Dla nauczyciela
SCENARIUSZ LEKCJI
Imię i nazwisko autora: Ewa Malinowska
Przedmiot: geografia
Temat zajęć: Problemy związane z upowszechnianiem się roślin uprawnych zmodyfikowanych genetycznie - Czy należy się bać GMO?
Grupa docelowa: III etap edukacyjny, liceum i technikum, zakres rozszerzony
PODSTAWA PROGRAMOWA
Cele kształcenia - wymagania ogólne
I. Wiedza geograficzna.
Rozumienie specjalistycznych pojęć i posługiwanie się terminami geograficznymi.
Identyfikowanie sieci powiązań przyrodniczych, społecznych, kulturowych, gospodarczych i politycznych w przestrzeni geograficznej.
II. Umiejętności i stosowanie wiedzy w praktyce.
Formułowanie twierdzeń o prawidłowościach dotyczących funkcjonowania środowiska przyrodniczego i społeczno‑gospodarczego oraz wzajemnych zależności w systemie przyroda - człowiek - gospodarka.
Stawianie pytań, formułowanie i weryfikacja hipotez oraz proponowanie rozwiązań problemów dotyczących środowiska geograficznego.
Waloryzowanie zjawisk i procesów przyrodniczych oraz wartościowanie zachowań i działalności człowieka w środowisku geograficznym.
III. Kształtowanie postaw.
Docenianie znaczenia dóbr kultury i zasobów przyrody w życiu człowieka, rozumienie konieczności racjonalnego ich użytkowania i ochrony.
Rozwijanie poczucia odpowiedzialności za stan i jakość środowiska geograficznego, kształtowanie ładu przestrzennego oraz przyszły rozwój społcczno‑kulturowy i gospodarczy własnego regionu, Polski i świata.
Treści nauczania:
X. Zróżnicowanie gospodarki rolnej: typy rolnictwa i główne regiony rolnicze na świecie, rolnictwo uprzemysłowione a rolnictwo ekologiczne, uprawy roślin modyfikowanych genetycznie. Uczeń: 3) identyfikuje problemy związane z upowszechnianiem się roślin uprawnych modyfikowanych genetycznie i wyjaśnia rozmieszczenie obszarów ich upraw; 4) dostrzega dylematy związane z wykorzystaniem roślin modyfikowanych genetycznie.
Kształtowane kompetencje kluczowe
kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji,
kompetencje matematyczne oraz kompetencje w zakresie nauk przyrodniczych, technologii i inżynierii,
kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się.
Cele operacyjne
Uczeń:
dowiaduje się, na czym polega modyfikacja genetyczna organizmów,
poznaje szanse i zagrożenia związane z modyfikacją genetyczną organizmów (w świetle dzisiejszej wiedzy),
ocenia, jakie skutki dla środowiska, człowieka i gospodarki ma wprowadzanie organizmów transgenicznych.
Strategie nauczania: asocjacyjna, badawcza (problemowa)
Metody i techniki nauczania: blended learning, IBSE, flipped classroom
Formy zajęć: praca w grupach
Środki dydaktyczne: e‑materiał, komputer, projektor multimedialny, tablety, zeszyt przedmiotowy
Materiały pomocnicze
Niemirowicz‑Szczytt Katarzyna (red.), GMO w świetle najnowszych badań, Wydawnictwo SGGW, Warszawa 2012.
PRZEBIEG LEKCJI
Przed lekcją uczniowie powinni zapoznać się z e‑materiałem (tekstem i filmem) oraz innymi źródłami w celu zebrania szerokiego zestawu informacji dotyczących organizmów modyfikowanych genetycznie (GMO) i skutków ich stosowania.
Faza wprowadzająca
Przedstawienie celów lekcji.
Wprowadzenie w temat lekcji poprzez omówienie/przypomnienie, czym są organizmy modyfikowane genetycznie; nauczyciel sprawdza samodzielnie przyswojoną przez uczniów wiedzę poprzez zadawanie pytań.
Faza realizacyjna
Omówienie zasad wykonania zadania; zadaniem uczniów jest przeprowadzenie debaty (wg uproszczonych zasad debaty oksfordzkiej) dotyczącej problemów związanych ze stosowaniem GMO.
Podział uczniów na grupy (liczebność określa nauczyciel).
Kilkuminutowa praca w grupach nad uzupełnieniem zawartej w e‑materiale mapy myśli (jej prawej strony); po zakończeniu pracy każda grupa deklaruje się jako zwolennik lub przeciwnik GMO; z każdej grupy wyłaniana jest jedna osoba do uczestnictwa w debacie.
Przedstawienie przez nauczyciela zasad organizacji debaty:
kilkoro uczniów uczestniczy bezpośrednio w debacie, dzieląc się na zwolenników i przeciwników dyskutowanej tezy – „Czy należy bać się GMO?”,
dwie grupy siadają przy stołach ustawionych po obu stronach sali lekcyjnej, pozostali uczniowie zajmują miejsca w ławkach,
debatą kieruje nauczyciel, udzielając głosu na przemian poszczególnym stronom i podsumowując wystąpienia,
każda runda wypowiedzi zwolenników i przeciwników dyskutowanego problemu trwa 2‑3 minuty,
pozostali uczniowie głosują po każdej rundzie, np. przesiadając się na odpowiednią stronę sali lekcyjnej.
Proponowane tematy debaty:
czy modyfikacja genetyczna organizmów jest potrzebna?
czy stosowanie GMO stwarza zagrożenie dla środowiska/człowieka/ gospodarki?
czy stosowanie GMO przynosi korzyści dla środowiska/człowieka/ gospodarki?
czy konieczna jest ścisła kontrola nad stosowaniem GMO?
Podsumowanie wyników debaty przez nauczyciela w interakcji z uczniami.
Sporządzenie notatki w zeszycie zawierającej syntetyczne podsumowanie przeprowadzonej dyskusji.
Faza podsumowująca
Podsumowanie i utrwalenie nowej wiedzy poprzez zadawanie pytań przez nauczyciela i udzielanie odpowiedzi przez uczniów.
Ocena aktywności i przypomnienie celów zajęć.
Praca domowa
Praca pisemna: przygotuj analizę SWOT dotyczącą stosowania GMO – uwzględnij jej mocne i słabe strony oraz szanse i zagrożenia w kontekście środowiska przyrodniczego, człowieka i gospodarki.
Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania danego multimedium
Dane i grafiki zawarte w e‑materiale mogą być wykorzystane podczas innych, zróżnicowanych tematycznie lekcji dotyczących zagadnień związanych z rolnictwem i ochroną środowiska. Opinie wyrażone podczas lekcji mogą zainspirować ucznia do własnych przemyśleń na temat zagrożeń dla współczesnego rolnictwa, jakości produkowanej żywności lub zakresu ingerencji człowieka w środowisko przyrodnicze.