Dla nauczyciela
SCENARIUSZ LEKCJI
Imię i nazwisko autora: Kamil Kaliński
Przedmiot: geografia
Temat zajęć: Cele hodowli trzody chlewnej. Rozmieszczenie i wielkość pogłowia trzody na świecie
Grupa docelowa: III etap edukacyjny, liceum/technikum, zakres podstawowy, klasa II
Podstawa programowa
X. Rolnictwo, leśnictwo i rybactwo: czynniki rozwoju rolnictwa, struktura użytków rolnych, obszary upraw i chów zwierząt, leśnictwo, rybactwo (morskie i śródlądowe, akwakultura).
Uczeń:
3) wyjaśnia zasięg geograficzny głównych upraw i chowu zwierząt na świecie.
Kształtowane kompetencje kluczowe:
kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji,
kompetencje matematyczne oraz kompetencje w zakresie nauk przyrodniczych, technologii i inżynierii,
kompetencje cyfrowe,
kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się.
Cele operacyjne
Uczeń:
wymienia i omawia czynniki sprzyjające i niesprzyjające chowowi i hodowli trzody chlewnej,
wymienia i charakteryzuje główne kierunki chowu trzody chlewnej,
rozróżnia typy chowu trzody chlewnej,
przedstawia dynamikę zmian wielkości pogłowia trzody chlewnej na świecie i określa ich główne przyczyny,
wskazuje na mapie główne rejony koncentracji trzody chlewnej i je charakteryzuje,
porównuje między sobą państwa o różnym pogłowiu i obsadzie trzody chlewnej.
Strategie nauczania: konektywizm
Metody nauczania: pogadanka, dyskusja, praca z e‑materiałem, burza mózgów, odwrócona klasa
Formy zajęć: praca indywidualna, praca w parach, praca w grupach, praca całego zespołu klasowego
Środki dydaktyczne: e‑materiał, komputer, projektor multimedialny (lub tablety z dostępem do internetu), mapa świata, zeszyt przedmiotowy
Materiały pomocnicze
Bański J., Geografia rolnictwa Polski, PWE, Warszawa 2016.
Dane FAO dotyczące hodowli trzody chlewnej: Pigs. Livestock Systems, [online], dostępny w internecie: https://www.fao.org/livestock‑systems/global‑distributions/pigs/en/ (dostęp 23.12.2021).
Falkowski J., Kostrowicki J., Geografia rolnictwa świata, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2005.
Fierla I. (red.), Geografia gospodarcza świata, PWE, Warszawa 2005.
Grzebisz W., Szramka H., Wielka encyklopedia geografii świata, t. 11: Rolnictwo i leśnictwo, Wydawnictwo Kurpisz, Poznań 1998.
PRZEBIEG LEKCJI
Kilka lekcji wcześniej nauczyciel dzieli uczniów na dwie grupy i prosi ich o wyszukanie w domu informacji na temat:
grupa 1: czynników, które sprzyjają i nie sprzyjają chowowi trzody chlewnej,
grupa 2: pogłowia trzody chlewnej na świecie (wartości pogłowia dla różnych państw świata).
Nauczyciel proponuje grupie 1 zapoznanie się z literaturą wskazaną powyżej, a grupie 2 opracowanie danych FAO. Uczniowie mogą wydrukować odpowiednie informacje lub zamieścić je w chmurze w celu ich odtworzenia i zaprezentowania na zajęciach.
Faza wprowadzająca
Czynności organizacyjne (powitanie, sprawdzenie obecności).
Dialog z uczniami mający na celu usystematyzowanie i przypomnienie wiadomości na temat przykładów zwierząt hodowanych na świecie; nauczyciel sygnalizuje na koniec, że dziś zwrócą szczególną uwagę na trzodę chlewną.
Przedstawienie celów lekcji.
Faza realizacyjna
Nauczyciel prosi uczniów o przeczytanie wprowadzenia do e‑materiału (na swoich tabletach lub poprzez wyświetlenie go na tablicy multimedialnej).
Następnie nauczyciel inicjuje dyskusję na temat kierunków chowu trzody chlewnej. Włączają się w nią chętni uczniowie. Nauczyciel prezentuje zdjęcia świń różnych ras, posługując się e‑materiałem.
W kolejnej części lekcji nauczyciel zwraca się do uczniów reprezentujących grupę 1 i prosi o zabranie głosu na temat przygotowanego materiału. Chętni uczniowie charakteryzują czynniki chowu trzody chlewnej, korzystając także ze ściennej mapy politycznej świata w celu wskazania odpowiednich obszarów. Zaleca się, żeby w dyskusję zaangażowani byli wszyscy uczniowie. Na koniec nauczyciel podsumowuje i uzupełnia wiedzę. W tym celu posługuje się e‑materiałem i wyświetla tekst i grafikę z części „Przeczytaj”.
Następnie chętne osoby z grupy 2. prezentują dane dotyczące pogłowia trzody chlewnej na świecie według krajów. Dobrym rozwiązaniem (w miarę możliwości) byłoby bezpośrednie podłączenie ekranu tabletu ucznia, na którym są wyświetlone dane (najlepiej w formie tabelarycznej), do tablicy multimedialnej w taki sposób, żeby wszyscy uczniowie mogli zapoznać się z tymi danymi.
Uczniowie dyskutują o możliwości uporządkowania danych i ten uczeń, którego dane są wówczas wyświetlane, sortuje je według wartości i grupuje na większe obszary występowania. Następuje burza mózgów dotycząca przyczyn wysokich i niskich wartości w wybranych krajach/regionach świata.
Po zakończonym ćwiczeniu nauczyciel wyświetla wykres zmian wielkości pogłowia trzody chlewnej na świecie i strukturę pogłowia tych zwierząt według krajów, a uczniowie próbują określić przyczyny tych zjawisk. Nauczyciel koryguje i uzupełnia tę wiedzę.
Następnie uczniowie dochodzą do wniosku, że ważnym aspektem, oprócz pogłowia, jest także obsada trzody chlewnej. Indywidualnie lub w parach analizują wykres obrazujący obsadę trzody chlewnej w wybranych państwach świata, zamieszczony w e‑materiale. Porównują kraje o największym pogłowiu i największej obsadzie trzody chlewnej.
Nauczyciel prosi uczniów o wykonanie ćwiczeń z e‑materiału. Wyświetla je na tablicy interaktywnej, a chętni uczniowie podchodzą i rozwiązują je.
Faza podsumowująca
Podsumowanie i utrwalenie nowej wiedzy: nauczyciel zadaje pytania podsumowujące i prosi wybranych uczniów o udzielenie odpowiedzi.
Nauczyciel wyświetla na ekranie grafikę interaktywną i prosi uczniów, żeby w ramach podsumowania wykonali do niej polecenie.
Nauczyciel prosi klasę o ocenę opisową prezentacji aktywnych uczniów.
Nauczyciel nagradza aktywnych uczniów i przypomina cele zajęć.
Pożegnanie i zaproszenie na kolejną lekcję.
Praca domowa
Wykonanie kartogramu prostego przedstawiającego trzodę chlewną na świecie według krajów na podstawie danych FAO, [online], dostępny w internecie: http://www.fao.org/faostat/en/#data/QA.
Można poprosić także o zapoznanie się z kolejnym tematem lekcji (w przypadku blended learning).
Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania danego multimedium
Grafika interaktywna może zostać kontekstowo bądź uzupełniająco wykorzystana podczas innych zajęć dotyczących rolnictwa (zakres podstawowy: X. 1, X. 2, ; zakres rozszerzony: X. 1, XIX. 1).