SCENARIUSZ LEKCJI

Imię i nazwisko autorki: Anna Ruszczyk

Przedmiot: geografia

Temat zajęć: Przykłady katastrof ekologicznych

Grupa docelowa: III etap edukacyjny, liceum/technikum, zakres rozszerzony, klasa IV

Podstawa programowa

XVIII. Problemy środowiskowe współczesnego świata: tropikalne cyklony, trąby powietrzne, sztormy, powodzie, tsunami, erozja gleb, wulkanizm, wstrząsy sejsmiczne, powstawanie lejów krasowych, zmiany klimatu, pustynnienie, zmiany zasięgu lodowców, ograniczone zasoby wody na Ziemi, zagrożenia georóżnorodności i bioróżnorodności.

Uczeń:

6) wykorzystuje zdjęcia satelitarne i lotnicze oraz technologie geoinformacyjne do lokalizowania i określania zasięgu katastrof przyrodniczych.

Kształtowane kompetencje kluczowe:

• kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji,

• kompetencje matematyczne oraz kompetencje w zakresie nauk przyrodniczych, technologii i inżynierii,

• kompetencje cyfrowe,

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się.

Cele operacyjne

Uczeń:

• wymienia największe katastrofy ekologiczne na świecie,

• wyjaśnia, czym jest katastrofa ekologiczna,

• wyjaśnia różnice między katastrofą ekologiczną antropogeniczną i nieantropogeniczną.

Strategie nauczania: konstruktywizm, konektywizm

Metody nauczania: pogadanka, dyskusja, drzewo decyzyjne, metody operatywne (analiza tekstu e‑materiału, mapy, praca z filmem edukacyjnym)

Formy zajęć: praca indywidualna, praca w grupach, praca na forum klasy

Środki dydaktyczne: tablica interaktywna/monitor dotykowy/tablety, e‑materiał, mapa fizyczna świata, arkusze papieru (mogą być ze schematem drzewa decyzyjnego)

Materiały pomocnicze

1,7 mld dol na zamknięcie części spraw po katastrofie. BP rozlicza się za Deepwater Horizon, 16.01.2018, Forbes.pl (dostęp 13.08.2020).

Katastrofa ekologiczna w Rosji. Wyciekło 21 tys. ton oleju, 4.06.2020, PolsatNews.pl (dostęp 13.08.2020).

Największe katastrofy ekologiczne na świecie, WlaczOszczedzanie.pl (dostęp 13.08.2020).

Szymborski K., Szymborski S., Wszechocean, Wiedza Powszechna, Warszawa 1981 (od s. 362 – katastrofy tankowców na Bałtyku).

PRZEBIEG LEKCJI

Faza wprowadzająca

• Nauczyciel wprowadza uczniów w tematykę zajęć: z czym kojarzy się uczniom termin katastrofa, a z czym katastrofa ekologiczna? Pogadanka.

• Nauczyciel podaje temat i cele lekcji.

Faza realizacyjna

• Wyjaśnienie terminu katastrofy ekologicznej i podziału na katastrofy antropogeniczne i nieantropogeniczne – wykorzystanie tekstu e‑materiału.

• Nauczyciel przedstawia uczniom film edukacyjny (e‑materiał) – prosi, aby na jego podstawie wypisali przyczyny katastrof ekologicznych i ich współczesne przykłady (z podziałem na antropogeniczne i nieantropogeniczne).

• Po zapoznaniu się z filmem uczniowie przedstawiają przyczyny katastrof na forum klasy, wymieniają ich przykłady.

• Uczniowie dodatkowo wyszukują w tekście e‑materiału przykłady katastrof ekologicznych – miejsca ich wystąpienia wskazują na mapie fizycznej świata; podkreślają różnice między katastrofą ekologiczną antropogeniczną i nieantropogeniczną.

• Dyskusja na temat skutków katastrof ekologicznych.

• Podział uczniów na grupy – ich zadaniem jest opracowanie drzewa decyzyjnego do problemu: czy w celu zmniejszenia liczby katastrof ekologicznych należy ograniczać wykorzystanie środowiska przyrodniczego przez człowieka?

• Uczniowie w grupach szukają możliwych rozwiązań, wypisują negatywne i pozytywne skutki każdego z nich, wyciągają wnioski (podejmują decyzje).

• Po upływie określonego czasu liderzy grup przedstawiają drzewa decyzyjne.

• Po przedstawieniu wszystkich prac następuje dyskusja na forum klasy na temat podjętych przez uczniów decyzji.

Faza podsumowująca

• Utrwalenie materiału przy pomocy ćwiczeń znajdujących się w e‑materiale – uczniowie indywidualnie wykonują wskazane ćwiczenia.

• Nauczyciel podsumowuje realizację założonych celów lekcji – ocenia pracę uczniów i ich zaangażowanie.

• Uczniowie dzielą się swoimi doświadczeniami – co było łatwe, trudne, ciekawe, jakie są możliwości zastosowania zdobytej wiedzy.

Praca domowa

• Korzystając z różnych źródeł informacji, wyjaśnij, czy Bałtykowi grozi katastrofa ekologiczna.

Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania danego multimedium

Film edukacyjny można wykorzystać podczas lekcji dotyczącej konfliktu interesów na linii człowiek – środowisko (zakres podstawowy: XIII. 8). Film edukacyjny można wykorzystać również podczas lekcji powtórzeniowej z działu „Problemy środowiskowe współczesnego świata” (zakres rozszerzony: XVIII.). Może być także wykorzystany przez ucznia do samodzielnej nauki.