Autor: Anna Juwan

Temat: Czynniki endogenne wpływające na kiełkowanie nasion

Grupa docelowa: uczniowie III etapu edukacyjnego – kształcenie w zakresie rozszerzonym

Podstawa programowa:

Kształtowane kompetencje kluczowe:

• kompetencje cyfrowe;

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;

• kompetencje matematyczne oraz kompetencje w zakresie nauk przyrodniczych, technologii i inżynierii.

Cele operacyjne (językiem ucznia):

• Zdefiniujesz pojęcie kiełkowania.

• Wyjaśnisz, w jaki sposób fitohormony regulują proces kiełkowania nasion.

• Porównasz wpływ giberelin i kwasu abscysynowego na syntezę alfa‑amylazy w kiełkującym nasionie.

Strategie nauczania:

• konstruktywizm;

• konektywizm.

Metody i techniki nauczania:

• z użyciem komputera;

• ćwiczenia interaktywne;

• ćwiczenia laboratoryjne;

• praca z filmem;

• gwiazda pytań.

Formy pracy:

• praca indywidualna;

• praca w grupach;

• praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne:

• komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do internetu;

• zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;

• tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda;

• telefony z dostępem do internetu.

Przed lekcją:

1. Przygotowanie do zajęć. Nauczyciel loguje się na platformie i udostępnia uczniom e‑materiał „Czynniki endogenne wpływające na kiełkowanie nasion”. Prosi uczestników zajęć o zapoznanie się z tekstem w sekcji „Przeczytaj”, a następnie rozwiązanie ćwiczenia nr 1 zawartego w sekcji „Sprawdź się”.

Przebieg lekcji

Faza wstępna:

1. Nauczyciel wraz z uczniami formułuje cele lekcji i ustala kryteria sukcesu.

2. Nauczyciel wyświetla film zawarty w sekcji „Przeczytaj” (pokazujący ok. 10 dni kiełkowania nasion fasoli złotej) i prosi uczniów o wyjaśnienie pojęcia kiełkowania oraz omówienie ukazanych procesów.

Faza realizacyjna:

1. Gwiazda pytań. Nauczyciel dzieli klasę na trzy grupy. Każdy zespół otrzymuje arkusz papieru A3 z ilustracją gwiazdy. Zadaniem uczniów jest umieszczenie na ramionach gwiazdy pięciu pytań dotyczących tematu lekcji. Każdy zespół po napisaniu pytań przekazuje gwiazdę innej grupie, zgodnie z kierunkiem wskazówek zegara. Teraz zadaniem uczniów jest udzielenie odpowiedzi na zadane pytania na podstawie wiadomości znajdujących się w e‑materiale.
   Uczniowie swoje odpowiedzi zapisują na otrzymanym arkuszu papieru A3. Po upływie wyznaczonego czasu grupy prezentują swoje gwiazdy. Nauczyciel w razie potrzeby uzupełnia informacje, wyjaśnia wątpliwości.

2. Praca z multimedium („Wirtualne laboratorium (WL‑S)”). Nauczyciel informuje uczniów, że w wirtualnym laboratorium przeprowadzą badanie dotyczące czynników endogennych wpływających na kiełkowanie roślin. Uczniowie przeprowadzają doświadczenie zgodnie z instrukcją zamieszczoną w sekcji „Wirtualne laboratorium (WL‑S)”. Następnie wykonują polecenia odnoszące się do multimedium.

3. Utrwalenie wiedzy i umiejętności. Uczniowie samodzielnie wykonują ćwiczenie nr 6 (odnoszące się do tekstu źródłowego dotyczącego aktywności reduktazy azotanowej w nasionach) oraz ćwiczenie nr 7 (polegające na analizie tekstu źródłowego i zaproponowaniu potencjalnego zastosowania w gospodarce człowieka wyników uzyskanych w opisanym doświadczeniu) z sekcji „Sprawdź się”. Następnie w 4‑osobowych grupach omawiają prawidłowe rozwiązanie. Po upływie wyznaczonego czasu wskazany przez nauczyciela przedstawiciel grupy prezentuje odpowiedź wraz z jej uzasadnieniem. Klasa ustosunkowuje się do niej. Nauczyciel udziela uczniom informacji zwrotnej.

4. Następne ćwiczenie (nr 8 – w którym uczniowie mają za zadanie wyjaśnić, dlaczego produkcja kwasu abscysynowego przez liścienie nasion, choć zapobiega ich kiełkowaniu, jest niezwykle istotna dla roślin), wyświetlone przez nauczyciela na tablicy, uczniowie rozwiązują w grupach 4‑osobowych. Po jego wykonaniu i uzgodnieniu przez każdą grupę wspólnego wyboru następuje omówienie rezultatów na forum klasy.

Faza podsumowująca:

1. Nauczyciel prosi uczniów o rozwinięcie zdań: „Dziś nauczyłem/nauczyłam się…”, „Zrozumiałem/zrozumiałam, że…”, „Zaskoczyło mnie…”, „Dowiedziałem/dowiedziałam się...”.

2. Nauczyciel wyświetla treści zawarte w sekcji „Wprowadzenie” i na ich podstawie dokonuje podsumowania najważniejszych informacji przedstawionych na lekcji. Wyjaśnia także wątpliwości uczniów.

Praca domowa:

1. Wykonaj ćwiczenia od 2 do 5 z sekcji „Sprawdź się”.

Materiały pomocnicze:

• Jane B. Reece i in., „Biologia Campbella”, tłum. K. Stobrawa i in., Dom Wydawniczy REBIS, Poznań 2021.

• „Encyklopedia szkolna. Biologia”, red. Marta Stęplewska, Robert Mitoraj, Wydawnictwo Zielona Sowa, Kraków 2006.

Dodatkowe wskazówki metodyczne:

• Treści w sekcji „Wirtualne laboratorium (WL‑I)” można wykorzystać na lekcji jako podsumowanie i utrwalenie wiedzy uczniów.