Imię i nazwisko autora:

Monika Sitek

Przedmiot:

Fizyka

Temat zajęć:

Co wiemy o Uranie?

Grupa docelowa:

III etap edukacyjny, liceum, technikum, zakres rozszerzony

Podstawa programowa:

Cele kształcenia – wymagania ogólne
IV. Posługiwanie się informacjami pochodzącymi z analizy materiałów źródłowych, w tym tekstów popularnonaukowych.

Zakres rozszerzony
Treści nauczania – wymagania szczegółowe
I. Wymagania przekrojowe. Uczeń:
17) przedstawia wybrane informacje z historii odkryć kluczowych dla rozwoju fizyki;
18) przedstawia własnymi słowami główne tezy tekstu popularnonaukowego z dziedziny fizyki lub astronomii.
IV. Grawitacja i elementy astronomii. Uczeń:
9) opisuje budowę Układu Słonecznego i jego miejsce w Galaktyce;
posługuje się pojęciami jednostki astronomicznej, roku świetlnego i parseka.

Kształtowane kompetencje kluczowe:

Zalecenie Parlamentu Europejskiego i Rady UE z 2018 r.:

• kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji,

• kompetencje cyfrowe,

• kompetencje matematyczne oraz kompetencje w zakresie nauk przyrodniczych, technologii i inżynierii,

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się.

Cele operacyjne:

Uczeń:

1. opisuje, jak zbudowany jest Uran,

2. wymienia najbardziej charakterystyczne cechy Urana,

3. wymienia metody badania Urana.

Strategie nauczania:

game‑based learning

Metody nauczania:

pogadanka; wzajemne nauczanie się przez uczniów

Formy zajęć:

praca w parach

Środki dydaktyczne:

urządzenia multimedialne dla par uczniów, stopery, rzutnik, opcjonalnie poglądowy model Urana (kula z pierścieniami np. ze styropianu i drutem przebitym na wylot, symulującym oś obrotu)

Materiały pomocnicze:

e‑materiały: „Co nazywamy Układem Słonecznym?”, „Co to są gazowe olbrzymy?”

PRZEBIEG LEKCJI

Faza wprowadzająca:

Nauczyciel rozpoczyna zajęcia od pytania: Jaka jest siódma planeta Układu Słonecznego? Następnie nauczyciel prowadzi otwartą krótką dyskusję na temat Urana notując na tablicy fakty z dotychczasowej wiedzy, które przytaczają uczniowie (nie wszyscy uczniowie muszą się z nimi zgadzać). Nauczyciel pyta uczniów, czego chcieliby się dowiedzieć o Uranie? Co byłoby dla nich ciekawe?
Na tablicy wypisane zostają cele lekcji w oparciu o opinie uczniów.

Faza realizacyjna:

Uczniowie w parach rozgrywają grę edukacyjną z tego e‑materiału. Każda para musi zanotować swój wynik i czas przebiegu gry. Nauczyciel tworzy ranking: wygrywa para, która miała najwięcej punktów i najlepszy czas. Nauczyciel kontroluje każdy etap gry i stara się stworzyć zestawienie zagadnień, z którymi uczniowie radzili sobie najsłabiej. Można zrobić to zestawienie na podstawie opinii samych uczniów. Nacisk należy położyć na szczególny obrót wsteczny planety oraz jej gazową budowę.
Następnie nauczyciel przeprowadza krótką pogadankę połączoną z dyskusją na tematy, które najbardziej zaciekawiły uczniów oraz sprawiły im największą trudność w grze. Nauczyciel skupia się na wyjaśnieniu wstecznego obrotu Urana przy pomocy modelu, następnie wyjaśnia zagadnienia związane z obserwacją Urana w różnych pasmach – kiedy widać chmury, a kiedy nie. Uczniowie powinni brać czynny udział w pogadance – jeżeli ktoś z uczniów zna interesujący fakt o Uranie, powinien zaprezentować to na forum klasy. Uczniowie muszą sprawdzić, czy fakty przedstawione na początku lekcji – zanotowane na tablicy, są zgodne z prawdą.

Faza podsumowująca:

Nauczyciel prezentuje, w zwartej i jasnej formie, najważniejsze cechy charakterystyczne Urana w oparciu o propozycje uczniów.
Uczniowie wykonują zestaw ćwiczeń sprawdzających (1‑4) w parach dobranych przez nauczyciela: osoba, która miała najlepszy wynik w grze z osobą z najsłabszym wynikiem. Dobór w pary powinien mieć na celu zmobilizowanie uczniów do wzajemnego uczenia.
Nauczyciel pyta uczniów, czy osiągnęli postawione cele, w jakim stopniu pogłębili swoją wiedzę na temat Urana.
Każdy e‑materiał o planetach zawiera gry edukacyjne, bazujące na pytaniach i odpowiedziach. Nauczyciel może połączyć rozgrywki gry o każdej planecie w całość.

Praca domowa:

Pozostałe ćwiczenia sprawdzające z tego e‑materiału (zad. 5‑8).
Dla chętnych uczniów: znaleźć w bazie danych exoplanets.eu jedną planetę podobną do Urana oraz przedstawić porównanie w formie plakatu.

Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania danego multimedium:

Grę edukacyjną uczniowie rozgrywają w ramach grywalizacji w parach na lekcji.