Dla nauczyciela
Autor: Katarzyna Lewandowska
Przedmiot: Język polski
Temat: Postulaty modernistów dotyczące kultury, sztuki i życia społecznego
Grupa docelowa:
III etap edukacyjny, liceum ogólnokształcące, technikum, zakres podstawowy
Podstawa programowa:
Kształtowane kompetencje kluczowe:
kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji;
kompetencje w zakresie wielojęzyczności;
kompetencje cyfrowe;
kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;
kompetencje obywatelskie;
kompetencje w zakresie świadomości i ekspresji kulturalnej.
Cele operacyjne. Uczeń:
porównuje młodopolskie i pozytywistyczne postulaty dotyczące roli sztuki,
charakteryzuje modernistyczny sposób rozumienia wartości sztuki dla życia społecznego,
wyjaśnia znaczenie hasła „sztuka dla sztuki”,
wskazuje młodopolski utwór, który realizuje postulat „sztuka dla sztuki”, uzasadniając swój wybór.
Metody i techniki nauczania:
ćwiczeń przedmiotowych;
z użyciem komputera;
podająca.
Formy pracy:
praca indywidualna;
praca w parach;
praca w grupach;
praca całego zespołu klasowego.
Środki dydaktyczne:
komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do internetu;
zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;
tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda.
Przebieg lekcji
Faza wprowadzająca:
Wyświetlenie na tablicy treści zawartych w sekcji „Wprowadzenie”. Przybliżenie przez nauczyciela tematu i celów lekcji. Określenie wiążących dla uczniów kryteriów sukcesu.
Rozmowa kierowana. Nauczyciel pyta uczniów, jakie znają nurty w sztuce, czy wiedzą, jakie hasła głosili (lub głoszą) ich przedstawiciele, czy znają jakieś manifesty artystyczne. Krótka rozmowa na temat „programowości” w sztuce.
Faza realizacyjna:
Praca w parach. Uczniowie tworzą definicję manifestu artystycznego. Pracują, wykorzystując np. taki klucz pytań podanych przez nauczyciela: W jakim celu pisze się manifesty artystyczne? Komu są potrzebne? Kto jest ich odbiorcą? Jakie informacje powinny zawierać? Jaką mogą przybrać formę? Po wyznaczonym czasie wskazane osoby prezentują efekty pracy swoich zespołów. Wspólne omówienie propozycji uczniów i porównanie ich propozycji z definicją manifestu ze Słownika terminów literackich. Zapisanie wniosków w formie notatki – jeśli trzeba, z uzupełnieniem na podstawie słownika.
Praca z tekstem. Uczniowie indywidualnie zapoznają się się z treścią e‑materiału (zakładki Przeczytaj i Prezentacja multimedialna). Następnie sprawdzają, czy teksty programowe modernistów spełniają warunki manifestu ustalone przez uczniów. Później, w grupach, opracowują nowe manifesty, tym razem formułując postulaty antymodernistyczne. Po wyznaczonym czasie liderzy grup odczytują swoje propozycje. Po każdej prezentacji następuje jej omówienie.
Nauczyciel poleca uczniom, by wykonali indywidualnie ćw. 1‑4 z sekcji Sprawdź się. Po upływie wyznaczonego czasu wskazane osoby przedstawiają odpowiedzi do ćwiczeń, a nauczyciel weryfikuje ich poprawność.
Faza podsumowująca:
Na koniec zajęć nauczyciel prosi wybranych uczniów o rozwinięcie zdania: Na dzisiejszych zajęciach dowiedziałem się…, nauczyłem się... Nauczyciel zadaje uczniom pytania podsumowujące, np.
– Co oznaczało hasło „sztuka dla sztuki”?
– Jakie konsekwencje hasło „sztuka dla sztuki” mogło mieć dla kultury i społeczeństwa?Na zakończenie nauczyciel dokonuje oceny pracy wylosowanej grupy. Prosi o samoocenę uczniów dotyczącą współpracy w zespole oraz wykonanego zadania. Dokonuje oceny pracy wybranych uczniów.
Praca domowa:
Młodopolanie chcieli przywrócić sztuce jej należną pozycję w społeczeństwie. Sformułuj krótką odpowiedź na pytanie, w których wcześniejszych epokach zajmowała ona – według ich kryteriów – właściwe miejsce?
Materiały pomocnicze:
Przygotowanie ucznia do odbioru różnych tekstów kultury, pod red. Anny Janus‑Sitarz, Kraków.
Andrzej Z. Makowiecki, Wokół modernizmu, Warszawa 1985.
Kazimierz Wyka, Modernizm polski, Warszawa 1959.
Wskazówki metodyczne
Uczniowie mogą wykorzystać multimedium „Prezentacja multimedialna” do przygotowania się do lekcji powtórkowej.