Autor: Justyna Szymańska

Temat: Konstytucja RP. Rozdział VII – Samorząd terytorialny

Grupa docelowa:

Szkoła ponadpodstawowa, liceum ogólnokształcące, technikum, zakres podstawowy i rozszerzony

Podstawa programowa:

Zakres podstawowy

III. Organy władzy publicznej w Rzeczypospolitej Polskiej.

Uczeń:

7) przedstawia zakres działania poszczególnych poziomów samorządu terytorialnego (gmina, powiat, województwo) w Rzeczypospolitej Polskiej, z uwzględnieniem struktury głównych kierunków wydatków budżetowych na te działania oraz źródeł ich finansowania;

8) przedstawia organy stanowiące i wykonawcze samorządu terytorialnego na poziomie gminy i miasta na prawach powiatu oraz powiatu i województwa w Rzeczypospolitej Polskiej; charakteryzuje kompetencje tych organów i zależności między nimi;

9) przygotowuje opracowanie promujące działania organów wybranego samorządu terytorialnego na poziomie powiatu lub województwa w Rzeczypospolitej Polskiej.

Zakres rozszerzony

VIII. Modele sprawowania władzy.

Uczeń:

17) wyjaśnia, jaki model władzy lokalnej i regionalnej funkcjonuje w Rzeczypospolitej Polskiej; przedstawia uprawnienia nadzorcze premiera, wojewody i regionalnych izb obrachunkowych wobec organów samorządu terytorialnego w Rzeczypospolitej Polskiej.

IX. Sprawowanie władzy w Rzeczypospolitej Polskiej.

Uczeń:

3) wyjaśnia, jakie są w Rzeczypospolitej Polskiej źródła dochodów samorządu terytorialnego (dochody własne, dotacje, subwencje) i kierunki ich wydatków.

Kształtowane kompetencje kluczowe:

• kompetencje obywatelskie;

• kompetencje cyfrowe;

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;

• kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji.

Cele operacyjne:

Uczeń:

• charakteryzuje organy stanowiące i wykonawcze jednostek samorządu terytorialnego;

• analizuje kompetencje i zadania samorządu;

• analizuje typy poleceń do ćwiczeń dotyczących samorządu terytorialnego;

• ocenia swoją wiedzę, wykonując zestaw ćwiczeń.

Strategie nauczania:

• konstruktywizm;

• konektywizm.

Metody i techniki nauczania:

• dyskusja;

• rozmowa nauczająca z wykorzystaniem ćwiczeń interaktywnych;

• metoda jigsaw.

Formy pracy:

• praca indywidualna;

• praca w parach;

• praca w grupach;

• praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne:

• komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do internetu;

• zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;

• tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda.

Przebieg lekcji

Przed lekcją:

1. Uczniowie zapoznają się z treścią e‑materiału, żeby w czasie zajęć móc aktywnie uczestniczyć w dyskusji i rozwiązywać zadania.

Faza wstępna:

1. Przedstawienie tematu „Konstytucja RP. Rozdział VII – Samorząd terytorialny” i celów zajęć.

2. Rozpoznawanie wiedzy potocznej uczniów. Uczniowie intuicyjnie tworzą mapę skojarzeń dotyczącą tematu zajęć.

Faza realizacyjna:

1. Metoda jigsaw. Uczniowie odliczają do czterech. Następnie łączą się w zespoły według przydzielonych numerów. Każda grupa opracowuje fragment materiału z sekcji „Podsumowanie”:

• uczniowie z nr. 1 – gmina;

• uczniowie z nr. 2 – powiat;

• uczniowie z nr. 3 – województwo;

• uczniowie z nr. 4 – wojewódzkie organy administracji rządowej.

Uczniowie muszą wziąć pod uwagę organy stanowiące i wykonawcze na każdym szczeblu samorządowym, sposób ich wybierania i działania, a także kompetencje i zadania.
Po zakończeniu pracy uczniowie zmieniają zespoły, tak by w każdym znalazła się przynajmniej jedna osoba z poprzednich grup. Uczniowie dzielą się wiedzą zdobytą wcześniej i uczą się od siebie nawzajem. Następnie chętne/wybrane osoby omawiają przydzielone zagadnienia. Pozostali uczniowie mogą zadawać pytania i weryfikować przedstawione informacje.

2. Praca z materiałem zamieszczonym w sekcji „Film”. Uczniowie zapoznają się z treścią wykładu dr. Krzysztofa Kowaluka na temat samorządu terytorialnego w czasach PRL i współcześnie, a potem w parach wykonują polecenia.

3. Uczniowie w parach przygotowują argumenty do dyskusji dotyczącej różnic w strukturze i funkcjonowaniu samorządu terytorialnego w czasach PRL i współcześnie. Dyskutują, a następnie wybrane osoby przedstawiają wnioski.

4. Uczniowie wykonują indywidualnie ćwiczenia nr 5–8, a następnie porównują swoje odpowiedzi z kolegą lub koleżanką.

Faza podsumowująca:

1. W ramach podsumowania zajęć uczniowie weryfikują i uzupełniają mapę skojarzeń, którą przygotowali na początku zajęć.

2. Na zakończenie nauczyciel dokonuje oceny pracy wylosowanej grupy. Prosi o samoocenę uczniów dotyczącą współpracy w zespole oraz wykonanego zadania. Dokonuje oceny pracy wybranych uczniów.

Praca domowa:

1. Napisz krótką notatkę, uwzględniając w niej najistotniejsze informacje dotyczące zagadnień poruszanych na zajęciach.

Materiały pomocnicze:

Edyta Wara‑Wąsowska, Prawdziwy wpływ na nasze życie ma samorząd terytorialny. Decyduje o tym, co dla nas najistotniejsze, bezprawnik.pl.

Kancelaria Senatu, Wybrane zagadnienia z dwudziestoletniej ewolucji samorządu terytorialnego, senat.gov.pl.

Konstytucja Rzeczpospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r., sejm.gov.pl.

Ustawa z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym, sejm.gov.pl.

Ustawa z dnia 5 czerwca 1998 r. o samorządzie powiatowym, sejm.gov.pl.

Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania multimedium:

• Uczniowie mogą wykorzystać multimedium z sekcji „Film” jako inspirację do przygotowania własnej prezentacji multimedialnej.