SCENARIUSZ LEKCJI

Imię i nazwisko autora: Michał Pranke

Przedmiot: geografia

Temat zajęć: Miasta i ich funkcje

Grupa docelowa: III etap edukacyjny, liceum/technikum, zakres rozszerzony, klasa II

Podstawa programowa

VIII. Zróżnicowanie struktur społecznych i procesów urbanizacyjnych: struktury językowe i wykształcenia, kulturowe postrzeganie przestrzeni, zwartość socjoetniczna, fazy urbanizacji, procesy metropolizacji, typy fizjonomiczne i funkcje miast, formy zespołów miejskich.

Uczeń:

6) identyfikuje funkcje, typy fizjonomiczne miast i formy zespołów miejskich na świecie, wiąże typy fizjonomiczne miast z kręgami cywilizacyjnymi oraz poziomem rozwoju gospodarczego państw.

Kształtowane kompetencje kluczowe:

• kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji,

• kompetencje matematyczne oraz kompetencje w zakresie nauk przyrodniczych, technologii i inżynierii,

• kompetencje cyfrowe,

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się.

Cele operacyjne

Uczeń:

• wymienia i omawia funkcje, jakie mogą pełnić miasta,

• omawia czynniki determinujące funkcje miast,

• wymienia przykłady miast pełniących poszczególne funkcje,

• identyfikuje funkcje miasta, w którym mieszka, bądź największego miasta w regionie.

Strategie nauczania: asocjacyjna

Metody i techniki nauczania: blended learning, IBSE

Forma zajęć: praca indywidualna, praca w grupach, praca całego zespołu klasowego

Środki dydaktyczne: e‑materiał, komputer, projektor multimedialny (lub tablety z dostępem do internetu), zeszyt przedmiotowy, atlasy geograficzne, mapa świata, mapa Polski

Materiały pomocnicze

Baturo W. (red.), Encyklopedia PWN. Fakty i liczby, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2006.

Szymańska D., Geografia osadnictwa, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2019.

Szymańska D., Urbanizacja na świecie, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2007.

PRZEBIEG LEKCJI

Faza wprowadzająca

• Wprowadzenie do tematyki zajęć. Nauczyciel wymienia przykłady miast w Polsce i na świecie, uczniowie określają, z czego te miasta są znane, jakie jest znaczenie tych miast w skali kraju, regionu, świata. Nauczyciel naprowadza uczniów na pojęcie funkcji miast.

• Nauczyciel przedstawia cele lekcji.

Faza realizacyjna

• Korzystając z części „Przeczytaj” e‑materiału oraz własnej wiedzy, uczniowie wymieniają i omawiają funkcje, jakie mogą pełnić miasta. Krótko charakteryzują poszczególne funkcje oraz określają czynniki determinujące funkcje miast. Nauczyciel prosi uczniów o wyjaśnienie, czym jest funkcja dominująca miasta oraz na czym polega sukcesja funkcji miasta.

• Nauczyciel dzieli uczniów na pięć grup. Zadaniem uczniów jest sporządzenie tabeli, w której znajdą się funkcje miast wraz z przykładami ośrodków miejskich pełniących dane funkcje (w regionie, w Polsce, na świecie). Uczniowie mogą korzystać z atlasów geograficznych i dostępnych źródeł informacji. Nauczyciel prosi, aby przykłady były inne niż wymienione w części „Przeczytaj” e‑materiału.

• Przedstawienie rezultatów pracy uczniów, poszczególne grupy wymieniają przykłady miast dla np. dwóch funkcji. Nauczyciel czuwa nad poprawnością wykonania zadania.

• Następnie nauczyciel przedstawia grafikę interaktywną, uczniowie na forum klasy wykonują polecenie zawarte w tej części e‑materiału.

• We wspólnej dyskusji uczniowie określają funkcje miasta, w którym mieszkają lub w którym znajduje się szkoła, a także największego miasta w regionie. Porównanie funkcji omawianego ośrodka z innymi miastami w Polsce (np. ze stolicą, z miastem wojewódzkim, średnim oraz małym miastem w regionie). Uczniowie określają czynniki determinujące poszczególne omawiane funkcje.

Faza podsumowująca

• Uczniowie indywidualnie bądź w grupach wykonują wskazane przez nauczyciela ćwiczenia z sekcji „Sprawdź się”. Nauczyciel czuwa nad przebiegiem pracy uczniów.

• Utrwalenie najważniejszych treści omawianych podczas zajęć.

• Przypomnienie celów lekcji.

• Nauczyciel ocenia pracę uczniów podczas zajęć, biorąc pod uwagę ich zaangażowanie i możliwości.

Praca domowa

• Wybierz kilka przykładów małych, średnich i dużych miast z regionu, w którym mieszkasz, a następnie określ i krótko opisz funkcje, jakie spełniają. Zapisz wnioski.

Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania danego multimedium

Grafika interaktywna może znaleźć zastosowanie podczas lekcji poświęconych innym zagadnieniom związanym z miastami, np. „Fizjonomia miast”, „Występowanie zespołów miejskich na świecie. Typy zespołów miejskich”. Może zostać kontekstowo wykorzystana w trakcie lekcji dotyczącej zalet i wad życia w mieście i na wsi (zakres rozszerzony: XV. 4).