Autor: Dawid Tarczyński

Przedmiot: Wiedza o społeczeństwie

Temat: Społeczeństwo obywatelskie – przykład praktyczny z kraju o długich tradycjach demokratycznych

Grupa docelowa: III etap edukacyjny, liceum, technikum, zakres rozszerzony

Podstawa programowa:

Zakres rozszerzony

VI. Społeczeństwo obywatelskie i kultura polityczna.

Uczeń:

1) przedstawia idee społeczeństwa obywatelskiego i charakteryzuje jego rozwój w XX‑wiecznym państwie polskim.

Kształtowane kompetencje kluczowe:

• kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji;

• kompetencje cyfrowe;

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;

• kompetencje obywatelskie.

Cele operacyjne:

Uczeń:

• charakteryzuje pojęcie społeczeństwa obywatelskiego i jego idee;

• analizuje elementy kluczowe społeczeństwa obywatelskiego;

• klasyfikuje przejawy społeczeństwa obywatelskiego i poziomy aktywności obywateli;

• porównuje funkcjonowanie społeczeństwa obywatelskiego w Polsce i USA.

Strategie nauczania:

• konstruktywizm;

• konektywizm.

Metody i techniki nauczania:

• dyskusja;

• burza mózgów;

• rozmowa nauczająca z wykorzystaniem multimedium.

Formy zajęć:

• praca indywidualna;

• praca w grupach;

• praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne:

• komputery z głośnikami i dostępem do internetu, słuchawki;

• zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;

• tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda.

Przebieg zajęć:

Faza wstępna

1. Uczniowie odpowiadają na pytania:

• czym jest w ich rozumieniu społeczeństwo obywatelskie;

• czy wiedzą, w jakich formach przejawia się funkcjonowanie społeczeństwa obywatelskiego.

Odpowiedzi są zapisywane na tablicy przez wybraną osobę.

2. Przedstawienie tematu i celów zajęć.

Faza realizacyjna

1. Wprowadzenie nauczyciela – omówienie:

• pojęcia społeczeństwa obywatelskiego;

• elementów kluczowych społeczeństwa obywatelskiego (kapitału społecznego i zaufania społecznego), jego przejawów i poziomu aktywności obywateli;

• funkcjonowania społeczeństwa obywatelskiego w Polsce i USA.

2. Praca z filmem. Po zapoznaniu się z materiałem wykonanie ćwiczenia 1 dołączonego do filmu – przedstawienie opinii uczniów.

3. Dyskusja na temat roli organizacji pozarządowych dla samorealizacji jednostek. Chętne/wybrane osoby przedstawiają wnioski.

4. Podział na cztery grupy. Zadaniem każdej z nich jest sporządzenie notatki z lekcji zawierającej najważniejsze informacje dotyczące:

• gr. I – społeczeństwa obywatelskiego, elementów kluczowych społeczeństwa obywatelskiego, jego przejawów i poziomu aktywności obywateli;

• gr. II – społeczeństwa obywatelskiego w Polsce;

• gr. III – społeczeństwa obywatelskiego i demokracji w USA;

• gr. IV – społeczeństwa obywatelskiego w Szwajcarii i czynników warunkujących jego powstanie.

5. Grupy prezentują swoje notatki, reszta klasy notuje je w postaci map myśli.

Faza podsumowująca

1.  Rozwiązanie gry interaktywnej.

2. Uczniowie w parach rozwiązują ćwiczenia 5–8 z sekcji „Sprawdź się”.

Praca domowa:

Wykonanie pozostałych ćwiczeń z modułu „Sprawdź się”.

Materiały pomocnicze:

Kazimierz Dziubka, Społeczeństwo obywatelskie: wybrane aspekty, ewolucja pojęcia [w:] Studia z teorii polityki, t. II, red. A. Jabłoński, L. Sobkowiak, Wrocław 2000.

Konstytucja Stanów Zjednoczonych Ameryki uchwalona 17.09.1787, tłum. Andrzej Pułło, libr.sejm.gov.pl.

Katarzyna Sierocińska, Kapitał społeczny. Definiowanie, pomiar i typy, „Studia ekonomiczne” nr 1 (LXVIII) 2011.

Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania multimedium:

Film i gra interaktywna mogą być wykorzystane do lekcji powtórzeniowej lub jako materiał do przygotowania prezentacji multimedialnej o społeczeństwie obywatelskim.