta na podstawie informacji z lekcji.

Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania mapy interaktywnej

  • Przed lekcją: powtórzenie znanego słownictwa, przypomnienie informacji o Wiedniu i Mozarcie. Uczniowie przygotowują galerię zdjęć do tematu wraz z opisem miejsc oraz ważnymi informacjami.

  • W trakcie lekcji: odwołanie się do wiedzy posiadanej i połączenie jej z nową wiedzą (np. podczas lekcji dotyczącej podróży po Austrii, zwiedzania stolic państw niemieckojęzycznych czy też lekcji poświęconej geniuszom muzycznym pochodzącym z obszaru niemieckojęzycznego). Uczniowie w grupach przygotowują plan wycieczki do Wiednia, podczas której zwiedzą miejsca związane z wiedeńskimi kompozytorami. Plany wycieczek prezentują na forum klasy.

  • Po lekcji: wykorzystanie do powtórzenia słownictwa z danego zakresu. Uczniowie przygotowują quiz online na temat Mozarta.