Dla nauczyciela
SCENARIUSZ LEKCJI
Imię i nazwisko autora: Anna Ruszczyk
Przedmiot: geografia
Temat zajęć: Rozpoznawanie typów skał
Grupa docelowa: III etap edukacyjny, liceum/technikum, zakres podstawowy/rozszerzony, klasa I
PODSTAWA PROGRAMOWA
Zakres podstawowy:
V. Litosfera: związek budowy wnętrza Ziemi z tektoniką płyt litosfery, procesy wewnętrzne i zewnętrzne kształtujące powierzchnię Ziemi i ich skutki, skały.
Uczeń:
4) rozpoznaje wybrane rodzaje skał oraz przedstawia ich gospodarcze zastosowanie.
Zakres rozszerzony:
V. Dynamika procesów geologicznych i geomorfologicznych: najważniejsze wydarzenia w dziejach Ziemi, minerały, geneza i wykorzystanie skał, procesy rzeźbotwórcze i ich efekty (wietrzenie, erozja, transport, akumulacja, ruchy masowe), odkrywka geologiczna.
Uczeń:
3) wyróżnia główne minerały skałotwórcze, klasyfikuje skały, przedstawia genezę skał magmowych, osadowych i przeobrażonych; 4) podczas lekcji w terenie rozpoznaje rodzaje skał występujące na powierzchni oraz wykorzystywanych w budownictwie w najbliższej okolicy.
Kształtowane kompetencje kluczowe
kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji,
kompetencje matematyczne oraz kompetencje w zakresie nauk przyrodniczych, technologii i inżynierii,
kompetencje cyfrowe,
kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się.
Cele operacyjne
Uczeń:
wyjaśnia, na czym polegają makroskopowe i mikroskopowe metody rozpoznawania skał,
charakteryzuje różne rodzaje skał pod względem ich cech makroskopowych,
rozpoznaje wybrane rodzaje skał na podstawie ich cech makroskopowych.
Strategie nauczania: konstruktywizm, konektywizm
Metody nauczania: pogadanka, mini wykład, dyskusja, mapa mentalna, metody operatywne (praca z grafiką interaktywną, tekstem e‑materiału, ćwiczenia w rozpoznawaniu skał)
Formy zajęć: praca indywidualna, praca w grupach, praca zbiorowa na forum klasy
Środki dydaktyczne: tablica interaktywna/monitor dotykowy/tablety, e‑materiał, okazy skał (wybrane ze szkolnego zestawu skał)
Materiały pomocnicze
M. Książkiewicz – Geologia dynamiczna, Wydawnictwa Geologiczne, Warszawa 1979.
W. Mizerski – Geologia dynamiczna, PWN, Warszawa 2006.
PRZEBIEG LEKCJI
Faza wprowadzająca
Czynności organizacyjne.
Nauczyciel wprowadza uczniów w tematykę zajęć – przedstawia tabelę Rodzaje skał i ich geneza (e‑materiał).
Uczniowie analizują informacje, podają przykładowe skały w poszczególnych grupach genetycznych.
Nauczyciel przedstawia temat i cele lekcji.
Faza realizacyjna
Krótka informacja od nauczyciela (np. w formie mini wykładu) dotycząca makroskopowych i mikroskopowych metod rozpoznawania skał (przedstawienie makro- i mikrofotografii zawartych w e‑materiale).
Uczniowie zapoznają się z tekstem e‑materiału (rozpoznawanie skał; cechy minerałów i skał).
Nauczyciel dzieli uczniów na grupy. W grupach uczniowie zapoznają się z grafiką interaktywną (e‑materiał – schemat z podziałem skał i ich opisem).
Uczniowie, dyskutując o przedstawionych w tekście i grafice cechach skał, opracowują mapy myśli, które mają być odpowiedzią na polecenia zawarte pod schematem w omawianej grafice.
Prezentacja odpowiedzi uczniów i dyskusja na forum klasy na temat charakterystycznych cech, które pozwalają rozpoznać skały.
Podsumowując dyskusję, nauczyciel przedstawia kilka wybranych okazów skał (ze szkolnego zbioru skał).
Uczniowie analizują cechy przedstawionych skał, określają ich nazwy i grupy genetyczne.
Faza podsumowująca
Nauczyciel wprowadza uczniów do ćwiczeń w e‑materiale – uczniowie indywidualnie wykonują kilka wskazanych przez nauczyciela zadań.
Nauczyciel podsumowuje etapy lekcji, zestawiając je z założonymi celami – ocenia pracę uczniów i ich zaangażowanie.
Uczniowie dzielą się swoimi doświadczeniami – co było łatwe, trudne, ciekawe, w jaki sposób mogą wykorzystać zdobytą wiedzę.
Praca domowa
Wymień nazwy skał, które najczęściej występują w okolicy twojego miejsca zamieszkania. W jaki sposób je rozpoznajesz? W odpowiedzi wykorzystaj grafikę interaktywną zawartą w e‑materiale.
Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania danego multimedium
grafikę interaktywną można wykorzystać także na lekcji powtórzeniowej z działu V z zakresu rozszerzonego.
grafika interaktywna może zostać wykorzystana na lekcjach dotyczących własnego regionu (zakres rozszerzony dział XVI).