Dla nauczyciela
Scenariusz zajęć
Autor: Patrycja Męcik
Przedmiot: chemia
Temat: Czym różni się mieszanina od związku chemicznego?
Grupa docelowa: III etap edukacyjny, liceum, technikum, zakres podstawowy i rozszerzony; uczniowie III etapu edukacyjnego – kształcenie w zakresie podstawowym i rozszerzonym
Podstawa programowa:
Zakres podstawowy
II. Rozumowanie i zastosowanie nabytej wiedzy do rozwiązywania problemów. Uczeń:
1) opisuje właściwości substancji i wyjaśnia przebieg procesów chemicznych;
4) wskazuje na związek między właściwościami substancji a ich budową chemiczną;
Zakres rozszerzony
II. Rozumowanie i zastosowanie nabytej wiedzy do rozwiązywania problemów. Uczeń:
1) opisuje właściwości substancji i wyjaśnia przebieg procesów chemicznych;
4) wskazuje na związek między właściwościami substancji a ich budową chemiczną;
Kształtowane kompetencje kluczowe:
kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji;
kompetencje matematyczne oraz kompetencje w zakresie nauk przyrodniczych, technologii i inżynierii;
kompetencje cyfrowe.
Cele operacyjne:
Uczeń:
definiuje terminy „mieszanina” i „związek chemiczny”;
podaje przykłady mieszanin i związków chemicznych;
sporządza schemat, pozwalający na odróżnienie mieszaniny od związku chemicznego.
Strategie nauczania:
konstruktywizm.
Metody i techniki nauczania:
analiza materiału źródłowego;
dyskusja dydaktyczna.
Formy pracy:
praca indywidualna;
praca w parach;
praca całego zespołu klasowego.
Środki dydaktyczne:
smartfony i tablety z dostępem do Internetu;
słuchawki;
zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;
tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda.
Przebieg zajęć
Faza wstępna:
Zaciekawienie i dyskusja. Nauczyciel podaje dwa przykłady woda i benzyna. Pyta uczniów, czy są w stanie stwierdzić, czy są to związki chemiczne, czy mieszaniny.
Ustalenie celów lekcji. Nauczyciel podaje temat zajęć i wspólnie z uczniami ustala cele.
Rozpoznawanie wiedzy wyjściowej uczniów. Nauczyciel na forum klasy pyta, czym różni się związek chemiczny od mieszaniny. Chętny uczeń udziela odpowiedzi.
Faza realizacyjna:
Nauczyciel inicjuje dyskusję, pokazuje przykłady mieszanin, związków chemicznych oraz pierwiastków (to, co może być dostępne lub łatwe w przygotowaniu) i prosi uczniów o klasyfikację oraz wyjaśnienie, dlaczego dana substancja należy do określonej grupy
Nauczyciel prosi uczniów, aby w dwóch grupach stworzyli mapę myśli, dzięki której możliwe będzie odróżnienie mieszaniny, związku chemicznego oraz pierwiastka. Uczniowie na to zadanie mają 10 minut oraz mogą korzystać z dostępnych źródeł. Po upływie czasu każda z grup prezentuje swoją mapę myśli przed resztą klasy. Następnie uczniowie uzupełniają swoje mapy o brakujące informacje.
Nauczyciel dzieli uczniów na trzy grupy, z czego każda otrzymuje konkretne zadanie do wykonania (zawarte w e‑materiale w dziale sprawdź się). Uczniowie w grupach rozwiązują zadania w podanym czasie. Następnie wytypowana osoba z każdej grupy przedstawia rozwiązanie na forum klasy. Pozostali uczniowie sprawdzają poprawność zadań, zadają pytania do wykonania.
Faza podsumowująca:
Chętni lub wybrani uczniowie podsumowują zajęcia, opowiadają, czego się nauczyli i jakie umiejętności ćwiczyli.
Jako podsumowanie lekcji nauczyciel może wykorzystać zdania do uzupełnienia:
Jak rozumiesz pojęcie...
Czy potrafisz ocenić...
Czego się nauczyłam/łem...
Co sprawiało mi trudność...
Praca domowa:
Nauczyciel prosi uczniów o wykonanie pozostałych ćwiczeń zawartych w e‑materiale oraz dodatkowo prosi uczniów, aby wypisali kilka przykładów mieszanin. Chętni uczniowie mogą przygotować w domu dowolną mieszaninę (z dostępnych w domu materiałów) oraz rozdział tej mieszaniny.
Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania multimedium:
Grafika interaktywna może zostać wykorzystana przez uczniów podczas przygotowywania się do zajęć lub sprawdzianu wiedzy.
Materiały pomocnicze:
Polecenia podsumowujące (nauczyciel przed lekcją zapisuje je na niewielkich kartkach):
Co to jest związek chemiczny?
Czym jest mieszanina i jakie są jej rodzaje?
Podaj różnice między związkiem chemicznym a mieszaniną