Autor: Agnieszka Pieszalska

Przedmiot: biologia

Temat: Budowa układu nerwowego wegetatywnego

Grupa docelowa:

uczniowie III etapu edukacyjnego – kształcenie w zakresie podstawowym i rozszerzonym

Podstawa programowa:

Kształtowane kompetencje kluczowe:

• kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji;

• kompetencje matematyczne oraz kompetencje w zakresie nauk przyrodniczych, technologii i inżynierii;

• i inżynierii;

• kompetencje cyfrowe;

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się.

Cele operacyjne:

Uczeń:

• omawia budowę wegetatywnego układu nerwowego;

• porównuje budowę układu współczulnego i przywspółczulnego;

• przedstawia rolę autonomicznego układu nerwowego w utrzymaniu homeostazy.

Strategie nauczania:

• konstruktywizm;

• kolektywizm.

Metody i techniki nauczania:

• rozmowa kierowana;

• analiza tekstu źródłowego;

• analiza grafiki interaktywnej;

• graffiti;

• metoda kosza i walizki;

• ćwiczenia interaktywne.

Formy pracy:

• praca indywidualna;

• praca w grupach;

• praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne:

• komputery z dostępem do internetu;

• zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;

• cztery arkusze papieru A1, flamastry;

• wydruki kartek z rysunkami kosza i walizki (zob. materiały pomocnicze).

Przebieg zajęć

Faza wstępna:

1. Uczniowie zapoznają się z tekstem zamieszczonym we wprowadzeniu. Nauczyciel zadaje pytania:

   • Czy czynności kontrolowane przez układ autonomiczny są zależne od naszej woli?

   • Jaką funkcję pełni wegetatywny układ nerwowy?

2. Nauczyciel omawia cele lekcji oraz jej przebieg.

Faza realizacyjna:

1. Uczniowie zapoznają się z e‑materiałem w sekcji „Przeczytaj”, zwracając szczególną uwagę na rolę układów oraz ich umiejscowienie.

2. Nauczyciel wyświetla grafikę interaktywną i wspólnie z uczniami dokonuje jej analizy. Prosi podopiecznych, by porównali neurony przedzwojowe układów współczulnego i przywspółczulnego, zwracając uwagę na ich budowę, długość oraz wydzielany przez zakończenia neuronów mediator chemiczny.

3. Uczniowie, pracując w parach, formułują wyjaśnienie, dlaczego aksony neuronów przedzwojowych układu współczulnego są krótsze od neuronów układu przywspółczulnego. Następnie ochotnicy przedstawiają swoje wyjaśnienia na forum klasy, a nauczyciel ocenia ich poprawność.

4. Nauczyciel dzieli uczniów na cztery grupy. Każdy zespół otrzymuje arkusz papieru A1 i flamastry. Zadaniem uczniów jest wykonanie plakatu w technice graffiti na temat wegetatywnego układu nerwowego.

5. Po upływie wyznaczonego czasu każdy zespół przekazuje swoje plakaty następnej grupie, która uzupełnia brakujące informacje. Plakaty przekazywane są od grupy do grupy zgodnie ze wskazówkami zegara.

6. Uczniowie wieszają swoje plakaty w widocznym miejscu. Nauczyciel w razie potrzeby uzupełnia informacje i podsumowuje pracę grup.

7. Uczniowie, pracując w parach, wykonują ćwiczenia interaktywne od 6 do 8. Nauczyciel monitoruje pracę uczniów, wyjaśnia wątpliwości.

Faza podsumowująca:

1. Nauczyciel podsumowuje najważniejsze informacje dot. budowy wegetatywnego układu nerwowego, podkreślając jego rolę w utrzymaniu homeostazy.

2. Praca w grupach. Każdy zespół otrzymuje kartki z rysunkami kosza i walizki oraz stwierdzeniami związanymi z tematem lekcji. Zadaniem uczniów jest ocena prawdziwości każdego z tych stwierdzeń i wskazanie ich miejsca: prawdziwe powinny trafić do walizki, fałszywe – do kosza.

Praca domowa:

Wykonaj ćwiczenia interaktywne od 1 do 5.

Materiał dodatkowy

Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania grafiki interaktywnej:

Grafika interaktywna może być także wykorzystana na lekcji poświęconej antagonizmowi części współczulnej i przywspółczulnej wegetatywnego układu nerwowego.