Dla nauczyciela
Scenariusz
Autor
Learnetic
Temat zajęć
Obieg materii i przepływ energii w ekosystemie
Grupa docelowa
Szkoła gimnazjalna, klasa 3, biologia
Szkoła podstawowa, biologia
Ogólny cel kształcenia
Uczeń opisuje zależności pokarmowe w ekosystemie oraz przedstawia ich rolę w obiegu materii i przepływu energii przez ekosystem.
Kształtowane kompetencje kluczowe
porozumiewanie się w języku ojczystym,
kompetencje matematyczne i podstawowe kompetencje naukowo‑techniczne,
umiejętność uczenia się.
Cele operacyjne (szczegółowe)
Uczeń:
opisuje na czym polega krążenie materii i przepływ energii w ekosystemie;
omawia rolę producentów, konsumentów i destruentów w obiegu materii i przepływie energii przez ekosystem;
wyjaśnia, dlaczego przy przechodzeniu materii wzdłuż łańcucha pokarmowego następują straty energii;
omawia cykl biogeochemiczny węgla i azotu.
Metody / techniki kształcenia
metoda problemowa – odkrywcza
dyskusja
Formy organizacji pracy
indywidualna
grupowa
zbiorowa
Przebieg lekcji
Faza wprowadzająca:
Czynności organizacyjne.
Przedstawienie celu zajęć. Nauczyciel pyta uczniów jak rozumieją określenia: krążenie materii i krążenie pierwiastków w przyrodzie. Po uzyskaniu odpowiedzi wyjaśnia uczniom, że te procesy są podstawą przemian martwej materii w organizmy żywe i na powrót w martwą materię na Ziemi. Następnie informuje uczniów, że na bieżącej lekcji nauczą się dlaczego procesy te zachodzą i jak przebiegają.
Zapisanie tematu lekcji.
Faza realizacyjna
Nauczyciel zaprasza uczniów na projekcję filmu Obieg materii i przepływ energii w ekosystemie. Informuje ich, że film jest podzielony na bloki omawiające:
Poziomy troficzne w ekosystemie
Łańcuchy i sieci pokarmowe
Przepływ energii i piramidę energii
Ekosystemy niepełne i sztuczne
Krążenie azotu w przyrodzie
Krążenie węgla w przyrodzie
Nauczyciel poleca uczniom zwrócić szczególną uwagę na omawianą w filmie cykliczność procesów oraz wykorzystanie energii.
Uczniowie oglądają film pt. Obieg materii i przepływ energii w ekosystemie.
Po projekcji nauczyciel dzieli uczniów na grupy i rozdziela między nich przyniesione ze szkolnej biblioteki teksty źródłowe, słowniki
i encyklopedie, np. Szkolny słownik biologiczny, Leksykon biologiczny, Biologia Campbella, Biologia Claude A. Ville, Słownik encyklopedyczny
– Ekologia. Każdej z grup przydziela przygotowanie pisemnej odpowiedzi na jedno z pytań:
Wyjaśnij dlaczego mówimy o przepływie energii przez ekosystem.
Wyjaśnij dlaczego mówimy o obiegu materii w ekosystemie.
Wyjaśnij dlaczego wycinka drzew i nawożenie pól uprawnych prowadzą do zaburzenia krążenia węgla i azotu w ekosystemie.
Wytłumacz dlaczego łańcuchy pokarmowe zwykle nie mają więcej niż 5 poziomów.
Na przykładzie azotu uzasadnij nazywanie cykli krążenia pierwiastków w przyrodzie cyklami biogeochemicznymi.
Uczniowie w przygotowaniu odpowiedzi mogą również korzystać z podręcznika oraz Internetu.
Uczniowie w grupach przygotowują odpowiedzi na poszczególne pytania. Nauczyciel nadzoruje pracę, odpowiada na pytania uczniów i wyjaśnia wątpliwości.
Po przygotowaniu odpowiedzi uczniowie z poszczególnych grup przedstawiają je na forum klasy. Nauczyciel inicjuje dyskusję mającą na celu zweryfikowanie prawidłowości odpowiedzi. Po zakończeniu dyskusji uczniowie zapisują na tablicy zebrane odpowiedzi na wszystkie pytania,
a następnie zapisują je do zeszytów jako notatkę z lekcji.
Z kolei nauczyciel poleca uczniom wykonanie ćwiczeń interaktywnych zawartych w e‑materiale do lekcji. Po wykonaniu ćwiczeń uczniowie,
pod merytorycznym nadzorem nauczyciela wyjaśniają na forum klasy najtrudniejsze odpowiedzi.
Faza podsumowująca
Nauczyciel sprawdza wiedzę uczniów zdobytą na lekcji inicjując dyskusję na temat: Czy efekty działań człowieka mogą zmienić przebieg cyklicznych procesów krążenia materii na Ziemi.
Praca domowa
Na podstawie dostępnych źródeł: podręcznika, literatury naukowej i czasopism, a także Internetu uczniowie mają przygotować odpowiedź
na pytanie czy możliwe jest stworzenie przez człowieka sztucznej, samowystarczalnej biosfery, która pozwalałaby zamieszkać człowiekowi
na innych planetach.
Metryczka
Tytuł
Obieg materii i przepływ energii w ekosystemie
Temat lekcji z e‑podręcznika, do którego e‑materiał się odnosi
2.7. Ekosystem – obieg materii i przepływ energii
Przedmiot
Biologia
Etap edukacyjny
Szkoła gimnazjalna, klasa III
Szkoła podstawowa
Podstawa programowa
Uczeń:
opisuje zależności pokarmowe (łańcuchy i sieci pokarmowe) w ekosystemie, rozróżnia producentów, konsumentów i destruentów oraz przedstawia ich rolę w obiegu materii i przepływie energii przez ekosystem
Nowa podstawa programowa
Uczeń:
przedstawia strukturę troficzną ekosystemu; rozróżnia producentów, konsumentów (I‑go i dalszych rzędów) i destruentów
oraz przedstawia ich rolę w obiegu materii i przepływie energii przez ekosystem,opisuje zależności pokarmowe (łańcuchy pokarmowe i sieci troficzne); konstruuje proste łańcuchy pokarmowe (łańcuchy spasania);
analizuje przedstawione (w postaci schematu) sieci i łańcuchy pokarmowe
Kompetencje kluczowe
Zalecenie Parlamentu Europejskiego i Rady UE z 18.12.2006. Kompetencje kluczowe:
porozumiewanie się w języku ojczystym,
kompetencje matematyczne i podstawowe kompetencje naukowo‑techniczne,
umiejętność uczenia się.
Cele edukacyjne zgodne z etapem kształcenia
Uczeń:
opisuje, na czym polega krążenie materii i przepływ energii w ekosystemie;
omawia rolę producentów, konsumentów i destruentów w obiegu materii i przepływie energii przez ekosystem;
wyjaśnia, dlaczego przy przechodzeniu materii wzdłuż łańcucha pokarmowego następują straty energii.
omawia obieg węgla i azotu
Powiązania z e‑podręcznikiem
http://www.epodreczniki.pl/reader/c/140129/v/latest/t/student-canon/m/iFqfr7IyX1#iFqfr7IyX1_d5e78