Dla nauczyciela
Autor: Anna Grabarczyk
Przedmiot: Język polski
Temat: XX‑wieczny wędrowiec Leopold Bloom z Ulissesa Jamesa Joyce'a
Grupa docelowa:
Szkoła ponadpodstawowa, liceum ogólnokształcące, technikum, zakres podstawowy
Podstawa programowa:
Kształtowane kompetencje kluczowe:
kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji;
kompetencje w zakresie wielojęzyczności;
kompetencje cyfrowe;
kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;
kompetencje w zakresie świadomości i ekspresji kulturalnej.
Cele lekcji. Uczeń:
pozna główne wątki, powieści Jamesa Joyce'a;
omówi powiązania między Ulissesem a Odyseją;
wyjaśni, jakie toposy kulturowe reprezentuje postać Leopolda Blooma.
przygotuje scenariusz dotyczący postaci Blooma.
Strategie nauczania:
konstruktywizm;
konektywizm.
Metody i techniki nauczania:
ćwiczeń przedmiotowych;
z użyciem komputera;
scenariusz.
Formy pracy:
praca indywidualna;
praca w grupach;
praca całego zespołu klasowego.
Środki dydaktyczne:
komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do internetu;
zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;
tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda;
telefony z dostępem do internetu.
Przebieg lekcji
Przed lekcją:
Uczniowie w wyznaczonym wcześniej terminie zapoznają się z lekturą Ulissesa Jamesa Joyce'a. Nauczyciel informuje, że powieść Jamesa Joyce'a ukazała się w 1922 roku w atmosferze skandalu. Dzisiaj Ulisses jest uważany za jedną z najważniejszych powieści w historii literatury. W Polsce ukazało się nowe polskie tłumaczenie Macieja Świerkockiego.
Jeżeli uczniowie będą mieli taką możliwość, mogą zapoznać się z tekstem w nowym tłumaczeniu.
Autor nowego tłumaczenia uwspółcześnił bowiem klasykę literatury i dostosował język do naszych czasów. Dzięki temu łatwiej będzie dotrzeć do młodszych pokoleń, które nigdy nie miały styczności z tym dziełem.Chętne osoby przygotowują informacje na temat tego, kim był Ulisses (Odyseusz, Grek, bohater Odysei Homera, mądry i sprytny). Ulissesa poznajemy także w Odprawie posłów greckich – przybywa do Troi jako jeden z posłów przestrzegających przez zatrzymaniem Heleny. Mowa Ulissesa skierowana do Troi i Trojańczyków pozostaje jednym z najbardziej znanych fragmentów Odprawy posłów greckich.
Faza wprowadzająca:
Uczniowie zapoznają się ze wszystkimi sekcjami lekcji: „Wprowadzenie”, „Przeczytaj” (indywidualnie), „Film”, „Audiobook” (nauczyciel odtwarza głośno w klasie).
Faza realizacyjna:
Uczniowie pracują w kilkuosobowych zespołach. Po zapoznaniu się ze wszystkimi informacjami w lekcji, mając również za sobą lekturę Ulissesa uczestnicy zajęć zajmują się pokazaniem tożsamości Blooma, który walczy z urojeniami, kościołem, polityką i obyczajowym tabu, aby dotrzeć do swego „ja”. Tworzą scenariusz spektaklu ukazujący dzień z życia głównego bohatera (lub Leopolda Blooma i jego syna Stefana Dedalusa).
Scenariusz powinien zawierać:
- nagłówek (np. scena 1.).
- trzy parametry opisu:
ogólny (np.: PLENER albo WNĘTRZE),
szczegółowy, który precyzuje rodzaj lokalizacji czy wnętrza (np. POKÓJ),
pora dnia, w jakiej rozgrywa się dana scena – jest to ważna wskazówka dla reżysera i operatora.
- didaskalia, czyli opis miejsca akcji oraz tego, co się w nim dzieje,
- dialogi (lub monologi) postaci.
Faza podsumowująca:
Zespoły przystępują do prezentacji efektów pracy. Grupy kolejno przedstawiają swoje scenariusze. Należy narzucić limit czasowy dla pojedynczej prezentacji tak, by każdy zespół miał okazję zaprezentować swój scenariusz. Po zakończonej prezentacji każdej grupy wybrana lub chętna osoba wskazuje mocne i słabe strony wystąpienia.
Praca domowa:
Uczniowie nagrywają w zespołach krótkie filmy na podstawie przygotowanych przez grupę scenariuszy.
Materiały pomocnicze:
https://zeszytyliterackie.pl/italo-svevo-ulisses-urodzil-sie-w-triescie/
https://www.polskieradio.pl/39/156/Artykul/2671525,Ulisses-Arcydzielo-ktorym-James-Joyce-obrazil-pol-swiata
Wskazówki metodyczne
Uczniowie mogą przed lekcją zapoznać się z multimedium z sekcji „Film”, aby aktywnie uczestniczyć w zajęciach i pogłębiać swoją wiedzę.