Wróć do informacji o e-podręczniku Wydrukuj Pobierz materiał do PDF Pobierz materiał do EPUB Pobierz materiał do MOBI Zaloguj się, aby dodać do ulubionych Zaloguj się, aby skopiować i edytować materiał Zaloguj się, aby udostępnić materiał Zaloguj się, aby dodać całą stronę do teczki
Oceń projekt

Dla nauczyciela

Autor: Anna Grabarczyk

Przedmiot: Język polski

Temat: Jakie były założenia antycznej teorii literatury? Poetyka Arystotelesa

Grupa docelowa:

Szkoła ponadpodstawowa, liceum ogólnokształcące, technikum, zakres podstawowy i rozszerzony

Podstawa programowa:

Zakres podstawowy
Treści nauczania – wymagania szczegółowe
I. Kształcenie literackie i kulturowe.
1. Czytanie utworów literackich. Uczeń:
1) rozumie podstawy periodyzacji literatury, sytuuje utwory literackie w poszczególnych okresach: starożytność, średniowiecze, renesans, barok, oświecenie, romantyzm, pozytywizm, Młoda Polska, dwudziestolecie międzywojenne, literatura wojny i okupacji, literatura lat 1945–1989 krajowa i emigracyjna, literatura po 1989 r.;
15) wykorzystuje w interpretacji utworów literackich potrzebne konteksty, szczególnie kontekst historycznoliteracki, historyczny, polityczny, kulturowy, filozoficzny, biograficzny, mitologiczny, biblijny, egzystencjalny;
16) rozpoznaje obecne w utworach literackich wartości uniwersalne i narodowe; określa ich rolę i związek z problematyką utworu oraz znaczenie dla budowania własnego systemu wartości.
III. Tworzenie wypowiedzi.
1. Elementy retoryki. Uczeń:
1) formułuje tezy i argumenty w wypowiedzi ustnej i pisemnej przy użyciu odpowiednich konstrukcji składniowych;
3) rozumie i stosuje w tekstach retorycznych zasadę kompozycyjną (np. teza, argumenty, apel, pointa);
2. Mówienie i pisanie. Uczeń:
2) buduje wypowiedź w sposób świadomy, ze znajomością jej funkcji językowej, z uwzględnieniem celu i adresata, z zachowaniem zasad retoryki;
4) zgodnie z normami formułuje pytania, odpowiedzi, oceny, redaguje informacje, uzasadnienia, komentarze, głos w dyskusji;
6) tworzy spójne wypowiedzi w następujących formach gatunkowych: wypowiedź o charakterze argumentacyjnym, referat, szkic interpretacyjny, szkic krytyczny, definicja, hasło encyklopedyczne, notatka syntetyzująca;
IV. Samokształcenie.
9. wykorzystuje multimedialne źródła informacji oraz dokonuje ich krytycznej oceny;
Zakres rozszerzony
Treści nauczania – wymagania szczegółowe
I. Kształcenie literackie i kulturowe.
1. Czytanie utworów literackich. Uczeń: spełnia wymagania określone dla zakresu podstawowego, a ponadto:
1) odczytuje tekst w jego warstwie semantycznej i semiotycznej;
3) rozpoznaje w utworach cechy prądów literackich i artystycznych oraz odczytuje ich funkcje;
II. Kształcenie językowe.
2. Zróżnicowanie języka. Uczeń: spełnia wymagania określone dla zakresu podstawowego, a ponadto:
5) określa właściwości języka jako nośnika i przekaźnika treści kulturowych;
Lektura obowiązkowa
1) Arystoteles, Poetyka, Retoryka (fragmenty);

Kształtowane kompetencje kluczowe:

  • kompetencje w zakresie wielojęzyczności;

  • kompetencje cyfrowe;

  • kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;

  • kompetencje obywatelskie;

  • kompetencje w zakresie świadomości i ekspresji kulturalnej;

  • kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji.

Cele operacyjne. Uczeń:

  • dokona analizy i interpretacji fragmentów Poetyki Arystotelesa;

  • ustalisz, jakie są – według Arystotelesa – główne cechy sztuki w ogóle, a literatury w szczególności;

  • ceni znaczenie Poetyki Arystotelesa dla badaczy literatury oraz twórców.

Strategie nauczania:

  • konstruktywizm;

  • konektywizm.

Metody i techniki nauczania:

  • ćwiczeń przedmiotowych;

  • z użyciem komputera;

  • prezentacja multimedialna.

Formy pracy:

  • praca indywidualna;

  • praca w parach;

  • praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne:

  • komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do internetu;

  • zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;

  • tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda.

Przebieg lekcji

Przed lekcją:

  1. Nauczyciel przywołuje postać Arystotelesa. Uczniowie mają za zadanie przygotować prezentację mulimedialną o tym filozofie oraz o jednym z jego dzieł - Poetyce.

Faza wprowadzająca:

  1. Chętne osoby prezentują przygotowane w domu informacje na temat Arystotelesa i jego Poetyki.

  2. Prowadzący wyświetla na tablicy i przybliża uczniom temat zajęć. Następnie prosi uczniów, aby zgłosili swoje propozycje pytań do wspomnianego tematu. Jedna osoba może zapisywać je na tablicy. Gdy uczniowie wyczerpią pomysły, a pozostały jakieś ważne kwestie do poruszenia, nauczyciel je dopowiada.

Faza realizacyjna:

  1. Nauczyciel przechodzi do sekcji „Prezentacja TED”. Po wysłuchaniu wykładu Mirosława Kocura uczniowie wypisują samodzielnie najważniejsze tematy poruszane w dziele przez Arystotelesa, wyjaśniają również zasadę mimesis. Wybrana osoba prezentuje odpowiedź na forum, pozostali komentują, a nauczyciel podsumowuje.

  2. Uczniowie wykonują indywidualnie ćwiczenia 1, 2, 3, 4 z sekcji „Sprawdź się”. Zadania 5 i 6 wykonują w parach. Podsumowaniem działań będzie wspólne opracowanie ćwiczeń 7 i 8.

Faza podsumowująca:

  1. Nauczyciel zadaje pytania podsumowujące, np.
    – Jaki był wpływ Poetyki Arystotelesa na innych twórców?
    – Czym, według Arystotelesa, jest naśladowanie?

  2. Wybrany uczeń podsumowuje zajęcia, zwracając uwagę na nabyte umiejętności.

Praca domowa:

  1. Napisz krótką rozprawkę (do 200 słów), w której zajmiesz stanowisko w następującej kwestii: Czy sztuka wiernie odwzorowująca rzeczywistość ma jakikolwiek sens? Swoją wypowiedź zacznij od pytania: „Po co malować portret, jeśli można zrobić zdjęcie?”.

Materiały pomocnicze:

  • Arystoteles, Retoryka‑Poetyka, t. 1, tłum. H. Podbielski, Warszawa 1988.

  • E. Miodońska‑Brookes, A. Kulawik, M. Tatara, Zarys poetyki, Warszawa 1974.

Wskazówki metodyczne

  • Uczniowie mogą przed lekcją zapoznać się z multimedium z sekcji „Prezentacja TED”, aby aktywnie uczestniczyć w zajęciach i pogłębiać swoją wiedzę.

Sprawdź się