Dla nauczyciela
SCENARIUSZ LEKCJI
Imię i nazwisko autora: Włodzimierz Juśkiewicz
Przedmiot: geografia
Temat zajęć: Etapy cyklu orogenicznego
Grupa docelowa: III etap edukacyjny, liceum ogólnokształcące/technikum, zakres podstawowy, klasa I
Podstawa programowa
V. Litosfera: związek budowy wnętrza Ziemi z tektoniką płyt litosfery, procesy wewnętrzne i zewnętrzne kształtujące powierzchnię Ziemi i ich skutki, skały.
Uczeń:
2) wyjaśnia przebieg głównych procesów wewnętrznych prowadzących do urozmaicenia powierzchni Ziemi (ruchy epejrogeniczne, ruchy górotwórcze, wulkanizm, plutonizm, trzęsienia ziemi).
Kształtowane kompetencje kluczowe:
kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji,
kompetencje matematyczne oraz kompetencje w zakresie nauk przyrodniczych, technologii i inżynierii,
kompetencje cyfrowe,
kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się.
Cele operacyjne
Uczeń:
zapoznaje się z orogenezami zachodzącymi na Ziemi,
charakteryzuje etapy cyklu orogenicznego,
wyjaśnia proces powstawania gór.
Strategie nauczania: asocjacyjna, operacyjna
Metody i techniki nauczania: wykład, pogadanka, dyskusja, praca z mapą
Formy zajęć: praca indywidualna, praca w grupach, praca całego zespołu klasowego
Środki dydaktyczne: komputery z dostępem do Internetu, zasoby multimedialne zwarte e‑materiałach, tablica, mapy topograficzne obszarów górskich
Materiały pomocnicze:
W. Mizerski, S. Orłowski, Geologia historyczna, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2017.
T.H. van Andel, Historia Ziemi i dryf kontynentów, tłum. W. Studencki, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 1991.
PRZEBIEG LEKCJI
Faza wprowadzająca
Nauczyciel przedstawia temat zajęć i zadaje uczniom pytania: Czy zastanawialiście się, w jaki sposób powstały góry? Czy wiecie, jak zaczął się ten proces i czym został spowodowany? Jakie czynniki miały wpływ na procesy górotwórcze w przeszłości geologicznej naszej planety?
Nauczyciel przedstawia uczniom cele realizowanej lekcji.
Nauczyciel prosi uczniów o otwarcie e‑materiałów i przyjrzenie się zdjęciu okładkowemu. Pyta całą klasę, co i dlaczego zwróciło ich uwagę na zdjęciu. Czy wiedzą, co przedstawia? Po wysłuchaniu wszystkich pomysłów i zapisaniu ich na tablicy nauczyciel wyjaśnia, co przedstawia zdjęcie i które propozycje uczniów są prawidłowe.
Faza realizacyjna
Nauczyciel dzieli uczniów na zespoły. Następnie uczniowie są proszeni o obejrzenie animacji 3D.
Nauczyciel pyta uczniów o pojęcie orogenezy, przyczyny tego procesu i o poszczególne etapy cyklu orogenicznego. Prawidłowe odpowiedzi zapisywane są na tablicy przez uczniów. Wśród odpowiedzi powinny się znaleźć cechy takie jak: orogeneza, geosynklina, sedymentacja skał osadowych, wypiętrzanie sfałdowanych skał, góry fałdowe.
W dalszej kolejności nauczyciel przedstawia zadanie, które każdy zespół będzie musiał wykonać – scharakteryzować wskazany przez nauczyciela etap cyklu orogenicznego oraz podać jego znaczenie dla całego procesu orogenezy. Nauczyciel prosi uczniów o wykonanie zadania w oparciu o e‑materiały. Uczniowie dyskutują, prezentując wyniki swojej pracy.
Faza podsumowująca
Nauczyciel podsumowuje najważniejsze informacje z lekcji, a następnie pyta uczniów:
Co było dla nich najciekawszą częścią lekcji?
Czego dowiedzieli się na lekcji?
Jakie zagadnienia chcieliby jeszcze rozwinąć?
Uczniowie, odpowiadając na pytania, dyskutują ze sobą i z nauczycielem, który na końcu podsumowuje najważniejsze treści. Uczniowie samodzielnie rozwiązują ćwiczenia zawarte w e‑materiale.
Praca domowa
Uczniowie przygotowują zespołowo pisemny opis znaczenia procesu orogenezy dla współczesnego krajobrazu.
Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania danego multimedium:
e‑materiał w trakcie bieżącej lekcji może posłużyć podczas pracy indywidualnej uczniów, jako podstawa omówienia cykli orogenicznych,
animacja 3D może zostać wykorzystana jako element lekcji dotyczących ruchów płyt tektonicznych i zjawiska subdukcji,
może stanowić część składową wykładu lub element pracy samodzielnej ucznia w szkole i w domu.